به گزارش ایرنا، شهر دامغان در استان سمنان از قطب های تولید پسته كشور است كه كیفیت، تنوع ارقام و میزان تولید پسته، نام این شهر را در ایران و جهان شهره كرده است.
استان سمنان 23 هزار هكتار باغ پسته دارد كه 17 هزار هكتار از آن در شهرستان دامغان واقع است، به طوری كه عمده باغ های این شهرستان درختان پسته است، یعنی از 20 هزار هكتار باغ در دامغان 17 هزار هكتار پسته كاری است و این روند پسته كاری اكنون با شتاب قابل توجهی در این شهرستان رو به افزایش است.
سرمای ناگهانی روزهای 26، 27 و 28 فروردین 97 خسارت زیادی به درختان پسته در استان سمنان وارد كرد و به گفته مسوولان جهادكشاورزی تا 80 درصد و به گفته پسته كاران تا 90 درصد از درختان را به سرمازدگی دچار كرد.
سال زراعی 96 - 95 سال بارآوری درختان پسته بود و تولید پسته در دامغان به 45 هزار تن رسید كه ارزش این میزان تولید تا هشت هزار میلیارد ریال برآورد شد.
پیش بینی می شود تولید پسته امسال در دامغان در بهترین حالت به 12 هزار تن برسد كه كاهش چشمگیری نسبت به سال گذشته دارد و دلیل اصلی آن سرمازدگی اواخر فروردین ماه است.
این كاهش تولید به طور طبیعی در قیمت این محصول راهبردی بخش كشاورزی تاثیر قابل توجهی داشته است، سال گذشته بهترین پسته دامغان در فصل برداشت 170 هزار ریال بود اما اكنون 700 هزار ریال قیمت گذاری می شود.
پیش بینی ها بر این است كه پسته خشك و فرآوری شده دامغان در فصل زمستان امسال تا 2 میلیون ریال نیز برسد و به همین دلیل كشاورزانی كه دیدگاه اقتصادی دارند، امسال تمایل بیشتری به فرآوری این محصول تا تازه فروشی آن دارند.
در راستای سیاست های دولت تدبیر و امید و با هدف بهینه كردن مصرف آب و تبدیل زراعت های پرآب بر و كم بازده به باغ های پربار و كم مصرف، سالانه حدود 300 هكتار كشت زراعی دامغان تبدیل به باغ می شود كه عمده آن ها باغ پسته است.
در كنار این رویكرد فنی وزارت جهاد كشاورزی، بسیاری از سرمایه گذاران استان كرمان، با توجه به كمبود شدید منابع آبی در این استان، سرمایه خود را به پسته كاری در شهرستان دامغان انتقال داده اند و باغ های بزرگ 100 و 200 هكتاری را خریداری كرده اند.
تمام شواهد از روند افزایشی سالانه پسته كاری در دامغان خبر می دهد و نیاز است نوین سازی و علمی كردن پسته كاری در دامغان بیش از گذشته مورد توجه كشاورزان قرار گیرد.
فارغ از مسایل و مشكلات سالانه پسته كاری دامغان، این محصول راهبردی برای دستیابی به جایگاه اقتصادی واقعی خود نیازمند رویكردهای نوین در ایجاد باغ ها، سامانه های آبیاری، روش های تحقیقاتی و تغییر دیدگاه در عرضه تولیدات به صورت فرآوری است.
** لزوم علمی كردن پسته كاری
معاون امور باغبانی وزارت جهاد كشاورزی درباره نیاز پسته كاری كشور، گفت: یكی از مشكلات پسته داران كشور غفلت از مشورت با كارشناسان و پسته كاری بر مبنای علمی است، این مشورت در زمینه باغداری، می تواند كیفیت محصولات را افزایش دهد.
محمد علی طهماسبی افزود: از 460 هزار هكتار باغ پسته موجود در كشور، 20 هزار هكتار در استان سمنان و 12 هزار و 600 هكتار در دامغان قرار دارد.
وی تاكید كرد: پسته كاری بر منبای علمی مشكلاتی مانند باردهی و هم پوشانی را در بین باغ های پسته كشور از بین می برد.
طهماسبی، جایگزینی فرآیندهای عرضه پسته را از اولویت های وزارت جهاد كشاورزی دانست و اضافه كرد: عمر روش های سنتی عرضه تمام شده و مراكز فرآوری پسته باید به سمت دانش روز حركت كنند و وزارت جهاد كشاورزی نیز با تسهیلات از آن ها حمایت می كند.
