دهم تا شانزدهم مرداد ماه هفته تغذيه با شيراز مادر نامگذاري شده است، همه كارشناسان و متخصصان پزشكي بر لزوم استفاده از شير مادر براي نوزادان تاكيد دارند، اين تاكيدات با هدف حفظ سلامت جامعه و حفظ سلامت مادر و كودك ارائه مي شود.
با اين حال همچنان بسياري از نوزادان محروم از شير مادر هستند و شيشه و پستانك همراه هميشگي نوزادان است.
بهترين فرآورده‌اي كه مي‌تواند در خدمت رشد و سلامت نوزاد قرار گيرد شير مادر است و علاوه بر نوزاد، اين موضوع بر روي سلامتي مادر نيز تاثير مثبتي دارد. اگر براي نوزادان سالم شير مادر لازم باشد براي نوزادان نارس اين موضوع مهم‌تر است.
ايجاد بانك شير مادر در مراكز درماني اين پيام را مي‌دهد كه بايد در اين عرصه تلاش كنيم كه مادران شير خود را به فرزندان خود بدهند و مازاد آن را نيز اهدا كنند.
تيرماه سال 1395 اولين بانك شير مادر در كشور در شهر تبريز راه اندازي شد و هر چند راه اندازي بانك شير در ساير كلان شهرها نيز از سوي وزارت بهداشت نويد داده شد اما اين شهرها و از جمله كلان شهر شيراز همچنان از داشتن بانك شير مادر محروم هستند.
نگراني‌هاي ديرباز در مورد تغذيه نوزادان و پيداكردن جايگزين مناسب به جاي شير خشك، سازمان جهاني بهداشت را بر آن داشت تا ايده تأسيس بانك شير مادران را مطرح سازد و اولين بانك شير مادران اهداكننده در بوستون آمريكا بنياد نهاده شد.
به دنبال آن، در كشورهاي مختلف اروپايي و آسيايي نيز تأسيس اين نوع بانك‌ها رونق گرفت. تولد نوزادان چندقلو و عدم كفاف شير مادر آن‌ها، تولد نارس و نبود شير در مادر زايمان كننده، عدم پذيرش فرمول شير مادر توسط نوزاد او و چندين دليل ديگر، نياز به تأسيس بانك شير مادران را در كشورهاي مختلف جهان دوچندان كرده است.
سازمان بهداشت جهاني براي نوزادي كه مادرش شير ندارد يا نمي‌تواند شير بدهد، اولين و مهم‌ترين جايگزين را شير مادران ديگر مي‌داند و سازمان ملل به شير مادر لقب «واكسن اول» را داده است.
در بانك شير مادر ، شير اضافه مادران به صورت خام، پاستوريزه يا منجمد نگهداري مي‌شود. در اين بانك حتي امكان ذخيره شير مخصوص نوزادان نارس هم وجود دارد. براي ذخيره، از شير مادران سالم داوطلب استفاده مي‌شود.
اگر مادري نتواند يا نخواهد به فرزند خود شير بدهد، مي‌توان از شير اهداكننده استفاده كند. شير مادر اهدايي، شيري است كه توسط فرد ديگري غير از مادر نوزاد، دوشيده شده، فرآوري و آماده شده كه در بانك شير مادر نگهداري و براي شيرخوار نيازمند استفاده مي‌شود.
با ايجاد بانك شير مادر محدوديت‌هاي استفاده از شير مادر و مشكلات آن برطرف مي شود. نوزاد نارس و بيمار بستري نيز از همان ابتدا و در طول درمان از شير مادر تغذيه خواهند شد. در اين بانك، شير اهدايي مادران جمع‌آوري و پاستوريزه مي‌شود تا براي مصرف در نوزاداني كه از شير مادر خودشان محروم هستند، آماده و امن شود.
مادران تا زماني كه به نوزاد شير مي‌هند، مي‌توانند آن را اهدا كنند. قبلاً مادراني كه شير بيشتر از نياز نوزاد داشتند، دايه مي‌شدند، ولي امروز با توجه به اين كه انتقال عفونت‌هاي ويروسي از طريق شير مادر افزايش پيدا كرده است و در عين حال در بعضي از مناطق به صورت بومي عفونت‌هاي ويروسي مانند هپاتيت وجود دارد، توصيه نمي‌شود كه نوزادان از شير مادر ديگري استفاده كنند، بلكه بهتر است در صورت نياز نوزاد به شير يك مادر ديگر، از بانك‌هاي شير مادر استفاده شود.
