به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، عذرخواهی اخیر معاون اول رئیس جمهوری از مردم به خاطر شرایط دشوار كشور، بار دیگر نشان داد كه «مسوولیت پذیری» و «پاسخگویی» نه یك شعار توخالی، بلكه باوری میان دولتمردان اكنون برای ارتقای كیفیت خدمتگزاری به جامعه است.
«اسحاق جهانگیری» سه شنبه (10 مهر) در آیین بهره‌برداری همزمان از یك هزار و 700 فضای آموزشی، ورزشی و پرورشی در سراسر كشور، با عذرخواهی از مردم به خاطر فشارها و كمبودها، بخشی از این سختی‌ها را نتیجه تحریم‌ها و فشارهای آمریكا دانست و با اشاره به ظرفیت ها و پتانسیل های كشور تاكید كرد كه اگر همه نخبگان و شخصیت‌های موثر و جریان‌های سیاسی و همه مردم برای عبور از این دوره سخت تلاش كنند، حتما در كوتاه‌ترین زمان ممكن كه شاید به چند ماه هم كشیده نشود، از این شرایط سرافراز بیرون می‌آییم.
وی ادامه داد: به كشور فشار روانی وارد می‌كنند و عده‌ای هم از این فشار روانی سوءاستفاده می‌كنند، اما برنامه‌ریزی درستی كه انجام شده این مشكلات حل می‌شود. به خاطر برخی كمبودها و مشكلات از ملت عذرخواهی می‌كنم. مدیریت كشور و در راس همه رهبر انقلاب و همه مسوولان تلاش می‌كنند كه این فشار از دوش مردم برداشته شود.
جهانگیری در اظهاراتش با تاكید بر برنامه های جدی دولت برای رفع مشكل، مسوولیت همه نهادها برای عبور از شرایط كنونی اقتصادی را یادآوری كرد.
**سابقه عذرخواهی در دولت روحانی
پوزش طلبی جهانگیری از مردم البته امر تازه ای نیست. معاون اول رییس جمهوری در آذر ماه 1392 به دلیل كوچك شدن سفره مردم در دولت دهم یعنی زمانی كه او و دولت یازدهم بر سر كار نیامده بود و نیز تورم 40 درصدی معذرت خواهی كرد. جهانگیری بعدها در فروردین 1394 هم به دلیل نبود شغل برای بسیاری از جوانان كشور از مردم پوزش طلبیده بود.
هرچند عذرخواهی در فرهنگ سیاسی و میان مسوولان كشورمان چندان جا افتاده و مرسوم نیست، ولی این مساله در میان دولتمردان همراه روحانی از روالی دیگر تبعیت می كند. دولت اعتدال گرای روحانی طی بیش از 6 سال گذشته با ارایه نمونه های عملی، الگویی تازه از مسوولیت پذیری و پوزش خواهی مسوولان از مردم به خاطر كوتاهی یا اشتباه نهادهای اجرایی را ایجاد كرده است.
خود رییس جمهوری در نخستین سال تشكیل دولت پیشگام احیای فرهنگ مسوولیت پذیری در بالاترین نهاد اجرایی كشور شد؛ جایی كه به خاطر كاستی ها و مشكلات در ارایه سبد كالا از مردم عذرخواهی كرد و بیان داشت كه «این دولت اگر نقصی باشد به مردم می‌گوید و از مردم عذرخواهی می‌كند، تلاش‌مان این است كه نقص‌ها را برطرف كنیم». این رفتار در برابر فرافكنی های و انكارهای پیشین در خصوص مشكلات كشور، به بدعتی نیكو در عرصه سیاسی می مانست.
پس از آن بارها و بارها مدیران روحانی مسوولیت پذیری خود در برابر مردم را با عذر خواهی از عملكرد خود و نهادهای زیر امرشان به تصویر كشیدند؛ جایی كه «سید محمود علوی» وزیر اطلاعات به خاطر «نقل اشتباه» بیان رهبری در برنامه تلویزیونی از رهبری و مردم عذرخواهی كرد، یا «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر كشور به دلیل واكنش به اعتراض و مطالبه نمایندگان مجلس برای ارائه مصادیق ورود پول‌های كثیف به انتخابات از آنها معذرت خواهی كرد. همچنین عذرخواهی «معصومه ابتكار» در مقام رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست به خاطر عدم امكان حضور در خوزستان در زمان بحران گرد و غبار در این استان، عذرخواهی «سیدعباس آخوندی» وزیر راه و شهرسازی از مردم به دلیل نبود خدمات كامل در مسكن مهر و پوزش طلبی «محمود حجتی» وزیر جهادكشاورزی از گندم كاران به خاطر تأخیر در پرداخت پول خرید تضمینی گندم را می توان در همین چارچوب گنجانید.
