اين در شرايطي است كه ارزش معاملات بورس و فرابورس در مجموع به بيش از دو هزار ميليارد تومان رسيده و خالص خريد سهامداران خُرد در روز گذشته به 700 ميليارد تومان نزديك شد. اين امر نشان مي‌دهد هجوم نقدينگي تازه به بازار سهام در حال افزايش است و اكنون مهم‌ترين پرسش پيش‌روي كارشناسان، دليل بي‌عملي مقام ناظر است. «دنياي اقتصاد» بارها تاكيد كرده بود سياست‌گذاري صحيح در بازارهاي سفته‌بازي نظير ارز و سكه مي‌تواند موجب بازگشت آرامش به فضاي اقتصادي شود و همزمان بورس را به گزينه نخست سرمايه‌گذاري تبديل كند.
اما همزمان سكاندار بورس بايد بستر جذب پول‌هاي سرگردان به سمت توليد واقعي را فراهم كند؛ در غير اين صورت، به تدريج سرعت ورود نقدينگي به سهام كاسته مي‌شود و با حبابي شدن قيمت‌ها مجدد اين بازار وارد دوره اصلاحي-ركودي خواهد شد. اين در حالي است كه تاكنون كه انتظار مي‌رفت اقدامي عاجل از سوي سياست‌گذار صورت پذيرد، نه خبري از عرضه‌هاي تازه در بازار سهام است و نه فشاري براي افزايش سهام شناور شركت‌ها.
نماگر بورس تهران معاملات روز گذشته خود را با رشد 7698 واحدي (معادل 4.11 درصد) به پايان رساند و در ارتفاع جديد 195 هزار واحدي ايستاد. به اين ترتيب ديروز ضمن شكسته شدن ركورد رشد مقداري شاخص سهام، بازدهي اين نماگر از ابتداي سال تاكنون به 102.6درصد رسيد. هرچند همچنان بازدهي بازار سهام نسبت به ديگر بازارهاي موازي از ابتداي سال تاكنون، در سطوح پايين‌تري قرار دارد اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد در بازه زماني 15 شهريورماه تاكنون، بورس تهران به سبب ورود پول‌هاي تازه توانسته گوي سبقت را از دو بازار دلار و سكه بربايد. در اين شرايط هر چند گسيل پول‌هاي تازه به بازار سهام فرصتي ارزنده به شمار مي‌رود اما انفعال مقام سياست‌گذار مي‌تواند اين فرصت را به تهديدي جدي بدل كند.
** بورس تهران، برنده نيم ماه اخير
پس از رالي پرشتابي كه بازار ارز و طلا از ابتداي سال در پيش گرفتند، حال به نظر مي‌رسد نوبت به بازار سهام رسيده است. پيش از اين «دنياي اقتصاد» در گزارشي تحت عنوان «عيار جذابيت بازار سهام» كه در نيمه شهريورماه منتشر شد، بورس را به‌عنوان گزينه‌اي جذاب براي فعالان اقتصادي معرفي كرد. حالا با محدود كردن بازه زماني مورد بررسي از 15 شهريورماه تا پايان معاملات روز گذشته، رتبه نخست بازارهاي سرمايه‌گذاري با كسب بازدهي بيش از 42 درصدي به بورس تهران رسيد. اين در حالي است كه دلار و سكه در اين بازه زماني، به ترتيب رشد 24 و 12 درصدي را تجربه كرده‌اند.هرچند بازارهاي دلار و سكه، به‌عنوان بازارهاي كم‌ريسك‌تر شناسايي مي‌شوند و در مقابل بازار سهام، محل فعاليت سرمايه‌گذاران ريسك‌پذير است اما رشد شتابان قيمت‌ها در دو بازار ارز و طلا، در كنار برخي تحولات داخلي (اعطاي اختيارات لازم به رئيس كل بانك مركزي براي مداخله در بازار ارز در جلسه شوراي عالي هماهنگي اقتصادي) سبب شده است تا نقدينگي قابل توجهي از اين دو بازار، روانه سهام شود.
بر‌اساس آخرين اطلاعات دريافتي از سپرده‌گذاري مركزي، تنها طي يك هفته اخير، 17 هزار و 21 كد معاملاتي جديد براي افراد حقيقي و 256 كد نيز براي حقوقي‌ها صادر شده است. در عين حال در اين بازه زماني، بيش از 2 هزار و 500 ميليارد تومان نقدينگي خالص از سوي سهامداران خُرد وارد گردونه معاملات سهام شده است. هر چند تداوم شرايط كنوني (رشد قيمت سهام بدون توجه به پشتوانه‌هاي بنيادي در كنار انفعال مقام سياست‌گذار)، نگران‌كننده بوده و هشداري براي فعالان بازار است.
