خیز بلند جمعیت به سمت سالمندی

بر پایه آخرین سرشماری در سال 95 از كل جمعیت كشور هفت میلیون و 400 هزار نفر یعنی 9.28 درصد سالمند هستند و پیش‌بینی می‌شود كه درصد سالمندان ایران تا سال 2050 به بیش از 30 درصد برسد كه این به این معناست كه جمعیت سالمند در ایران از میانگین جهان و آسیا بیشتر خواهد شد و از هر سه نفر، یك نفر سالمند خواهد بود.
افزایش نرخ سالمندی جمعیت از این نظر كه امید به زندگی افزایش یافته و افراد بیشتر عمر می كنند از نظر پزشكی و بهداشتی اتفاق مثبتی ارزیابی می شود اما از این منظر كه بخش قابل توجهی از جمعیت به غیر مولد تبدیل می شود از نظر اقتصادی می تواند مشكلاتی برای جامعه در پی داشته باشد.
افزون بر این، افزایش میزان جمعیت سالمند در الگوی جمعیتی یك كشور ضرورت برنامه های اجتماعی، حمایتی، رفاهی و بهداشتی را می طلبد كه باید مورد توجه قرار گیرد.
در چند سال اخیر با توجه به تغییر الگوی جمعیتی كشور و پیش بینی رو به سالمندی رفتن جامعه برنامه هایی اجرایی شد از جمله اینكه دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان زیر نظر رئیس جمهور ایجاد شد؛ كه در آن همه وزارتخانه ها عضو هستند و بایستی در راستای رفع چالش های سالمندی فعالیت داشته باشند.
رئیس این دبیرخانه رئیس جمهوری، دبیر آن سازمان بهزیستی كشور و در استان ها نیز رئیس آن استاندار و مسئولیت دبیری بر عهده مدیركل بهزیستی استان است كه مهمترین وظیفه دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان، هماهنگی كارها و فعالیت هایی است كه توسط نهادها و دستگاه های مختلف برای سالمندان انجام می شود.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان اداره كل بهزیستی لرستان در گفت و گو با ایرنا گفت: با توجه به تغییرات رخ داده در الگوی جمعیتی كشور و اینكه تا سال 2050 تعداد سالمندان در مقایسه با جمعیت افراد زیر 15 سال 2 برابر خواهد شد باید اقدام های متناسب انجام داد تا جلوی سونامی سالمندی گرفته شود.
پوران دخت قاسمی افزود: افزایش تعداد جمعیت سالمندان از این نظر كه جمعیتی غیر مولد اقتصادی هستند نیازمند برنامه ریزی برای داشتن آینده ای سالم هستند تا ضمن برخورداری از رفاه، سلامت و آسایش مورد انتظار، باری بر دوش جامعه تلقی نشوند.
قاسمی با اشاره به فعالیت های دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان گفت: در این دبیرخانه علاوه بر توجه خاص به سالمندان، برای تمام افراد برنامه وجود دارد یعنی برای فردی كه 60 سال دیگر سالمند می شود و در واقع هنور متولد نشده است هم برنامه ریزی می شود.
وی اظهار داشت: در آموزش و پرورش و در مهد كودك ها شیوه های زندگی سالم آموزش داده می شود تا كودك امروز بداند چگونه باید زندگی كند تا در آینده سالمندی سالمی را داشته باشد.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان بهزیستی لرستان گفت: افزون بر این، دوره آموزشی شیوه زندگی سالم برای 9 هزار دانشجو در استان برگزار می شود تا با گذراندن این دوره های آموزشی آگاهی لازم در خصوص دوران سالمندی سالم كسب كنند.

** استقرار كانكس فعالیت های متنوع ویژه سالمندان
قاسمی با اشاره به راه اندازی كانكس خاص سالمندان در بوستان «كیو» خرم آباد گفت: در این مكان، مجموعه ای از تجهیزات و وسایل مورد نیاز تفریحی و ورزشی توسط شهرداری، مربی ورزش توسط اداره كل ورزش، یك تیم پزشكی متشكل از پرستار، پزشك از طرف دانشگاه علوم پزشكی، مددكار كمیته امداد برای شناسایی نیازمندی های آنها و یك مربی هنر از اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور خواهند یافت تا هر كدام به فراخور مسئولیت خود، فعالیت های لازم برای سالمندان را انجام دهند.
وی افزود: فعالیت این مجموعه بزودی در پارك كیو خرم آباد آغاز خواهد شد و هدف اصلی این است كه خدمات مختلف مورد نیاز سالمندان اعم از خدمات بهداشتی، هنری، ورزشی و رفاهی را به دل جامعه و در خدمت سالمندان برده شود.

**سیمای جمعیتی لرستان
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان اداره كل بهزیستی لرستان با اشاره به تحقیق انجام شده در مورد میزان سالمندی در استان گفت: حدود 10.2 درصد از جمعیت استان سالمند هستند و به عبارتی از مجموع جمعیت یك میلیون و 760 هزار نفری استان تعداد 179 هزار و 465 نفر سالمند هستند.

