كارشناسان كتابخانه ملی، جایگزین رئیس در سفر خارجی شدند

هشتاد و چهارمین اجلاس سالانه ایفلا(فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری) در شهر كوالالامپور مالزی طی چند روز آتی برگزار می شود و انجمن‌های كتابداری و اطلاع‌رسانی از سراسر جهان در آن به تبادل نظر می پردازند. سازمان اسناد و كتابخانۀ ملی ایران، در سال های گذشته همواره عزمی جدی برای مشاركت فعالانه در این اجلاس داشته است.

**ایفلا فرصتی فوق العاده برای تبادل تجربیات است
اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران درباره مهم‌ترین چالش‌ها و فرصت‌های كشور در برابر سازمانی مثل ایفلا، عنوان كرد: برای كتابداران سراسر جهان، ایفلا نامی آشنا و فرصتی فوق العاده برای تبادل تجربیات به شمار می آید. ایرانیان كتابدار نیز از سال های دور در این مجمع بزرگ جهانی حضور داشتند و تلاش كردند تا به توسعه و ترویج دانش كتابداری در جهان كمك كنند. بدون تردید ایران در زمره اولین كشورهای منطقه است كه با آغاز این برنامه جهانی تلاش كرده است اقدامات اساسی در جهت اهداف برنامه را عملیاتی سازد. این تلاش از سال گذشته و با اولین سفر رییس ایفلا خانم گلوریا پرز سالمرون به ایران، به صورت جدی تر از سوی كتابخانه ملی ایران دنبال شد.

**گام های اساسی به سمت نوآوری های دیجیتال
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با اعلام اینكه كتابداران ایرانی هنوز نسبت به اهمیت «دسترسی آزاد و برابر به اطلاعات» آشنایی كافی ندارد، بیان كرد: باید كتابداران را با مسئولیت های اجتماعی شان آشنا سازیم و آموزش دهیم كه آنها باید فراتر از مدیریت كتابخانه ها به جامعه ای بیاندیشند كه در آن زندگی می كنند. در گام اول تلاش كردیم با اصطلاحات و ادبیات برنامه از طریق كارگاه سنگاپور در سال 2017 آشنا شویم. در گام بعدی برنامه را برای جلب مشاركت كتابداران در كتابخانه ملی دنبال كردیم و در شرایط فعلی به دنبال اجرایی سازی برنامه نهایی در ایران هستیم. همچنین تلاش می كنیم گام های اساسی به سمت نوآوری های دیجیتال برداریم كه این اقدام نیازمند بهبود و اصلاح ساختارهای فنی و همین طور تغییر روش های موجود در نظام دیجیتال سازی است. ما اعتقاد داریم كه استقرار یك شبكه گسترده و توسعه یافته از نوآوری های دیجیتال به دموكراسی دیجیتال و تسهیل دسترسی همگانی به اطلاعات كمك اساسی خواهد كرد. در این زمینه گفت و گو هایی با یونسكو، برخی كتابخانه های ملی و همچنین تعامل و تفاهم نام با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را آغاز كردیم.

** اهمیت تقویت برابری در دسترسی همگانی به اطلاعات
بروجردی در ادامه درباره دیگر اهداف مشاركت فعالانه در این اجلاس، خاطرنشان كرد: امیدواریم بتوانیم برای اولین بار در ایران فناوری بلاك چین(Blockchain) را به دیجیتال سازی پیوند بزنیم. آنچه برای ما مهم است تقویت حوزه عمومی و جامعه مدنی و برابری در دسترسی همگانی به اطلاعات است كه برای رسیدن به این هدف راه نسبتا پیچیده ای پیش رو خواهیم داشت. وجه بعدی این برنامه این است كه ما تلاش می كنیم تا رویكردها و روش های مدیریت كتابخانه مان مبتنی بر استانداردهای نوین اصلاح شود. در این راستا به طور جدی نیازمند دریافت آموزش های لازم از سوی انجمن های قدرتمند كتابداری در جهان و همین طور ایفلا هستیم. تلاش می كنیم نسبت به حفظ میراث فرهنگی و مستند در كتابخانه های ایران به طور جدی اقدامات ضروری انجام دهیم. در ایران، كتابخانه ها، مراكز میراث مستند و نسخه های خطی ارزشمندی هستند كه تا به امروز ده نمونه آن در فهرست حافظه جهانی یونسكو و پنج نمونه آن در فهرست منطقه ای به ثبت رسیده است. در این زمینه تلاش می كنیم تا نسبت به حفاظت دیجیتال از نسخه های خطی حمایت های لازم را به عمل آوریم. در كنار همه این‌ها اهداف دیگری هم هستند كه مجدانه دنبال می‌كنیم.

