به گزارش ایرنا تالاب بین المللی كانی برازان مهاباد با وسعتی افزون بر 910 هكتار یكی از مهمترین تالاب های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزش ترین زیستگاه های انواع پرندگان آبزی و كنار آبزی مهاجر و بومی درشمال غرب كشور به شمار می رود.
این تالاب كه به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصر بفرد خود در سال 1385 به عنوان منطقه شكار ممنوع معرفی شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان غربی تبدیل و به این ترتیب به عنوان یكی از مناطق چهارگانه كشور با جایگاه قانونی معرفی شده است.
این گنجینه ارزشمند با چشم انداز زیبا و طبیعی خود در زمان حاضر متنوع ترین گونه های جانوری از جمله انواع پرندگان آبزی و غیرآبزی را در دامان خود پرورش می دهد.
بر اساس آخرین بررسی ها تعداد 75 گونه پرنده آبزی و كنار آبزی متعلق به 11 خانواده در این تالاب شناسایی شده است كه در صورت اضافه كردن گونه های خشكی زی، این تعداد به بیش از 180 گونه خواهد رسید كه همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشكار می سازد.
از گونه های مهم پرندگان این تالاب می توان به فلامینگو، چنگر، اردك بلوطی، اردك سرسفید، حواصیل خاكستری، پرستوی دریایی، اردك مرمری، باكلان كوچك، پلیكان سفید، چوب پا، كشم بزرگ و عروس غاز اشاره كرد.
در میان این پرندگان انواع نادری چون خروس كولی دم سفید، اردك سرسفید، اردك مرمری نیز كه در فهرست پرندگان در خطر انقراض هستند، دیده می شود كه تاكنون در كمتر تالابی از كشور مشاهده شده است.
در منطقه كانی برازان تاكنون 45 گونه گیاهی از 35 جنس و 17 خانواده شناسایی شده است كه این گیاهان 21 جامعه گیاهی را تشكیل می دهد و بیشتر گونه های شناسایی شده از خانواده اسفناج Chenopodiaceae و گندمیان Graminae بوده و گونه های شناسایی شده در داخل تالاب نیز شامل نی، بوریا، جگن و گز است.
تالاب كانی برازان به عنوان اولین سایت پرنده نگری كشور، نقش مهمی در تامین معیشت پایدار برای جوامع محلی و حفاظت از تنوع زیستی دریاچه ارومیه دارد و برای همین منظور سازمان حفاظت محیط زیست مكلف به تدوین و اجرای برنامه‌های مدیریت جامع (با رویكرد زیست بومی) برای اكوسیستم های حساس این تالاب به همراه 20 تالاب مهم كشور شده است.
طرح حفاظت از تالاب های ایران با همكاری بین دولت ایران (سازمان حفاظت محیط زیست ایران)، صندوق تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) و برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) از سال 2005 شروع و با هدف كاهش یا حذف دائمی تهدیدات و به طور كلی پایداری و بقا اكوسیستم های تالابی ایران فعالیت خود را در تالاب های منتخب و با اهمیت به عنوان سایت های نمونه اجرایی كرده است.
علاوه بر این برنامه، اقدامات خوبی به منظور حفاظت از محیط زیست تالاب ها انجام شده و احداث لاگن طبیعی برای تصفیه آب تالاب به عنوان یكی از این اقدام ها به تشكل های زیست محیطی روستاهای قره داغ و خورخوره واگذار شده است.
تالاب زیبای كانی برازان در 30 كیلومتری شمال شهرستان مهاباد واقع شده و مساحت حوضه آبریز آن چهار هزار و 10 هكتار است و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.
در شهرستان مهاباد علاوه بر تالاب بین المللی كانی برازان، تالاب های دایمی حسن خان و قوپی باباعلی و تالابهای فصلی دیگری از جمله گروس، داشخانه و قره قشلاق وجود دارد.