** فرصت را غنيمت بشماريد
همان‌طور كه اشاره شد با صدور كدهاي جديد معاملاتي طي يك هفته اخير، نقدينگي قابل توجهي وارد بازار سهام شده است. نگاهي به خالص تغيير مالكيت سهام نشان از غلبه حقيقي‌ها در سمت خريد سهام طي 19 روز معاملاتي اخير دارد. در اين بازه زماني خالص خريد حقيقي‌ها به 3 هزار و 900 ميليارد تومان مي‌رسد. پول‌هاي تازه‌اي كه سبب رشد بي‌وقفه و پرشتاب قيمت سهام شده است. نگاهي به معاملات ديروز بورس تهران نيز نشان از رشد قيمت 95 درصد از نمادهاي بورسي دارد. در اين ميان بيش از نيمي از نمادهاي معاملاتي در سقف‌هاي مجاز و با صف خريد به معاملات روزانه خود پايان دادند. به اين ترتيب روز گذشته با وجود جابه‌جايي 1750 ميليارد تومان نقدينگي در معاملات خرد سهام كه خود ركوردي جديد در تاريخ 50 ساله بورس تهران به شمار مي‌رود، 416 ميليارد تومان در پشت صف‌هاي خريد در انتظار ماندند. بدون شك ورود اين حجم نقدينگي براي بازار سهام فرصتي طلايي به شمار مي‌آيد اما آنچه اين فرصت را به تهديدي جدي تبديل كرده است، انفعال سياست‌گذار در استفاده از فضاي كنوني است.
در حال حاضر، نقدينگي موجود در بازار تشنه ورود به سهام و كسب سود است. اين در حالي است كه بازار همچنان از عمق كافي برخوردار نيست. نگاهي به وضعيت نماد معاملاتي شركت‌هاي حاضر در بورس تهران نشان مي‌دهد تا پايان خردادماه سال جاري، تنها 15 درصد از سهام اين شركت‌ها به‌عنوان سهام شناور آزاد در اين بازار شناسايي شده و قابليت معامله در بازار سهام را د‌ارند. در فرابورس ايران نيز اين رقم به 13.35 درصد مي‌رسد. بنابراين در شرايط فعلي كه شاهد ورود نقدينگي سرگردان به بازار سهام هستيم، فرصتي مناسب براي افزايش شناوري سهام با افزايش عرضه از سوي سهامداران عمده بازار ايجاد شده است. افزايش عرضه‌هاي اوليه به ويژه عرضه سهام شركت‌هاي دولتي و نيمه دولتي در راستاي خصوصي‌شدن واقعي اين شركت‌ها، از ديگر ضرورت‌هاي كنوني بازار سهام است. موضوعي كه متاسفانه مورد غفلت قرار گرفته است.
** رشد بازار تا چه زماني ادامه خواهد داشت؟
شاخص سهام كه از ميانه شهريورماه، وارد مسير صعودي پرشتابي شده است، طي 7 روز معاملاتي اخير بي‌وقفه رشد كرده و در همين مدت كوتاه، ضمن ثبت بازدهي 24 درصدي، از 38 كانال جديد نيز عبور كرده و در حال حاضر در قله جديد 195 هزار واحدي ايستاده است. به اين ترتيب بازدهي اين نماگر از ابتداي سال تاكنون از 100 درصد عبور كرد.
اما نكته حائز اهميت در اين ميان، ميزان نقدينگي ورودي به معاملات سهام طي روزهاي اخير است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد ميانگين روزانه ارزش معاملات خرد در 3 هفته اخير، به 1244 ميليارد تومان مي‌رسد. رقمي كه پيش از اين حتي قابل تصور نيز نبوده است. شايد بتوان به جرات اذعان داشت، همين ميزان نقدينگي در جريان ميان سهام بورسي است كه زمينه رشد پرشتاب قيمت‌ها را فراهم آورده است. واقعيت اين است كه در حال حاضر معامله‌گران بدون توجه به پتانسيل‌هاي بنيادي سهام و تنها با تبعيت از جريان صف‌هاي خريد، به گردونه معامله‌گران يك سهم پيوسته و همين عامل سبب جهش عمومي قيمت‌ها در سهام شده است. مهم‌ترين دليل اثرگذاري پرقدرت اين عامل (نقدينگي) بر رشد بازار، عمق بسيار پايين بازار سهام كشور است. به اين ترتيب به نظر مي‌رسد رشد بازار تا زماني كه ارزش معاملات در سطوح فعلي قرار دارد، ادامه خواهد داشت. به اين ترتيب كاهش اين متغير مي‌تواند سيگنالي براي آغاز اصلاح قيمتي نمادهاي بدون پشتوانه باشد.
** رشد يكدست صنايع بورسي
بررسي روند صنايع بورسي طي معاملات روز گذشته نشان مي‌دهد از 38 صنعت مورد بررسي، 37 صنعت با افزايش شاخص همراه شدند. اين موضوع مويد آن است كه نقدينگي جريان‌يافته در بازار سهام بدون توجه به مولفه‌هاي بنيادي و تنها با دنباله‌روي از تقاضاي شكل گرفته در سهام، به دادوستد مي‌پردازند. امري كه مي‌تواند اين بازار را از مدار تحليل و منطق خارج كند. هر چند در فضاي فعلي، پيش گرفتن اين رويه، سودهاي جذابي را از آن معامله‌گران مي‌كند اما بايد توجه داشت با گذشت زمان و فروكش هيجانات موجود، سهام به ارزش ذاتي خود باز خواهند گشت. به اين ترتيب توصيه مي‌شود معامله‌گران پرتفوي خود را بر اساس پشتوانه‌هاي بنيادي سهام چيده و از خريدهاي هيجاني پرهيز كنند.
