جدال نانوايان هرمزگان با آرد بي كيفيت

در اين گزارش به قلم شهناز حاجي قاسمي آمده است: ثبات قيمتي كه به دليل افزايش هزينه ‌هاي توليد موجب نارضايتي نانوايان شده و از طرفي بي‌ كيفيت بودن آرد موجود در استان هرمزگان نيز كاهش كيفيت نان و نارضايتي مردم را به دنبال داشته است.
در گذشته صبحگاهان كه در كوچه ‌پس ‌كوچه‌ هاي شهر و روستاهاي بندرعباس قدم مي ‌زديم بوي نان در همه‌ جا مي ‌پيچيد و جمع خانواده ‌ها گرم بود و تنور خانه ‌ها داغ. كمتر هرمزگاني است كه نان داغ تيموشي همراه با مهياوه و سوراغ نخورده باشد.
ناني كه امروز حسرت پخت و مصرف آن بر دل برخي از نسل‌ جديدهاي هرمزگاني مانده است، اما هنوز هم پخت نان تيموشي و ساير نان ‌هاي خوشمزه محلي بهانه ‌اي براي دورهم جمع شدن است. نان در سفره مردم هرمزگان جايگاه خاصي دارد.
به قول بزرگ ‌ترها نان بركت سفره ماست. بزرگ ‌ترهايمان به حفظ حرمت نان و لگدمال نكردن آن تاكيد داشتند تا حدي كه اگر ناني بر زمين افتاده باشد كمر خم كرده، نان را بوسيده و بلند مي ‌كنند. «قسم به نان» يكي از قسم‌ هاي رايج گذشتگان ما بوده و هست.
همه ‌ي اين ‌ها گوياي جايگاه نان در زندگي مردم هرمزگان است؛ اما با گذشت زمان و ماشيني شدن زندگي، پخت نان مردم نيز ماشيني شد. مصرف نان ‌هايي كه ديگر نه حس و حال گذشته را دارد و نه طعم و كيفيت گذشته. ناني كه هم نانوا از آن شاكي است و هم مصرف ‌كننده نان. يكي از قيمت نان مي ‌نالد و ديگري از كيفيت و طعم نان.
ازآن جايي‌ كه نان بخش جدايي ‌ناپذير سفره مردم ايران و به‌ ويژه هرمزگان است، كيفيت و قيمت آن حساسيت بسياري را به دنبال دارد. حساسيتي كه باعث شده با وجود افزايش قيمت بسياري از كالاها و مواد غذايي، قيمت نان از سال 93 تاكنون ثابت بماند.
هرچند در طول ساليان اخير قيمت نان ثابت مانده اما كاهش كيفيت آن نه‌ تنها موجب نارضايتي شدن مردم شده بلكه داد نانوايان را نيز درآورده است.
به طور اصولي پخت نان زنجيره طولاني از كاشت گندم در مزرعه تا تبديل به آرد در كارخانه آرد سازي و در نهايت رسيدن به نانوايي را طي مي‌ كند.
مشكلات در هر يك از زنجيره‌ هاي توليد بر كيفيت محصول اثر مي ‌گذارد اما در نهايت آن چه به چشم شهروندان مي ‌آيد كيفيت نان است.
**وضعيت نان استان
در طول ساليان اخير نشست هاي متعددي براي تعيين تكليف وضعيت نان و بررسي مشكلات نانوايان چه در دولت و استان صورت گرفته است. اگرچه به نظر مي‌ رسد دولت صداي اعتراض نانوايان را شنيده است اما شرايط فعلي اقتصاد و حساسيت مردم نسبت به قيمت نان، تصميم‌‌ گيري براي افزايش قيمت نان را دشوار كرده است.
هرچند در سال گذشته زمزمه‌ هاي افزايش قيمت در برخي رسانه‌ها منتشر شد اما در نهايت تصميم دولت بر ثابت ماندن قيمت نان بود. تصميمي كه بنا بر نظر برخي كارشناسان اثر خود را در كاهش وزن چانه نان و كيفيت آن گذاشت.
اكنون دولت به دنبال بررسي راههاي ديگري جز افزايش قيمت براي جبران هزينه‌ هاي توليدي نانوايان است.
كارشناسان اما معتقدند اگر تصميم بر ثابت ماندن قيمت نان است دولت بايد سياست‌ هاي تشويقي ازجمله معافيت‌ هاي مالياتي، حق بيمه كارفرمايان و اختصاص يارانه‌ هاي بيشتر را جهت كاهش هزينه نانوايان در نظر بگيرد.
نانوايان استان همانند ساير نانوايان كشور با مشكلات متعددي دست ‌و پنجه نرم مي ‌كنند. اگرچه بخشي از مشكلات مربوط به نانوايان استان از جمله ثبات چندين ساله قيمت نان متاثر از تصميم هاي دولت است اما بخش ديگر آن مربوط به كيفيت آرد موجود در استان است كه شايد بتوان براي آن تدبيري انديشيد.
هرچند در بخش ‌هايي از استان گندم كشت مي ‌شود اما شرايط آب و هوايي و رطوبت موجود در آن باعث كاهش كيفيت گندم و درنتيجه آرد و نان مي ‌شود.
از طرفي استاني كه مقصد صادرات و واردات كشور است حتي يك سيلو براي نگهداري گندم در بندرعباس ندارد. وجود نداشتن سيلو در بندرعباس باعث شده است كه گندم‌ هاي مورد نياز استان در انبارهاي رو‌باز محوطه اسكله شهيد رجايي و بدون رعايت بهداشت و استاندارد مناسب نگهداري شوند.

