با توجه به اهمیت موضوع بورسیه‌ها و احكام صادر شده از سوی دیوان عدالت اداری مبنی‌بر الزام دانشگاه‌ها به استخدام برخی از افراد بورسیه شده، میزگرد «بررسی آخرین وضعیت بورسیه‌های بحث برانگیز وزارت علوم» با حضور محمود صادقی، نماینده مردم تهران و عضو كمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی و حسن مسلمی نائینی، استاد تمام دانشگاه تربیت مدرس و معاون سازمان امور دانشجویان و مدیركل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در دولت احمدی‌نژاد، در خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) برگزار شد.
**بررسی تصمیمات آموزشی از صلاحیت دیوان عدالت خارج است
در ابتدای این نشست، محمود صادقی، نماینده مردم تهران در واكنش به اقدام اخیر دیوان عالی كشور گفت: حكم دیوان، الزام دانشگاه‌ها به استخدام فارغ‌التحصیلانی است كه با فرآیند بورسیه‌های غیرقانونی تحصیل كرده‌اند، اما در مورد صلاحیت دیوان باید گفت كه بر اساس مصوبه جلسه 630 شورای عالی انقلاب فرهنگی كه در مورد مباحث مربوط به جنبه‌های آموزشی است، تصمیمات اتخاذ شده از سوی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در امور و شمول علمی را از صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی خارج دانسته است. همچنین مطابق بند 2 مصوبه 760 مورخ 12 / 12 / 93 شورای عالی انقلاب فرهنگی، رسیدگی به دعاوی مربوط به تصمیمات دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در این امور (شمول علمی) فقط در صلاحیت هیات عالی تجدیدنظر وزارت علوم است. بنابراین ورود دیوان عدالت اداری از جهت صلاحیت اشكال دارد و احكام صادر شده، صرف‌نظر از ماهیت احكام كه بحث شكلی و صلاحیتی است، در بحث ماهیت هم ایراداتی به آن وارد است.
وی با بیان اینكه آمار دقیقی در مورد كسانی كه به‌واسطه حكم دیوان قرار است به استخدام دانشگاه درآیند در اختیار ندارم گفت: بسیاری از بورسیه‌ها كه تصمیمات متفاوتی در موردشان گرفته شده است، عملاً با عناوین مختلف جذب شده‌اند و نسبت به كل آن تعداد، افراد محدودی جذب نشده‌اند كه البته بنده به‌عنوان نماینده مجلس به تعلل وزارت علوم در این زمینه ایراد دارم و از وزیر علوم سؤال كرده‌ام و سؤالم تحت رسیدگی است و هنوز به صحن ارجاع نشده است.
«سؤال من این است كه چگونه افرادی كه به‌طور عادی بورسیه شده‌اند و پس از بازگشت به كشور باید مراحل مقدماتی طی شود، این روند مدتی به طول می‌انجامد، ولی این افراد كه بورسیه آن‌ها محل اشكال است بدون طی این مراحل، قرار است جذب شوند؟ به نظر می‌رسد مرجع قضایی در مورد آن‌ها تبعیض مضاعفی داشته است. یكی تبعیض در مورد نحوه ورود آن‌ها برای برخورداری از بورسیه كه بدون رقابت و غیرقانونی وارد شده‌اند و از سوی دیگر، یك تبعیض هم در بحث جذب آن‌ها. این كه در حالی كه صلاحیت آن‌ها جای بحث دارد و صلاحیت علمی آن‌ها هنوز احراز نشده است، با حكم دیوان، دانشگاه مكلف به استخدام مستقیم این افراد باشد. بر اساس اطلاعات من این روند از دانشگاه تربیت مدرس آغاز شده و برای چند نفری حكم دیوان صادر شده و پرونده60 تا 70 نفر در دست بررسی است.
** ادعای تخلف در بورسیه وزارت علوم بی‌اساس بوده است
حسن مسلمی نائینی، معاون سازمان امور دانشجویان و مدیركل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در زمان دولت احمدی‌نژاد در واكنش به گفته‌های صادقی با بیان اینكه سؤال من این است كه چگونه كسی كه لغو بورس شده است، پس از گذشت 4 سال ( از سال 93) دیوان باید برای آن‌ها حكم صادر كند؟ گفت: اگر این افراد لغو بورس شده‌اند، چرا باید به آن‌ها اجازه ادامه تحصیل بدهند؟ مگر وزارت علوم در جریان نبود؟ پاسخ این است كه چون ادعا و گفته‌ها مبنی‌بر تخلفات دانشجویان حرف‌های پرت و بی‌اساس بوده است و چون آقایان متوجه این اشتباه شده‌اند، دوباره به همه اجازه دادند به سراغ ادامه تحصیل خود بروند. به همین خاطر است كه دیوان اكنون برای آن افراد حكم صادر كرده است.