دكتر عصمت ديره، فوق تخصص نوزادان دانشگاه علوم پزشكي شيراز با اشاره به نگراني‌ها در مورد تغذيه نوزادان و پيدا كردن جايگزين مناسب به جاي شير خشك گفت: بر اساس اعلام سازمان جهاني بهداشت و يونيسف(صندوق كودكان سازمان ملل) در سال 1980 ميلادي، براي نوزاداني كه امكان استفاده از شير مادر ندارند، نخستين جايگزين در دسترس، استفاده از شير مادر و از ديگر منابع است كه همين نظريه، ايده تأسيس بانك شير مادران را مطرح ساخت و يك سال پس از آن، نخستين بانك شير مادران اهداكننده در بوستون آمريكا بنياد نهاده شد و به دنبال آن، در كشورهاي مختلف اروپايي و آسيايي نيز تأسيس اين نوع بانك‌ها رونق گرفت.
اين متخصص زنان ، تولد نوزادان چندقلو و كافي نبودن شير مادر و تولد نوزادان نارس را از جمله دلايل تأسيس بانك شير مادران عنوان كرد و افزود: بانك شير مادر يكي از الزامات نوزادان نارس است، چرا كه شير خشك هيچگاه نمي تواند ضامن نجات نوزادان نارس باشد.
وي گفت: شير اهدايي ابتدا از لحاظ بيماري هاي عفوني و ويروسي بررسي مي‌شود و در نهايت پاستوريزه و در شيشه هاي مخصوص، در دماي منفي 20 درجه سانتيگراد نگهداري مي شود.
ديره گفت: پيگيري هاي وزارت بهداشت براي راه اندازي بانك شير مادر در 10 دانشگاه علوم پزشكي كشور صورت گرفته و بيمارستان حضرت زينب(س) دانشگاه علوم پزشكي شيراز يكي از كانديداهاي تاسيس اين بانك است.
رئيس دانشگاه علوم پزشكي شيراز هم با بيان اينكه اهميت شير مادر براي همه روشن و مشخص است گفت: مهر مادري سرلوحه همه چيز است و مادري كه به فرزندش شير مي دهد، همزمان مهر مادري را به او هديه مي كند.
دكتر علي بهادر ارتباط بين مادر و كودك شيرخوار را از جمله موضوعات مهم در عرصه جهاني عنوان كرد و افزود: محروميت از مهر مادر در كودكي، مي تواند آسيب هاي رواني و اجتماعي را موجب شود. شير مادر موهبتي الهي در وجود مادر است، كودك با تغذيه با شير مادر، از بسياري بيماري ها در دوره شيرخواري مصون مي ماند، اما كودكاني كه از اين موهبت برخوردار نيستند، در معرض ابتلا به بيماري هايي نظير اسهال و بعضي از بيماري هاي ويروسي قرار مي گيرند و بر اساس آمارها، تعداد مرگ و مير در كودكاني كه از شير مادر تغذيه نمي كنند بيشتر است.
بهادر همچنين به مواد موجود در شير مادر براي تقويت سيستم ايمني كودك اشاره كرد و افزود: تحقيقات نشان داده است افرادي كه در كودكي از شير مادر تغذيه كرده اند به بسياري از بيماري ها مانند ديابت، كمتر دچار مي شوند بنابراين شير مادر از اهميت زيادي برخوردار است و حتي از نظر اقتصادي و اجتماعي نيز به نفع خانواده هاست.
او تغذيه با شير مادر را زمينه ساز تكامل جسمي و رواني كودك در بزرگسالي عنوان كرد و با اشاره به اقدامات صورت گرفته در اين زمينه گفت: در بيمارستان هاي دوستدار كودك، مادر در هنگام تولد نوزاد به اين امر تشويق مي شود تا از همان ساعات ابتدايي تولد، نوزاد از شير مادر استفاده كند كه در افزايش شيرآوري مادر نيز موثر است.
6113 /1876
شيراز - ايرنا - توصيه هاي زيادي درباره مزاياي استفاده از شير مادر براي نوزادان ارائه مي شود كه از جمله نكاتي كه در هفته تغذيه با شير مادر نياز به يادآوري دارد اهتمام جدي براي راه اندازي بانك شير مادر است كه شيراز كه از داشتن چنين امكاني محروم است.