**بروجرد پیرترین شهر لرستان
وی افزود: بیشترین تعداد سالمندان نسبت به جمعیت در شهرستان بروجرد با 12.8 درصد است كه با توجه به معیارهای سازمان بهداشت جهانی شهری كه درصد سالمندان آن بالای 12 درصد باشد شهر پیری است.
قاسمی اظهار داشت: درصد جمعیت سالمند شهرستان ازنا به نسبت كل جمعیت آن 11/6 و الیگودرز 10/5 درصد است كه این دو شهر استان به عنوان شهرهای نزدیك به پیری قلمداد می شوند.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی امور سالمندان اداره كل بهزیستی استان لرستان گفت: خرم آباد 48 هزار و 623 نفر سالمند دارد كه بیشترین تعداد جمعیت سالمند در استان است اما از نظر درصد جمعیت سالمند به نسبت كل جمعیت هفتمین شهر سالمند لرستان به شمار می رود.
وی با اشاره به اجرای برنامه «دوستار سالمند» در سه شهر بروجرد، ازنا و الیگودرز گفت: در این شهرها برنامه های ویژه ای به صورت بنیاد های فرزانگان كه متشكل از سالمندان بازنشسته ایجاد شده است تا در قالب برنامه های مختلف رفاهی، بهداشتی به سالمندان توجه شود.

** اقدام های بهزیستی در حمایت از سالمندان
قاسمی گفت: دو معاونت توانبخشی و معاونت امور اجتماعی بهزیستی خدمات مورد نیاز سالمندان را ارائه می دهند به این صورت كه در معاونت اجتماعی سالمندانی كه بنا بر تایید كمیسیون تعیین معلولیت توان انجام كار ندارند مستمری و كمك های موردی دریافت می كنند و آنهایی هم از كار افتاده نیستند اما از یك اختلال اعم از كلامی، شنوایی و حركتی دارند از طرف معاونت توانبخشی حمایت های توانبخشی مورد نیاز را دریافت می كنند.
به گفته وی در لرستان سه مركز نگهداری شبانه روزی از سالمندان وجود دارد كه این مراكز شبانه روزی خاص سالمندانی است كه خانواده ای ندارند و یا خانواده قادر به نگهداری از آنها نیست.
قاسمی افزود: یكی از این مراكز بصورت زنانه و مردانه مركز نگهداری سالمندان صدیق در خرم آباد، یك مركز به نام مركز بركتی خاص زنان و مركزی دیگر با نام مركز امام علی خاص مردان در بروجرد است.
وی اظهار داشت: بخش دیگری از سالمندان كه تحت حمایت بهزیستی هستند سالمندانی بوده كه خانواده بطور كامل آنها را رها نكرده اند اما خیلی حوصله نگهداری در تمام شبانه روز را ندارند و از ساعت 8 و نیم صبح تا 2ونیم بعد از ظهر در مراكز روزانه نگهداری می شوند و برنامه های درمانی، پزشكی، روانپزشكی ، رفاهی و اجتماعی برای آنها صورت می گیرد.
قاسمی گفت: سالمندانی هم هستند كه كاملا از كار افتاده و چندین سال در رختخواب هستند كه ممكن است مبتلا به فراموشی هم باشند اما باز خانواده حاضر به رها كردن آنها نیست كه برای این گروه از سالمندان تیم ویزیت در منزل در 2 شهر الشتر و خرم آباد وجود دارد و بصورت ماهی 2 یا چند بار این تیم از سالمندان دیدن می كند.
وی افزود: این تیم پزشكی متشكل از پزشك، پرستار ، روانپزشك، فیزیوتراپ است و بیشتر از سالمندان مناطق دورافتاده و روستایی بصورت ماهی یك یا چند بار دیدن می كنند.

**تحلیل جامعه شناختی، سالمندی جامعه
یك كارشناس ارشد علوم اجتماعی در این خصوص می گوید: تعداد جمعیت و ساختار سنی، جنسیتی جامعه تاثیر بسزایی بر وضعیت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هر جامعه دارد.
بهنام فروتن نیا با بیان اینكه مهمترین پیامد جمعیتی را باید در وضعیت اقتصادی و پیامدهای اجتماعی آن جستجو كرد اظهار داشت: پنجره جمعیتی جوان وفعال كنونی فرصت مناسبی است كه در راستای توسعه لرستان از آن باید استفاده شود و از آن باید به عنوان فرصتی طلایی نامبرد كه می تواند تاثیر بسزایی در توسعه استان داشته باشد.
وی افزود: عدم برنامه ریزی مناسب و نداشتن برنامه مفید بر اساس پارامترهای جمعیتی در گذشته سبب شده فعالیت اقتصادی نامناسب در استان شكل گیرد و تناسب شغل و درآمد به عنوان اولین آسیب هرم جمعیتی فعال استان پدیدار شود تا جایی كه پنجره مناسب جمعیتی كه می توانست فرصت باشد امروز یك تهدید جدی به شمار می رود.
این كارشناس علوم اجتماعی گفت: از طرفی با توجه به آهنگ سن جمعیت فعال در 10 الی 20 سال آینده باید منتظر جمعیت سالخورده در استان باشیم جمعیتی كه به علت نداشتن شغل و آتیه بازنشستگی مشكلات متعددی خواهند داشت.
به گفته وی رسیدگی به امور سرمایه گذاری اقتصادی و برنامه ریزی مدون برای اشتغال جوانان از یكسو و ایجاد فرصت های ازدواج از سوی دیگر می تواند گام مهمی در بهره وری مناسب از فرصت جمعیتی استان باشد.
فزونی سرعت رشد جمعیت سالمند در مقایسه با رشد جمعیت كشور و پیش بینی افزایش تعداد سالخوردگان به فشارها و تنگناهای مرتبط با تامین نیازهای سالمندان خواهد افزود و همین امر لزوم برنامه ریزی آینده نگر برای كنترل مسائل مربوط به این گروه از جمعیت را مورد تاكید قرار می دهد و ضروری است این موضوع به عنوان یك اولویت مهم، در صدر سیاست‌ها و برنامه‌های كشور قرار گیرد.
1920/6060