«آن‌ها اشتباه كردند و باید جبران كنند چون با آبروی سه هزار نفر بازی شد و در آخر كار، به 36 نفر رسیدند. اكنون بروید بپرسید آن 36 نفر كجا هستند؟ این 36 نفر را كه گفته بودید تخلف كرده‌اند، لغو بورسیه می‌كردید. حتی آن‌ها را نیز لغو نكردند. فقط دو نفر از این افراد را خود من لغو بورسیه كردم، آن هم قبل از آنكه بروند متوجه شدم كه نمراتشان را اشتباه داده‌اند.»
«من تعجب می‌كنم چگونه آقای صادقی در مصاحبه‌هایشان می‌گوید كل 3700 نفر تخلف كرده‌اند. اگر كسی تخلف كرده است من به‌عنوان مدیر، تخلف كرده‌ام كه او را بورسیه كردم نه آن افرادی كه در بورسیه پذیرفته شده‌اند. آن‌ها خالصانه و مخلصانه آمده‌اند و مداركشان را داده‌اند. اگر كسی تخلف كرده است آن‌ها تخلف نكرده‌اند. چرا این بندگان خدا را آزار و اذیت روحی می‌كنید.»
مسلمی نائینی با بیان اینكه آقای صادقی به مصوبه 630 شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره كردند افزود: در این مصوبه آمده است مسائل آموزشی، پژوهشی را دیوان عدالت نمی‌تواند حكم بدهد. در اینجا مسئله بورسیه‌ها علمی نیست، مثل این است كه یك نفر را شما از كار بی‌كار كنید و او برود شكایت كند كه مرا به‌كار بگیرید. شئون این مسئله با مصوبه 630 فرق می‌كند. سه سال با طرح این مسائل با روح و روان این افراد بازی شد.
«مصوبه 630 برای مثال در مورد نمره یك نفر نمی‌تواند حكم بدهد یا اگر استادی در هیئت ممیزه رد شد دیوان عدالت نظر نمی‌دهد، ولی اگر در مورد فعالیت كاری باشد می‌تواند حكم بدهد. فردی كه اكنون در دانشگاه تربیت مدرس با این مسئله مواجه شده است، سه سال است كه دادگاه بدوی به دانشگاه دستور داده تا مشكل وی را حل كنند، اما دستور دادگاه عمل نشده است. بروید میزان سواد این فرد را ببینید، مدارك آن‌ها را بیاورند تا بر اساس گفته‌های شما بگویم چه كسی باسواد و چه كسی بی‌سواد است.»
**آزمون بورسیه از سال 81 حذف شد
مسلمی نائینی كه مدیركل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در زمان دولت احمدی‌نژاد بوده است در مورد دلایل حذف آزمون بورسیه گفت: آزمون بورسیه از سال 81 حذف شده است، پس نباید از ما بپرسید چرا حذف شده، بروید از مسئولان وقت بپرسید چرا این اتفاق افتاده است.
«آنچه در دوران مسئولیت ما در سال 84 اتفاق افتاد این بود كه دیدیم در بودجه برای 100 نفر، بورسیه داخلی و اعزام به خارج پیش‌بینی شده بود كه باید تعیین تكلیف می‌شد. ما روند را بررسی كردیم. دیدیم سازمان سنجش از سال 81 دیگر آزمون برگزار نمی‌كند. هیچ‌جای دیگر نیز آزمون برگزار نمی‌كرد. در همین رابطه ما به وزیر گفتیم فراخوان می‌زنیم و با استفاده از اساتید برجسته، از افراد متقاضی مصاحبه می‌گیریم و حداقل دو استاد از هر فرد آزمون می‌گیرند. در آیین‌نامه نیز به آزمون علمی اشاره شده است، نه آزمون كتبی. ما نمی‌توانستیم آزمون كتبی بگیریم چون سازمان سنجش آمادگی نداشت و چهار سال بود آزمون برگزار نمی‌كرد. در دانشگاه نیز دیگر آزمون نبود، حتی پذیرش در آزمون دكترا نیز غیرمتمركز بود. از همین رو، ما طرح را ارائه كردیم و وزیر وقت تأیید كرد.»
وی در پاسخ به این سؤال كه در اطلاعیه وزارت علوم در سال 93 آمده كه این روش پذیرش و حذف آزمون بدون تأیید وزیر علوم انجام شده است گفت: این اطلاعیه مربوط به سال 93 را كه خودشان عمل نكردند را چرا ملاك قرار داده‌اید؟ این‌ها كارهای زمان آقای نجفی است كه سرپرست بودند.