**پیامدهای مثبت حضور در اجلاس ایفلا
رییس كتابخانه ملی در پاسخ به این پرسش كه حضور و خالی نگذاشتن صندلی های ایران در اجلاس بین المللی ایفلا، چه ضرورتی دارد؟ تصریح كرد: ایفلا یا فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری ارگانی مستقل، بین‌المللی، غیردولتی و غیرانتفاعی است كه بیش از نود سال پیش با هدف پیشبرد و توسعه كیفیت خدمات كتابخانهها و مراكز اطلاعرسانی در سراسر دنیا پدید آمد و هم اكنون دارای هزاران عضو از 140 كشور دنیاست. ایفلا هر چند در ابتدا یك اتحادیه تخصصی در حوزۀ كتابداری بوده است اما در جهان اطلاعات محورِ امروز، با پایشگرایش ها و مسیرهای جدید در فضای جهانی اطلاعات، نقشی اساسی در سیاستگذاری ها بر عهده گرفته است وبه عنوان یكی از مهم ترین نهادهای بین المللی همكار یونسكو، با به راه اندازی برنامه هایی فراگیر همچون برنامۀ «چشم انداز جهانی»، مبنایی برای اتحاد رویكردها و روش ها در اقدامات كتابخانه ها ایجاد كرده است. بر این مبنا، حضور در اجلاس جهانی ایفلا برای سازمان كتابخانه ملی ایران به عنوان نهاد مادر وسیاستگذار در عرصه كتابداری و پایگاه مدیریت دانش كشور دارای اهمیت بسیار است و پیامدهای مثبت متعددی دربر دارد.

** آشنایی با جدیدترین روش های مدیریت دانش؛ راهبرد كتابخانه ملی
بروجردی درباره راهبردهای اصلی كه برای این تعامل در نظر گرفته است، گفت: یكی از راهبردهای كتابخانه ملی برای تحقق رسالت خود در تسهیل توسعه دانش بنیان كشور، آشنا شدن با جدیدترین روش های مدیریت دانش و مجهز شدن به تكنولوژی های نوین در مدیریت اطلاعات است كه امیدوارم از طریق همكاری با انجمن های بین المللی تخصصیِ حوزه مدیریت دانش به خصوص اتحادیۀبین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری حاصل شود. تدوین برنامه های راهبردی، با شفاف سازی مسیر پیش رو و متمركز ساختن تلاش نیروها در راستای آن، موجب كاهش اتلاف منابع و بهره گیری بهینه از امكانات و موجود می شود و بدین ترتیب سازمان را در ایفای نقش زیرساختی در سازماندهی و مدیریت اطلاعات وتاثیرگذاری كلان در فرآیند توسعه كشور یاری می رساند.

**نقش دیپلماسی فرهنگی ایفلا در سطح كلان
عضو پژوهشگاه علوم انسانی درباره دستاوردهایی كه چنین مراوداتی برای فرهنگ ایرانی به همراه خواهد داشت، بیان كرد: ایفیلا می تواند در سطح كلان برای دیپلماسی فرهنگی كشور نیز دستاوردهایی به دنبال داشته باشد. كتابخانه ملی میتواند فارغ از مناسبات و مناقشات سیاسی در جهان، تصویری فرهنگی از ایران ارائه كند. تنوع در اعضا و شركتكنندگان همایشهای ایفلا فرصت مغتنمی برای برقراری ارتباطات و تعاملات بینالمللی و گفتگوهای فرهنگی است. با توجه به شرایط كنونی در عرصه بینالملل و در میان امواج كركننده تبلیغات سیاسی و تصاویر سوگیرانه متاثر از مناقشات سیاسی، میتوان با مشاركت فعالانه در همایشها و رویدادهای بینالمللی، عالمانه در ارائه تصویر واقعی از هویت ایرانی كوشید و نقشی را كه ایران از دیرباز تا كنون در فرهنگ جهانی داشته است به جهانیان معرفی كرد. چنین مراوداتی با افزایش درك متقابل و ارائه تصویری حقیقیتر از فرهنگهای گوناگون میتواند در كاهش تنشهای سیاسی نیز موثر واقع شود.

**چرایی عدم حضور رییس كتابخانه ملی
بروجردی در خاتمه در پاسخ به این پرسش كه دلیل شركت نكردنش در این اجلاس چه بوده است، خاطرنشان كرد: قرار بر این بود كه من شركت كنم. اما به دلیل توصیه رئیس جمهور محترم مبنی بر ضرورت كاهش هزینه ها، ترجیح دادم خودم را حذف كنم و كارشناسان سازمان برای تجربه اندوزی و بهره گیری حضور داشته باشند.

*اداره كل اخبار چندرسانه ای*ایرناپلاس*