**كانی برازان از وضعیت مطلوبی برخوردار است
هماهنگ كننده طرح حفاظت از تالاب های ایران سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تالاب كانی برازان در مقایسه با دیگر تالاب های ایران از جمله هامون، دریاچه ارومیه و ... از وضعیت مطلوب تری برخوردار بوده و به سبب داشتن آب كافی در پهنه تالاب و پوشش گیاهی در طول سال پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی است.
یوسفعلی احمدی ممقانی افزود: خشك شدن برخی از تالاب های منطقه نیز باعث شده كه پرندگان بیشتری در این تالاب جمع شوند و امنیت موجود در تالاب و نهادینه شدن فرهنگ زیست محیطی در بین جوامع محلی پیرامون این تالاب، به ماندگاری بیشتر پرندگان در این تالاب كمك كرده است.
وی اضافه كرد: در صورتی كه نیاز آبی این تالاب از منابع آبی این شهرستان تامین شود، كانی برازان همچنان سرزنده و مامنی برای پرندگان و سایر وحوش خواهد بود.
احمدی ممقانی گفت: شهریور سال گذشته بخش هایی از این تالاب به دلیل كاهش بارندگی ها با مشكل كم آبی مواجه بود كه با همكاری مسوولان شهرستان حق آبه این تالاب از سد مهاباد رهاسازی شد.
وی یادآوری كرد: تدوین برنامه مدیریت جامع با مشاركت جوامع محلی و انجمن های زیست محیطی و اجرایی شدن این برنامه با همكاری مسوولان و جوامع محلی می تواند، این تالاب بین المللی را همچنان سرزنده نگه دارد.
** برنامه مدیریت جامع تالاب كانی برازان تدوین شد
رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: برنامه مدیریت جامع تالاب كانی برازان با حضور دست اندركاران دولتی، نمایندگان جوامع محلی و سمن ها در این شهرستان با برپایی چهار كارگاه تدوین شد.
فاروق سخنور افزود: در این فرآیند نظرهای كارشناسی و دانش بومی ذینفعان تالاب با برگزاری كارگاه های فنی، مشورتی و نیز مشاركتی جمع آوری، تحلیل و تدوین شده و برای اجرا و اقدامات بعدی به مقام های شهرستانی و استانی ارائه می شود.
وی اضافه كرد: این برنامه پس از تدوین به صورت كتابچه به شورای برنامه ریزی شهرستان و كمیته ای با ریاست فرماندار و دبیری محیط زیست تحویل داده می شود و قابلیت اجرایی پیدا می كند.
وی با اشاره به اینكه در شهرستان مهاباد 9 انجمن زیست محیطی مجوز فعالیت دریافت كرده است، افزود: در بین انجمن های شهرستان، انجمن سبزاندیشان جوان كارهای هماهنگی و اجرای برنامه مدیریت جامع تالاب كانی برازان را بر عهده دارد.
به گزارش ایرنا تالاب بین المللی كانی برازان جدا از اهمیت زیست محیطی و نقش مستقیم آن در زندگی جوامع محلی اطراف این تالاب، به عنوان نخستین سایت پرنده نگری می تواند از نظر گردشگری طبیعت و حضور پرنده نگاران مورد توجه بیشتر قرار گیرد و در ردیف جاذبه های توریستی این شهرستان در عرصه های ملی و بین المللی مطرح شود.
بیش از ٢٨٠ تالاب در ایران شناخته شده كه از این تعداد ٩٤ تالاب جزو تالاب های مهم كشور است و ٢٤ تالاب در كنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.
بر اساس مفاد كنوانسیون رامسر باید هر كشور عضو حداقل یك تالاب برای ثبت معرفی می كرد كه در زمان امضای آن، ایران ١٨ تالاب معرفی كرد و اكنون به ٢٤ تالاب رسیده است.
گزارش از: عبدالله رحمانی
3020/3072
مهاباد- ایرنا- تالاب بین المللی كانی برازان مهاباد به عنوان یكی از تالاب های اقماری دریاچه ارومیه اینك سرزنده ترین و پویا ترین تالاب این حوضه آبریز بوده و در طول سال پذیرای شماری زیادی از پرندگان بومی و مهاجر این منطقه است.