**تغییرات آئین‌نامه طرح پذیرش دانشجو توسط وزیر علوم تأیید شد
مسلمی نائینی در ادامه به نامه‌ای كه در سال 84 به وزیر وقت، زاهدی نوشته شده است، اشاره كرد و گفت: در این نامه آمده است كه بر اساس حذف آزمون تخصصی اعطای بورس خارج كشور از سال 81 پس از مذاكرات فراوان در این شورای بورس، دستورالعمل بورس دكترای خارج از كشور جهت تأمین هیات علمی و متخصصان در دانشگاه داخل كشور پیشنهاد شد كه وزیر با این پیشنهاد موافقت كردند.
«این نشان می‌دهد كه ما دستور وزیر داشتیم و طرح پذیرش دانشجو برای بورس خارج كشور به تأیید وزیر رسیده و ادعای مطرح شده در خصوص عدم تأیید آن صحیح نیست. این نامه مربوط به سال 85 است و ما 9 ماه روی آن تأمل كردیم.»
وی در پاسخ به این سؤال كه بر اساس اطلاعیه وزارت علوم در مورد بورسیه‌های غیرقانونی به این نكته اشاره شد كه شورای مركزی بورس تنها پیشنهاد دهنده است و حق اعمال تغییرات را ندارد گفت: این‌ها از سر بی‌اطلاعی است. طبق قانون مجلس و طبق آیین‌نامه‌ای كه وزیر در سال 84 ابلاغ كرده است، نظر نهایی در مورد بورسیه افراد را شورای مركزی بورسیه اعلام می‌كند.
**در مورد بورسیه‌های دولت اصلاحات اخلاقی عمل كردیم
«ما در همان سال نخست خدمتمان (سال 84)، یك پرونده قطور از سازمان بازرسی دریافت كردیم كه می‌توانستیم آن را علم كنیم، اما اخلاقی كار كردیم. وزیر به ما دستور داد كه حق ندارید آنچه را كه در دوره اصلاحات در موارد بورسیه انجام شده، مطرح كنید. زیرا سازمان بازرسی، دیوان عدالت و دیوان محاسبات هستند، آن‌ها خودشان بیایند بررسی كنند.»
مدیركل بورس خارج وزارت علوم و تحقیقات و فناوری ایران در زمان دولت احمدی‌نژاد با بیان اینكه اگر لازم شد نشان می‌دهم كه در دوره اصلاحات با چه شرایطی به افراد بورسیه خارج از كشور اعطا می‌شد تأكید كرد: ما هرگز این موارد را افشا نمی‌كردیم چون این كار بر عهده دستگاه نظارتی است.
**لیست 98 نفره آقا و آقازاده‌ها در پرونده بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم
در ادامه صادقی با اشاره به سوابق علمی و اخلاقی مسلمی نائینی گفت: من افسوس می‌خورم با این سوابق درخشان، برخی ایشان را پلی برای رسیدن به مطامع شخصی خود كرده‌اند. برخلاف نظر ایشان، طبق آیین‌نامه بورس، هر نوع ضابطه و تغییر در آن باید به تصویب وزیر برسد و وظیفه شورای مركزی بورس، فقط تشخیص مصادیق بر اساس ضوابط مصوب وزیر است. تقریباً هیچ‌كدام از تغییرات سالانه در شرایط متقاضیان به تصویب وزیر نرسیده است.
وی به لیست 98 نفره از آقا و آقازاده كه نامشان در پرونده بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم آمده است اشاره كرد و گفت: در این لیست كه در اختیار من است از نماینده مجلس، فرماندار، فرزند امام جمعه، فرزند و داماد پروین احمدی‌نژاد، مدیركل روابط عمومی، فرزند مشاور وزیر علوم، فرزند رئیس دانشگاه وجود دارد. افرادی با معدل 13.3 ، 12.17و كبر سنی متولد سال 1345، معدل 12.46 كبر سن متولد 1353 و... انواع و اقسام افراد وجود دارد. آیا مسئولیت آن را می‌پذیرید؟ چگونه می‌خواهید روز قیامت پاسخگو باشید.
نماینده مردم تهران در مجلس با تأكید براینكه من در هیچ كجا نگفته‌ام افراد بورسیه شده تخلف كرده‌اند گفت: به عقیده من مقصر و متخلف كسانی هستند كه این فرآیند غیرقانونی و بدعت را گذشته‌اند. بسیاری از افراد بورسیه شده اصلاً از این كار غیرقانونی اطلاع نداشته‌اند. البته این غیر از افرادی است كه اسامی آن در اختیار من است و از روابط خود برای استفاده از بورسیه استفاده كرده‌اند.
آخرین آزمون اعزام در سال 81 برگزار شد. قبولی‌های هر آزمون دو سال فرصت اقدام داشتند. بنابراین هر سال آزمون برگزار نمی‌شد و بهانه آقایان برای حذف آزمون در دوره قبلشان بی‌اساس است و باید طبق قانون اعزام، آزمون را توسط سازمان سنجش برگزار می‌كردند.