معاون امور باغبانی وزارت جهاد كشاورزی با اشاره به ضرورت افزایش بهره وری مصرف آب، تاكید كرد: طبق اعلام وزارت جهاد كشاورزی، آبیاری نوین در سطوح كشاورزی كشور باید به 85 درصد افزایش یابد.
طهماسبی اضافه كرد: صادرات یكی از نقاط قوت كشور است كه به این منظور 6 هزار میلیارد ریال مشوق صادرات محصولات كشاورزی در نظر گرفته شد كه بیشترین استفاده را پسته كاران داشتند.
** قابلیت افزایش پسته كاری دامغان از 18 به 50 هزار هكتار
نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی گفت: شهرستان دامغان دارای 18 هزار هكتار باغ پسته است كه با ظرفیت آب و خاك موجود، تا 50 هزار هكتار قابل افزایش است.
ابوالفضل حسن بیگی تصریح كرد: به بركت جوان گرایی و علمی شدن كشاورزی در این شهرستان، مطالعات نشان می دهد با استفاده از روش های نوین، می توان سطح زیر كشت قابل توجهی از پسته را آبیاری كرد و در كنار صرفه جویی مناسب در مصرف آب در این شرایط، ارزش افزوده ایجاد كرد.
نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی، به تغییر الگوی كشت اشاره و تاكید كرد: با توجه به كمبود آب در استان سمنان و شهرستان دامغان، اراضی زیر كشت هندوانه و خربزه بهتر است به تولیدات باغی به ویژه محصول راهبردی پسته تبدیل شود.
** غفلت پسته كاران از ظرفیت های بورس
دبیر جشنواره های ملی پسته دامغان نیز در گفت و گو با ایرنا بورس را فرصت بزرگی برای رونق اقتصادی پسته دانست و افزود: پسته كاران باید با آشنایی با این ظرفیت، به مسیر رونق بخشی به تولیدات خود از طریق چند برابر كردن ارزش آن با ورود به بورس قدم بگذارند.
رضا زارع زاده با اشاره به اینكه در جشنواره پارسال و امسال كارگاه های بورس برای آشنایی پسته كاران درنظر گرفته شد، اضافه كرد: امسال این كارگاه آموزشی با حضور معاون بورس ایران برگزار می شود تا ورود سرمایه گذاران پسته كاری دامغان به این عرصه جدی تر دنبال شود.
وی تاكید كرد: یكی از اهداف جشنواره ملی پسته دامغان، آشنایی باغداران دامغانی با صنایع روز و فناوری های جدید حوزه پسته و فرآوری آن است، اگر این هدفگذاری محقق شود به ایجاد اشتغال و صادرات پسته كمك بزرگی می شود.
** خرده مالكی، ریشه مشكلات پسته كاران
دبیر انجمن پسته استان سمنان در گفت و گو با ایرنا، مادر مشكلات پسته كاری در این استان را خرده مالكی دانست و گفت: خرده مالكی باعث می شود اعمال مدیریت در امور كشاورزی كلان و فراگیر نباشد.
منصور عباسیان اضافه كرد: از معایب خرده مالكی این است كه پسته كاران به قالب سنتی كشاورزی وابسته می مانند و باغ های 200 ساله پسته به همان روش 200 سال گذشته مدیریت می شود.
وی، خام فروشی را از نتایج مدیریت پسته كاری به روش سنتی و خرده مالكی دانست و افزود: اگر باغداران با یكپارچه سازی، مدیریت كاشت، برداشت و عرضه را در دست بگیرند، ارزش افزوده پسته تا چند برابر افزایش می یابد.
دبیر انجمن پسته استان سمنان یادآور شد: مقابله با آفات، مدیریت آبیاری، توسعه باغ ها، نحوه فرآوری و عرضه پسته، با تغییر نگاه كشاورزان و به روزرسانی پسته كاری علمی ارتقا می یابد.
** اشتغال پنج تا 35 هزار نفر در پسته كاری دامغان
مدیر جهادكشاورزی شهرستان دامغان در گفت و گو با ایرنا افزود: آمار رسمی اشتغال ثابت پسته كاری در این شهرستان پنج هزار نفر است اما در سال های تولید مطلوب تا 35 هزار نفر به برداشت این محصول كمك می كنند.
سیدمحسن طباطبائیان خاطرنشان كرد: امسال كه سال بارآوری باغ های پسته نیست، 15 هزار نفر مشغول پسته چینی در باغ های دامغان هستند.
