صربستان - كوزوو ؛ ادامه اختلافات ديرينه

به گزارش روز يكشنبه ايرنا، براساس قانون اساسي صربستان ، اين كشور كوزوو را استان جنوبي خود مي داند و استقلال آن را به رسميت نشناخته و خواهان رسيدن به تفاهم براي حل اين مساله است.
حل مساله كوزوو براي صربستان اهميت زيادي دارد زيرا راه را براي اين كشور در عضويت اتحاديه اروپا هموار مي سازد.
مبادله اراضي بين صربستان و كوزوو اخيرا بعنوان گزينه اي براي حل و فصل اين بحران مطرح شده كه در بلگراد و پريشتينا با مخالفت ها و موافقت هايي مواجه شده است.
«آلكساندر ووچيچ» رئيس جمهور صربستان به رغم مخالفت مقام هاي حكومت پريشتينا شنبه گذشته ( 8 سپتامبر / 17 شهريور) براي يك سفر دو روزه وارد كوزوو شد. ووچيچ قبل از سفر به كوزوو به بروكسل سفر و با فدريكا موگريني مسئول سياست خارجي و امنيت اتحاديه اروپا درباره مساله كوزوو ديدار و گفت و گو كرد.
قرار بود كه در بروكسل ديداري بين ووچيچ و هاشم تاچي رئيس جمهور كوزوو با وساطت موگريني انجام شود و در آن نشست در باره حل مساله بحران و احتمالا مبادله اراضي به عنوان يك گزينه براي حل و فصل مساله كوزوو گفت و گو شود كه به دلايل نامشخصي اين ديدار صورت نگرفت.
سفر رئيس جمهوري صربستان به كوزوو در حالي روز شنبه 17 شهريورماه انجام شد كه مقامات حكومت پريشتينا با آن مخالف بودند. در اين سفر ووچيچ در منطقه كوزووسكا ميتروويتسا واقع در شمال كوزوو كه ساكنين آن را عمدتا صرب ها تشكيل مي دهند در همايشي شركت كرد و ديگر مناطق نيز طبق برنامه از قبل تعيين شده ديدن كرد.
كوزوو كه در سال 2008 توسط آلباني تباران ساكن آن، اعلام استقلال كرد، اكنون با توجه به اينكه صربستان آن را استان جنوبي خود مي داند و از طرف ديگر پريشتينا نيز جز استقلال، حاضر به پذيرش گزينه ديگري براي تفاهم با بلگراد نيست، به گره كوري در منطقه بالكان غربي اروپا تبديل شده است.
بيشتر كشورهاي جهان از جمله صربستان، 5 كشور عضو اتحاديه اروپا (اسلواكي، اسپانيا، روماني، يونان و قبرس)، فدراسيون روسيه، برزيل و چين هنوز كوزوو را به عنوان يك كشور مستقل به رسميت نشناخته‌اند.
صربستان تحت هيچ شرايطي حتي در قبال عضويت در اتحاديه اروپا، حاضر به قبول كوزوو بعنوان كشوري مستقل نيست و تنها خواهان رسيدن به تفاهم با آلبانيايي تباران آنهم در چارچوب قانون اساسي صربستان و قطعنامه 1244 شوراي امنيت سازمان ملل متحد است كه كوزوو را بخشي از سرزمين صربستان شناخته است.
اين در حاليست كه مقامات كوزوو كه خواهان مذاكره با بلگراد براي رفع اين مساله هستند، تنها بر استقلال اين استان تاكيد دارند و بر اين تلاش هستند كه آن را به عضويت در سازمان ملل متحد و ديگر نهادهاي بين المللي درآورند.
مبادله اراضي بين صربستان و كوزوو كه اكنون به عنوان گزينه اي مطرح است هنوز بين مقامات بلگراد و پريشتينا عنوان نشده، اما چنين گزينه اي هر چند كه بنظر مي رسد مشكل گشاي اين بحران بزرگ در منطقه بالكان غربي باشد، اما كارشناسان و تحليلگران سياسي به اين گزينه نگاهي ترديد آميز دارند.
عضويت كوزوو در سازمان ملل متحد با وجود آنكه بيش از يكصد كشور آن را به عنوان كشوري مستقل به رسميت شناخته اند، در حال حاضر با وجود حمايت راسخ جمهوري خلق چين و فدراسيون روسيه از حاكميت و تماميت ارضي صربستان، به امري غيرممكن تبديل شده است.