** ورود مراجع نظارتی به ماجرای بورسیه‌ها از سال 92
«بحث اصلی من این است كه ورود مراجع نظارتی به بورسیه‌ها به سال 92 برمی‌گردد، یعنی زمانی كه دولت یازدهم هنوز سركار نیامده بود، دیوان محاسبات به این موضوع ورود كرده است. به وزارت علوم اعلام كرده است كه با توجه به موارد خلاف قانون، اگر مطابق این عمل كنید مسئولیت حقوقی متوجه شما خواهد بود یا در نامه دیگری كه حسابرس كل هیئت حسابرسی آموزش عالی و تحقیقات دیوان محاسبات كشور، نامه‌ای را به سازمان امور دانشجویان نوشته و اعلام كرده این كار تخلف است.»
«در این نامه آمده است هرگونه پرداخت وجه و یا ابلاغ اعتبار به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی كشور بابت این افراد (افراد با بورسیه غیرقانونی) فاقد وجاهت قانونی است.»
عضو كمیسیون آموزش مجلس با بیان اینكه در جریان رسیدگی خودم به موضوع بورسیه‌ها، با حسابرس دیوان محاسبات ملاقاتی داشتم و از او پرسیدم شما چگونه متوجه این تخلفات شدید؟ گفت: این فرد این‌گونه پاسخ داد كه ورود ما به مباحث مالی بود. در بررسی خود به تعداد بیش از سه هزار نفر بورسیه رسیدیم كه این‌ها پولی بابت شركت در آزمون به سازمان سنجش واریز نكرده بودند و متوجه شدیم این‌ها هیچ‌كدام آزمون نداده‌اند.
«این در حالی است كه طبق قانون اعطای بورسیه با اعلام جزئیات تعداد و رشته‌های مورد نیاز باید از طریق اعلان‌ها و آگهی‌های عمومی انجام شود، بعد
درخواست‌ها ارائه و رسیدگی و آزمون متمركز برگزار شود و پس از آزمون متمركز، افراد ذی‌صلاح را پس از این آزمون‌ها اعزام كنند.»
به گفته صادقی، متأسفانه برخلاف قانون اعزام و آیین‌نامه اجرایی آن، سازمان سنجش آزمونی برگزار نكرده و این افراد را بدون آزمون پذیرفته‌اند كه تعدادشان قابل‌توجه است و در میان آن‌ها، بعضاً مواردی تبدیل به اعزام به داخل شده‌اند. یعنی ظاهری و صوری به‌عنوان بورس اعزام به خارج پذیرفته و سپس تبدیل به داخل شده‌اند.
«این رویه نشان می‌دهد كه دوستان صلاح دیده بودند یك عده را بپذیرند. البته ابتدا آن‌ها را به‌عنوان دانشجوی ممتاز اعلام كردند، ولی در مراحل بعد اعلام شد دانشجویانی كه دارای خدمات فرهنگی هستند هم مشمول بورس می‌شوند. معدل 14 برای كارشناسی و 16 برای ارشد را تعیین كردند، شرط سنی هم گذاشته‌اند، اما عملاً از بسیاری از آن عدول كرده‌اند كه آمار آن نیز وجود دارد.»
«نكته دیگر اینكه گفته شد این افراد باید معرف داشته باشند و در این میان معرف‌های تشكل‌های دانشجویی خاص، مسئولان وزارت علوم و شخص آقای دكتر مسلمی نائینی بودند. برای مثال معاون فرهنگی وقت وزارت علوم تعداد 736 نفر را معرفی كردند و یا یك تشكل دانشجویی 595 نفر را معرفی كردند و یا مسئول دیگری در وزارت علوم 105 نفر را معرفی كردند و به این ترتیب با معرف‌های شخصی و رشته‌های خاص مانند زبان و ادبیات فارسی، فقه و حدیث نهج‌البلاغه را به‌عنوان بورسیه خارج پذیرفته‌اند و بسیاری از آن‌ها تبدیل به بورس داخل شده‌اند.»
ادامه دارد....
گفت‌وگو از حسین جمشیدیان، مهدی نجفی‌خواه، ملیحه ریاضی
**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**
در بخش اول میزگرد بررسی آخرین وضعیت بورسیه‌های وزارت علوم مطرح شد:
از لیست 98نفره آقازاده‌ها تا انتقاد از آزار روحی بورسیه‌ها
۲۸ مرداد ۱۳۹۷، ۱۴:۰۹
کد خبر:
83005960
تهران- ایرناپلاس- ماجرای بورسیه‌های خارج به داخل وزارت علومِ دولت نهم و دهم، یكی از موضوعات جنجالی كشور در سال‌های ابتدایی دولت یازدهم بود. حالا چندی است كه با توجه به رسیدگی موردی به شكایت‌های دانشجویان بورسیه در شعب دیوان، دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است.