** در بازار چه گذشت؟
همان‌طور كه اشاره شد ديروز عمده سهام بورسي در مسير رشد قيمتي قرار گرفتند. در اين ميان بانكي‌ها شاهد تشكيل طولاني‌ترين صف‌هاي خريد بودند. دارايي قابل توجه ارزي بانك‌ها مهم‌ترين دليل افزايش توجه معامله‌گران به سهام زيرمجموعه اين گروه است. اين وضعيت سبب شده است تا شاخص اين صنعت در يك ماه اخير، بازدهي 43 درصدي را تجربه كند. روز گذشته نيز بانك تجارت پس از برگزاري كنفرانس اطلاع‌رساني به گردونه معاملات بازگشت. بازگشت «وتجارت» با رشد 10 درصدي قيمت رقم خورد و نقدينگي 89 ميليارد و 200 ميليون توماني در انتظار ورود به اين نماد بانكي نشست. اطلاعات ارائه شده درخصوص وضعيت ارزي اين بانك نشان مي‌دهد «و تجارت» با دلار 4200 توماني، 3 هزار و 791 ميليارد تومان دارايي ارزي در اختيار دارد.
همچنين روز گذشته بورس كالا ميزبان محصولات شركت ملي مس ايران بود. به اين ترتيب ديروز يك هزار تن مس مفتول «فملي» در اين بازار عرضه شد. قيمت پايه اين محصول 30 هزار و 324 تومان تعيين شده بود اما ميانگين موزون قيمت پاياني اين محصول در محدوده 68 هزار تومان قرار گرفت كه افزايش 124 درصدي نسبت به قيمت پايه و رشدي 25 درصدي را نسبت به معامله پيشين اين محصول نشان داد. اين موضوع سبب شد نماد معاملاتي شركت ملي مس ايران نيز همچون ديگر هم‌گروه‌هايش با افزايش تقاضا و رشد تا سقف مجاز قيمتي همراه شود.
** همگام با بازيگران
روز يكشنبه، براي نوزدهمين روز متوالي، خالص تغيير مالكيت به نام معامله‌گران خرد بازار رقم خورد و بيش از 2 ميليارد و 280 ميليون سهم به ارزش 683 ميليارد تومان در مسير حقوقي به حقيقي جابه‌جا شد. بيشترين خالص خريد توسط سهامداران خرد در نمادهاي زيرمجموعه گروه فرآورده‌هاي نفتي ثبت شد و خالص خريد حقيقي‌ها در ميان پالايشي‌ها به 118 ميليارد تومان رسيد. پتروشيمي‌ها نيز در اين روز شاهد تغيير مالكيت 96 ميليارد توماني به نفع حقيقي‌ها بودند. فلزي‌ها ديگر گروهي بودند كه با خالص خريد 82 ميليارد و 900 ميليون توماني توسط معامله‌گران خرد بازار همراه شدند.
در صدر خريد معامله‌گران حقيقي، تمايل به جمع‌آوري سهام شركت پالايش نفت بندرعباس قرار داشت. خالص خريد حقيقي‌ها در نماد مزبور به 50 ميليون و 800 هزار سهم به ارزش حدود 71 ميليارد و 500 ميليون تومان بالغ شد. نماد معاملاتي بانك تجارت نيز در اين روز شاهد جابه‌جايي 503 ميليون سهم به ارزش 54 ميليارد و 900 ميليون توماني در مسير حقوقي به حقيقي بود. نماد معاملاتي شركت ملي مس ايران از ديگر نمادهاي ديروز بورس تهران بود كه مورد اقبال معامله‌گران خرد بازار قرار گرفت. به اين ترتيب ديروز بيش از 110 ميليون و 700 هزار سهم «فملي» به ارزش 52 ميليارد و 500 ميليون تومان به پرتفوي حقيقي‌ها اضافه شد.در آن سوي بازار نماد معاملاتي ايران ترانسفو شاهد جابه‌جايي 8 ميليون و 400 هزار سهم خود به ارزش 7 ميليارد و 200 ميليون تومان در مسير حقيقي به حقوقي بود. نماد معاملاتي فولاد آلياژي ايران نيز در اين روز شاهد جابه‌جايي 3 ميليون و 100 هزار سهمي به ارزش بيش از يك ميليارد تومان به سمت معامله‌گران عمده بازار بود. در مجموع خريد حقوقي‌ها نيز گروه دستگاه‌هاي برقي با خالص خريد حدود 6 ميليارد توماني قرار داشت.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397،7،9
گروه اطلاع رساني**1699**2002
در ادامه صعودهاي پرشتاب بورس تهران، روز گذشته شاخص سهام با جهش 7698 واحدي در ارتفاع 195 هزار واحدي ايستاد. به اين ترتيب، بازدهي بورس از ابتداي سال از 100 درصد نيز عبور كرد.