وی بیان كرد: پیش بینی می شود قیمت پسته خشك در زمستان تا 2 میلیون ریال در هر كیلو نیز برسد و امسال كشاورزان با دید اقتصادی بیشتر به دنبال خشك كردن تولید خود هستند.
مدیر جهادكشاورزی دامغان بیان كرد: سال های گذشته كه سال باروری پسته بود كشاورزان به تازه فروشی می پرداختند، اما امسال كاهش تولید، باعث گرایش باغداران به فرآوری شده است.
** كارتون به جای گونی، تنها تغییر در عرضه پسته
دبیر انجمن پسته استان سمنان با اشاره به اینكه در گذشته پسته دامغان داخل گونی به مركز كشور برای تاجران ارسال می شد، افزود: تنها تغییری كه در این بخش بین پسته كاران ایجاد شده این است كه به جای گونی پسته را داخل كارتون به تهران می فرستند.
عباسیان به سوء استفاده از برند پسته دامغان در كشور نیز اشاره كرد.
دبیر انجمن پسته استان سمنان افزود: این مساله باعث شده، گاه پسته های بی كیفیت استان های دیگر به نام دامغان بسته بندی و عرضه شود.
عباسیان تاكید كرد: هیچ نظارتی در عرضه پسته در این بخش وجود ندارد و نبود برندسازی برای پسته دامغان باعث این دست سوء استفاده ها شده است.
وی خاطرنشان كرد: دیده شده در حاشیه بزرگراه های استان های مختلف به نام دامغان، پسته استان های دیگر به مردم فروخته می شود كه باعث ناشناخته مانده كیفیت اصلی پسته دامغان می شود.
عباسیان تاكید كرد: پسته كاران باید به فراگیری روش های نوین عرضه و فرآوری، به فكر ارایه تولیدات خود با ارزش افزوده و نام و نشان مشخص باشند.
وی با بیان اینكه پسته دامغان شهرت جهانی دارد و باغداران باید ارزش بیشتری برای آن قائل باشند، ادامه داد: لازمه این هدفگذاری، آموزش كشاورزان است.
** افزایش تصاعدی باغ پسته در دامغان
طباطبائیان با اشاره به رویكرد كشاورزان دامغانی در تبدیل سالانه حدود 300 هكتار زمین های كشاورزی به باغ ، خاطرنشان كرد: افزایش باغ های پسته خبر از افزایش عملكرد در آینده دارد و باید برای این مساله كشاورزان توجیه شوند.
وی تصریح كرد: با توجه به افزایش سالانه باغ های پسته دامغان ، ایجاد ارزش افزوده با فرآوری آن باید جای نگاه سنتی كشاورزان در تازه فروشی را بگیرد.
مدیر جهاد كشاورزی دامغان، به روند افزایش سرمایه گذاری در ایجاد باغ پسته در دامغان اشاره و بیان كرد: در حال حاضر 100 واحد فرآوری مكانیزه و نیمه مكانیزه در شهرستان وجود دارد كه فرآیندهایی مانند بسته بندی، پوست كنی و بازاریابی پسته را انجام می دهد كه باید این بخش تقویت شود.
وی با بیان اینكه گروه هایی به دنبال ثبت برند در صنایع غذایی به نام پسته این شهرستان هستند، افزود : این امر نشان دهنده افزایش استقبال از فرآوری این محصول راهبردی است.
**كاهش تولید منشا گرایش به فرآوری به جای خام فروشی
پسته كار دامغانی با بیان اینكه كاهش 80 تا 90 درصدی تولید پسته در این شهرستان باعث گرایش كشاورزان به فرآوری آن شده است، گفت: سود اقتصادی این روش بیشتر از تازه فروشی پسته است.
عباسیان افزود: رویكرد تازه روشی پسته در سال های اخیر كه بارآوری باغ های پسته مطلوب بود افزایش قابل توجهی دارد، اما امسال كشاورزان آینده نگر پسته را برای شب عید در زمستان فرآوری می كنند.
وی با اشاره به نسبت سه به یك در فرآوری پسته از تازه به خشك، بیان كرد: با وجود كاهش وزن پسته در فرآوری به یك سوم، پسته كاران امسال سود اقتصادی را در فرآوری محصول برای شب عید می دانند.
پسته كار استان سمنان به ورود سرمایه گذارانی از استان های دیگر كشور به دامغان برای پسته كاری اشاره و اضافه كرد: این افراد باغ های 100 و 200 هكتاری را با چاه های كشاورزی سرمایه گذاری كرده اند.
