«تصحیح و منبع شناسی كتاب المهلوف» مقتلی از منابع اصلی عاشورا

به گزارش ایرنا، كتاب الملهوف مشهور به لهوف از مقتل‌هایی است كه در سده‌های اخیر شهرت زیادی یافته و حتی محققان و عاشوراپژوهان به عنوان یكی از منابع واقعه عاشورا بدان نگریسته‌ اند.
البته مؤلف آن سید ابن طاووس كه از عالمان پركار و مشهور امامیه است، آن را نه به عنوان اثری تاریخی و گزارش دقیق واقعه كربلا بلكه به منظور ایجاد حزن بر سیدالشهدا و یاران مظلومش به رشته تحریر در آورده است.
با توجه به اهتمامی كه به این كتاب می‌شود و با عنایت به كتابخانه بزرگی كه ابن‌طاووس در اختیار داشته، لازم بود منابع لهوف بررسی و منشا اخبار و روایات این كتاب روشن شود، منبع شناسی «تصحیح و منبع شناسی كتاب المهلوف» نشان می دهد مولف آن از آثار مختلفی بهره برده و تلفیقی از آنها را با افزودن مطالبی از خود نگاشته است.
حجت الاسلام صادقی كاشانی نویسنده این اثر هنگام بررسی برای منبع شناسی لهوف، متوجه اختلاف نسخه های این كتاب شده، ازین رو علاوه بر بررسی منابع با اتكا به نسخه های متعدد خطی به تصحیح آن هم پرداخته و روشن ساخته است كه صفحاتی از مطالب این مقتل مشهور در بسیاری از نسخه های آن وجود ندارد و گویا افزوده نسخه برداران یا دارندگان نسخ بوده است.
این كتاب در اصل بخش دوم طرحی به نام تاریخ نگاری سید بن طاووس بوده كه به دلیل مفصل شدن بخش لهوف و به صلاحدید استادان و دوستان مقرر شد تاریخ نگاری سید جداگانه منتشر شود و منبع شناسی لهوف همراه با متن تصحیح شده آن به طور مستقل عرضه شود.
در این كتاب به مباحثی از قبیل مرجعیت كتاب لهوف، نسخه شناسی، اختلاف نسخ، معرفی نسخه مورد اعتماد و منبع شناسی كتاب لهوف پرداخته شده است.
نویسنده پس از شروع این بررسی متوجه اختلاف نسخ این كتاب شد و برای اطلاع صحیح از منابع كتاب لازم بود نسخه‌های آن نیز بررسی شود. از این رو با استفاده از 57 نسخه خطی و چندین چاپ سنگی لهوف، متنی از این كتاب ارائه شد كه با چاپ‌های رایج تفاوت‌هایی دارد.
«تصحیح و منبع شناسی كتاب المهلوف» در بخش اول به مباحثی چون كلیات و نسخه‌شناسی، عنوان لهوف و انتساب آن به سید، مرجعیت و اهمیت، انگیزه و زمان تألیف، گزارش نسخ، تحلیلی بر اختلاف نسخ، ارتباط مثیر الاحزان و لهوف، دو تحریر از یك مقتل، منبع اصلی لهوف ودر نهایت روش تصحیح و نسخه مورد اعتماد می پردازد.
در بخش دوم اثر با عنوان متن لهوف و منبع شناسی، سه دسته از اختلاف نسخ در باب پیش‌گویی شهادت امام، روایاتی درباره هدف امام و اطلاع از شهادت و در نهایت نزول به كربلا و بي‏تابي زینب(س) مورد بررسی قرار گرفته است. سه عنوان شهادت طفل شیرخوار و روایتی نادر، مسلك سوم و دسته چهارم از اختلاف نسخ و نیز نتایج پژوهش مباحث پایانی فصل دوم را تشكیل می دهند.
«تصحیح و منبع شناسی كتاب المهلوف» به دلایل مختلف از جمله متن كوتاه و زبان روان و سلیس مورد اقبال گسترده مخاطبان بوده و بارها به فارسی ترجمه شده است.
این كتاب 323 صفحه ای در دوبخش تهیه و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.
صادقی كاشانی متولد 48 كاشان مدرس حوزه و دانشگاه ، نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام و عضو هیات علمی «پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» است و گزیده آثار او شامل «تاریخ نگاری ابن طاووس»، «نگاهی به تاریخ تفكر امامیه»، «دولتمردان شیعه در دستگاه خلافت عباسی»، «كاشان در مسیر تشیع» و «پیامبر (ص) و یهود، حجاز» است.
این كتاب برگزیده دومین دوره جایزه دعبل در رشته تصحیح گروه فرهنگ و تاریخ است.
فراهنگ**3009** 9053