**اعتراض شهروندان به كيفيت نان
گشتي در شهر و گفت و گو با مردم حاكي از گلايه آن ‌ها از كيفيت نان است. يكي از شهروندان مي ‌گويد نان ‌ها تا وقتي گرم و تازه هستند، قابل ‌استفاده مي ‌باشند اما اگر تنها 2 روز نگهداري شود به دليل كيفيت بد نان قابل‌ خوردن نيست.
يكي ديگر از شهروندان مي ‌گويد: حجم نان كاهش‌ يافته است و علاوه بر آن پس از سرد شدن نان سريع بيات شده و كپك مي زند. بعضي نان‌ ها نيز خمير هستند و از كيفيت خوبي برخوردار نيستند؛ و حتي بعضي نانوايي ‌ها نان سوخته تحويل مشتري مي‌ دهند.
شهروند ديگري با گلايه از كيفيت بد نان به شوخي مي‌ گويد نان توليدي برخي نانوايي‌ ها به حدي سفت است كه گاهي فكر مي ‌كنم در حال انجام ورزش فك و دندان هستم!
**در تنور داغ نانوايي چه مي‌گذرد
يكي از نانوايان از ثابت ماندن قيمت نان گلايه مي ‌كند به طوري كه در پرداخت هزينه‌ هاي جاري خود دچار مشكل شده است.
وي مي‌ گويد با افزايش تورم، قيمت بسياري از مواد غذايي افزايش ‌يافته است اما دولت به دليل حساسيت مردم نسبت به قيمت نان اجازه افزايش قيمت آن را نمي ‌دهد.
علاوه بر اين در طول ساليان اخير قيمت آب، برق، گاز و حتي دستمزد كارگر نيز افزايش پيدا كرده است اما از آن جايي ‌كه سودي حاصل نانوايي نمي‌ شود، به ‌ناچار يكي از كارگران خود را اخراج كرده‌ است.
يكي ديگر از نانوايان با اشاره به شرايط سخت كاري خود مي ‌گويد مردم از كيفيت نان گلايه مي ‌كنند و نانوا را مقصر مي ‌دانند درحالي‌ كه آرد با كيفيت به دست ما نمي ‌رسد.
ما خود نيز از كيفيت آرد گلايه‌ منديم چون به‌ هر حال اين نان‌ ها به مصرف خانواده خودمان نيز مي‌ رسد. از طرفي به ما اجازه افزايش قيمت نان داده نمي ‌شود تا شايد بخشي از هزينه‌ هايمان جبران گردد البته با شرايط فعلي كشور و گراني‌ هاي سرسام‌ آور مردم نيز توانايي خريد نان گران ‌قيمت را ندارند اما نانوايان نيز بخشي از جامعه هستند و دولت بايد فكري به حال نانوايان كند تا متضرر نشوند. اگر اين ‌طور پيش برويم شايد در آينده مجبور به تعطيل كردن نانوايي شويم.