**ثمرات ترویج فرهنگ عذرخواهی
عذرخواهی به عنوان رفتاری اخلاقی و گاه شجاعانه، از اصل مسوولیت پذیری سرچشمه می گیرد. مسوولیت پذیری یكی از اصول پذیرفته شده و مقبول در نظام های مردم سالاری است كه قدرت حاكمان برآمده از تفویض اختیار حكمرانی مردم در ازای كارآمدی، قانونگرایی و پاسخگویی اعلام و به نسبت اعمال شده است.
زمانی كه مقامی مسوول در مورد عملكرد خود و نهادهای زیر امرش از مردم عذرخواهی می كند، به نوعی بر مسوولیت خود صحه می گذارد و خود را در جایگاه پاسخگویی به مردم قرار می دهد. این مساله پیامدهای روانی مثبتی در جامعه به دنبال می آورد و عنصر امید و اعتماد عمومی را تقویت می كند. زمانی كه مسوولان اعلام می كنند از كاستی ها و مشكلات مردم آگاهی دارند و برای رفع این مشكلات تلاش می كنند، تعامل و اعتماد متقابل دولت- ملت تقویت می شود و مردم همدلانه تر با برنامه های دولت همكاری و همراهی می كنند.
از سوی دیگر ترویج فرهنگ عذرخواهی در عرصه سیاسی، آن را به عرصه اجتماعی هم تسری خواهد داد. تلاش برای اصلاح اشتباهات و به كارگیری تمام ظرفیت ها و توان برای عدم تكرار آن، فضای عمومی جامعه را بالنده تر خواهد كرد و امید و تكاپو را زنده تر.
**عذرخواهی به معنای واقعی
عذرخواهی مقام های دولتی از مردم اما زمانی كارآمد و موثر خواهد بود كه از محتوای عملیاتی برخوردار باشد و صرفا به كلام محدود نشود. تجربه عملكرد دولت در این زمینه نشان می دهد كه عذرخواهی در مفهوم عملیاتی آن در این دوره به شكل ملموسی تحقق یافته است.
این روزها كه معاون اول رییس جمهوری از مردم به خاطر مشكلات موجود عذرخواهی می كند، همزمان اقدامات و برنامه های گسترده ای در دولت و بانك مركزی برای ساماندهی شرایط اقتصادی و كمك به مردم برای عبور از وضعیت كنونی در جریان است. در نتیجه همین تلاش ها است كه در روزهای گذشته، التهابات بازار ارز فرونشسته و كاهش نرخ دلار و طلا، بازارهای دیگر را به سوی آرامش سوق داده است.
نكته قابل تامل اینكه عذرخواهی اخیر جهانگیری از مردم به خاطر شرایط اقتصادی و مشكلات در حالی است كه نهادهای بسیاری و متغیرهای متنوعی در ایجاد این شرایط دخیل هستند؛ نهادهایی كه نه تنها خود را پاسخگو نمی دانند، بلكه در بزنگاه هایی برای فرار از بار مسوولیت، خود در مقام منتقد جدی شرایط موجود و در واقع با هدف تخریب دولت وارد عمل می شوند و بر علیه دولت جریان سازی می كنند. عبور از شرایط كنونی نیازمند شفافیت عملكرد، همكاری و هماهنگی همه نهادها و سازمان های متولی است. چنانكه جهانگیری گفت، اگر همه نخبگان و شخصیت‌های موثر و جریان‌های سیاسی و همه مردم برای عبور از این دوره سخت تلاش كنند، حتما در كوتاه‌ترین زمان ممكن كه شاید به چند ماه هم كشیده نشود، از این شرایط سرافراز بیرون می‌آییم.
نكته دیگر اینكه دولت به عنوان متولی امور اجرایی باید مهمترین مسایل كشور از جمله مسایل اقتصادی و پشت پرده های احتمالی آن را با مردم در میان بگذارد و به مطالبه و پرسشگری مردم در این حوزه پاسخ دهد. مردم می خواهند بدانند چه كسانی و چه نهادهایی زمینه های اخلال در اقتصاد كشور را ایجاد كرده اند و چرا دولت به تنهایی از پس مشكلات اقتصادی بر نمی آید. به حتم چنین شفاف سازی هایی، موانع خدمتگزاری به مردم را به صورت نهادینه برطرف خواهد كرد.
پژوهشم**9275**
تهران- ایرنا- عذرخواهی معاون اول رئیس جمهوری از مردم به خاطر وضعیت دشوار اقتصادی، از مسوولیت پذیری و عزم جزم دستگاه اجرایی برای مدیریت این شرایط نشان دارد، هرچند نهادهای بسیاری در ایجاد این وضعیت دخیلند و هریك باید متناسب با نفوذ و اختیارات خود، پاسخگو باشند.