با اين توصيف مي توان گفت كه تنها راه باز شدن اين گره كور، به تفاهم رسيدن بلگراد و پريشتيناست آنهم به اين شرط كه نتيجه اين تفاهم «برد - برد» باشد.
بزرگ ترين مانع براي شروع مذاكراتي كه در آن بلگراد و پريشتينا به تفاهم دست يابند، حمايت راسخ واشنگتن از استقلال كوزوو است. اگر چنين مانعي يعني حمايت آمريكا از كوزوو برداشته شود، اين امكان وجود دارد كه بين بلگراد و پريشتينا تفاهمي ايجاد شود.
چند گزينه را براي رفع مساله كوزوو، مي توان پيش بيني كرد كه يكي از آنها برقراري روابط عادي بين بلگراد و پريشتيناست بدون اينكه صربستان، استقلال كوزوو را به رسميت بشناسد و چنين وضعي مي تواند برگه پذيرش عضويت صربستان در اتحاديه اروپا شود. در چنين صورتي اتحاديه اروپا، درخواست خواهد كرد كه مسكو مانع عضويت كوزوو در سازمان ملل متحد نشود.
گزينه ديگر براي حل مساله كوزوو را مي توان به رسميت شناختن استقلال آن توسط بلگراد، در قبال عضويت صربستان در اتحاديه اروپا تصور كرد كه عملي شدن چنين گزينه اي محال است، زيرا بلگراد تحت هيچ شرايطي حاضر به پذيرش كوزوو به عنوان كشوري مستقل نيست و اين گزينه نيز در ميان مردم صربستان، قابل قبول نيست.
از توافق بين آلباني تباران كوزوو و بلگراد براي تقسيم كوزوو نيز مي توان به عنوان گزينه ديگري ياد كرد كه چنين گزينه اي نيز به دلايل زياد نمي تواند اجرايي شود، زيرا طرفين سخت با چنين امري مخالف هستند.
عضويت در اتحاديه اروپا كه كشورهاي بالكان غربي در اين مسير گام بر مي دارند، نيز جاي بحث دارد. ابتدا بايد گفت كه اتحاديه اروپا اكنون با مشكلات متعددي رو به رو است و كشورهاي عضو اين نهاد، خواهان گسترش و افزوده شدن اعضاي آن نمي باشند به ويژه كشورهايي كه با همسايگان خود مساله دارند.
صربستان از اكتبر سال 2012 ميلادي براي حل و فصل مساله كوزوو، مذاكراتي را در سطح نخست وزيري با مقام هاي اين استان و با ميانجيگري 'كاترين اشتون' مسئول وقت سياست خارجي اتحاديه اروپا، شروع كرد كه حاصل آن، امضاي توافقنامه 15 ماده اي براي عادي سازي روابط بلگراد و پريشتينا بود.
هيات هاي مذاكره كننده بلگراد و پريشتينا همچنين در سوم شهريور 1395 در مراحل عادي سازي روابط چهار توافقنامه شامل تشكيل جامعه شهرداري هاي صرب نشين در شمال كوزوو را با ميانجيگري «فدريكا موگريني» مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، در بروكسل امضا كردند. تاكنون مذاكرات عادي سازي روابط بلگراد و پريشتينا بيش از سي بار در بروكسل برگزار شده است.
كوزوو براساس قطعنامه 1244 شوراي امنيت سازمان ملل متحد در ژوئن سال 1999، تحت قيموميت هيات غيرنظامي اين سازمان قرار دارد و نيروهاي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) موسوم به 'كي فور' براي تامين امنيت در اين سرزمين مستقر شده اند.
پارلمان كوزوو در فوريه 2008 به طور يك جانبه استقلال اين بخش از صربستان را اعلام كرد. اما بلگراد با ادعاي اين كه كوزوو، استان جنوبي صربستان است، اعلام يك جانبه استقلال آن را قبول ندارد و خواهان باطل شدن سند استقلال كوزوو از راه هاي ديپلماتيك و صلح آميز است.
كوزوو حدود 1.8 ميليون نفر جمعيت دارد كه اكثريت آن آلباني تبار هستند.
اروپام**436** 1546