**رييس اتحاديه نانوايان مي‌گويد
رييس اتحاديه نانوايان بندرعباس در پاسخ به سووال احتمال افزايش قيمت نان در آينده مي ‌گويد: اين موضوع بستگي به نظر دولت دارد اما از سال 93 تاكنون افزايش قيمت نداشته‌ ايم.
احترامي درباره اعتراض نانوايان به ثابت ماندن قيمت نان مي‌ گويد: اعتراض نانوايان بجا و درست است زيرا تمامي هزينه ‌ها از قبيل دستمزد كارگر، آب، برق، گاز و... مطابق با تورم سالانه افزايش مي ‌يابد اما قيمت نان تغيير نمي‌ كند.
در ديگر مواد غذايي و صنف ها هم افزايش نرخ وجود دارد اما در مورد قيمت نان هرچند سال يك ‌بار افزايش قيمت صورت مي ‌گيرد كه باعث متضرر شدن نانوايان شده است.
اگر نانوايان نيز مانند ساير صنف ها سر سال افزايش نرخ داشته باشند هم دلگرمي نانوايان و هم بهبود كيفيت نان را به دنبال خواهد داشت و همه اين عوامل منجر مي ‌شود تا نان با كيفيتي به دست مردم برسد.
احترامي درباره كاهش وزن چانه ‌ي نان نيز مي ‌گويد: اين موضوع در حد جزء است و فراگير نيست و اگر وزن چانه نان از حد استاندارد كاهش پيدا كند به طور قطع كيفيت هم كاهش پيدا مي ‌كند.
نظارت بر كيفيت نان به‌ صورت گروهي و فردي از طرف فرمانداري، تعزيرات آرد و نان، بازرسان صنعت و معدن، بازرسي اتاق اصناف و شركت غله و از طرف مركز بهداشت صورت مي‌ گيرد.
در استان هرمزگان نظارت ‌ها به‌ صورت دقيق و كامل بر مبناي كيفيت‌ ها صورت مي‌ گيرد.
وي در مورد احتمال استفاده نانوايان از جوش ‌شيرين به جاي خميرمايه مي‌ گويد جوش‌ شيرين هم به‌ طور صد درصد متوقف ‌شده است و هيچ نانوايي از جوش‌ شيرين استفاده نمي‌ كند.
از لحاظ صرفه اقتصادي هم جوش شيرين تفاوت چنداني با خميرمايه ندارد ولي مركز بهداشت آن را ممنوع كرد و جريمه هاي سنگيني براي آن در نظر گرفته ‌شده است و در عمل تاثيري در كيفيت نان ايجاد نمي‌ كند.به ‌طور كلي نظارت بر كيفيت و قيمت نان صورت مي ‌گيرد.

**دلايل بي‌ كيفيت بودن آرد هرمزگان
وجود نداشتن سيلوي نگهداري گندم در بندرعباس، كيفيت نامناسب گندم توليدي استان هرمزگان و ورود آردهاي درجه 2 به بالا به استان از جمله علت هاي بي كيفيت بودن آرد موجود در استان است.
رييس اتحاديه نانوايان در اين ‌باره عنوان كرد: متاسفانه كيفيت آرد استان بسيار پايين است، سيلوي نگهداري گندم نيز در استان وجود ندارد و از طرفي با توجه به اينكه هرمزگان توليدات گندم چنداني ندارد، آردهاي درجه 2و به بالا وارد استان مي ‌شود كه علت بي ‌كيفيت بودن آرد به اين موضوع مربوط مي ‌شود، به طوري كه نانوايان نيز نسبت به كيفيت بد آرد ناراضي هستند.
از طرفي ورود آرد از استان ‌هاي ديگر ممنوع مي‌ باشد؛ زيرا گفته‌ شده است هر استاني به دليل وجود داشتن كارخانه آرد در همان استان و جهت حمايت از توليد داخلي، بايد آرد مورد نيازش را در همان استان توليد كند.
از آن جايي‌ كه گندم استان از كيفيت مناسبي برخوردار نيست بنابراين نان هم كيفيت لازم را ندارد.البته دولت پيش ‌بيني ‌هايي هم انجام داده است.
در بحث آزاد سازي، نانوا مي‌ تواند از هر كارخانه ‌اي كه خودش انتخاب مي ‌كند، آرد مورد نيازش را وارد كند.

**هيچ ‌گونه حمايتي از نانوايان صورت نگرفته است
احترامي درباره ميزان حمايت دولت از نانوايان گفت: تاكنون هيچ‌ گونه تسهيلات يا امكانات و هيچ نوع حمايتي از نانوايان صورت نگرفته و هيچ خدماتي نيز داده نشده است.
تعداد زيادي از نانوايي ‌ها به دليل ورود نان از شهرستان ‌ها و استان‌ هاي ديگر و همچنين نانوايي‌ هاي غيرمجاز به سوپرماركت‌ ها، تعطيل يا نيمه تعطيل هستند.
اگر نان‌ ها از سوپرماركت‌ ها جمع شده و به نانوايي برگردد، صنعت نانوايي حفظ ‌شده و بر كيفيت مطلوب نان نيز اثرگذار خواهد بود.
فروش نان در سوپرماركت ‌ها بنا بر ماده ‌قانوني نظام صنفي تداخل صنفي محسوب مي ‌شود و از طرفي ميزان قابل‌عرضه هر صنفي مشخص‌ شده است.
از طرفي نان‌ هايي كه به ‌صورت فله‌اي وارد سوپرماركت ‌ها مي‌ شود به دليل شرايط بد نگهداري آن ‌ها در آفتاب و ... سلامت شهروندان را نيز به خطر مي ‌اندازد.
7195/ 6048