** خشكسالی بین پسته كاران به باور تبدیل نشده
دبیر جشنواره های ملی پسته دامغان با اشاره به لزوم افزایش بهره وری آب در بخش كشاورزی، بیان كرد: پسته كاران هنوز درباره كمبود آب و خشكسالی به باور نرسیده اند.
وی با بیان اینكه در بهترین حالت 20 درصد از باغ های پسته در دامغان به آبیاری نوین مجهز شده است، افزود: در صورت ایجاد سامانه های نوین آبیاری و صرفه جویی در مصرف آب، پسته كاری در دامغان تا چهار برابر مقدار كنونی قابل توسعه است.
** غفلت تاجران پسته از ذائقه خریداران
دبیر انجمن پسته استان سمنان تاكید كرد: با ادامه عرضه سنتی پسته به صورت خام، پسته كاران از كسب درآمد بیشتر و ایجاد ارزش افزوده چند برابری از این محصول راهبردی دچار غفلت شده اند.
عباسیان توجه به ذائقه مشتری با طعم دهی به پسته را نیاز امروز عرضه پسته در دامغان عنوان و خاطرنشان كرد: مانند دیگر تولیدات، عرضه كنندگان باید با تنوع بخشی بر اساس ذائقه خریداران، بازار پسته را رونق بیشتر ببخشند.
دبیر انجمن پسته استان سمنان یادآور شد: بر اساس روشی سنتی در دامغان، با توجه به قرار گرفتن این شهر در جاده اصلی تهران- مشهد، باغ داران تولیدات خود را در حاشیه جاده به فروش می رسانند.
وی تاكید كرد: در دنیای امروز این راهكار برای فروش محصول راهبردی پسته مناسب نیست و عرضه پسته می تواند با خلاقیت در بازاریابی، تنوع در بسته بندی، ارایه با طعم های متفاوت، معرفی قابلیت های مصرف پسته در آشپزی و برنسازی، به جایگاه واقعی خود دست یابد.
** دست خالی پسته كاران دامغانی از صادرات
مدیر جهاد كشاورزی دامغان، درباره صادرات پسته دامغان به ایرنا گفت : چون پسته این شهرستان از مبدا گمرك شهرستان و استان سمنان صادر نمی شود ، سود كمتری عاید باغداران می شود .
طباطبائیان بیان كرد: بنا به شواهد، پسته دامغان از مبدا صادراتی استان هایی مانند كرمان، یزد و تهران و بیشتر به كشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای شرقی صادر می شود.
مدیر جهاد كشاورزی دامغان تاكید كرد: از سال گذشته بورس پسته این شهرستان در قالب یكی از رویكردهای چهارمین جشنواره ملی پسته دامغان با اختصاص انبار تعاونی روستایی راه اندازی شد كه به دلیل علملكرد قابل توجه و قیمت مناسب فروش پسته تازه، استقبال چندانی از آن نشد.
وی اضافه كرد: باید با آموزش، پسته كاران دامغانی با مسایلی مانند ارزش ارایه تولیدات در بورس، روش های اقتصادی عرضه پسته، روش های نوین آبیاری و مقابله با آفات و سرمایه گذاری آینده نگر، آشنایی بیشتری پیدا كنند.
** پسته كاری دامغان سردرگم در آزمون و خطا
پسته كار استان سمنان با تاكید بر اینكه مراكز تحقیقات كشاورزی پسته كاران را تنها نگذارند، بیان كرد: به ویژه در مبارزه با آفات، پسته كاران باید بهتر راهنمایی شوند و راه های مقابله ای علمی به آنان معرفی شود.
به گفته عباسیان، با نوسانات واردات برخی سموم، بازار از تولیدات سموم غیرقابل اعتماد شركت های زیرزمینی پرشده كه كشاورزان با شك و تردید به استفاده از آن می پردازند.
وی تاكید كرد: در استفاده از برخی سموم موجود در بازار كنونی ، كشاورزان با مقاومت و تنش درختان پسته مواجه می شوند و این دست آسیب به درختان، باردهی را گاهی تا سه سال به تاخیر می اندازد.
این پسته كار دامغانی بیان كرد: برخی از پسته كاران اكنون به استفاده از روش های سنتی مانند بهره گیری از گوگرد و پتاس در مقابله با آفات پسته روی آورده اند.
6103/7408
سمنان - ایرنا - سرمازدگی اواخر فروردین ماه امسال ، درست زمانی كه شكوفه ها داشتند شكل اولیه پسته به خود می گرفتند، خنده را از لبان پسته ها ربود و غم بر دل كشاورزان نشاند.
