«نادیا مراد» زنی 25 ساله از تبار كردهای ایزدی عراق و دكتر «دنیس موكوگه» جراح 63 ساله از جمهوری دموكراتیك كنگو مشتركا برنده جایزه نوبل صلح شدند و هر دو جایزه خود را به قربانیان خشونت های جنسی علیه زنان تقدیم كردند.
كمیته نوبل نروژ گفت: نادیا و موكوگه را به دلیل تلاش هایشان برای پایان دادن به خشونت جنسی به عنوان یك سلاح جنگی شایسته دریافت این جایزه دانسته است.
'نادیا مراد' اولین شهروند عراقی است كه برنده جایزه نوبل صلح می شود. او سال ها جنگ و تباهی را لمس كرد تا به نوبل صلح رسید. اما این جایزه مرهم دردهای او نیست. شاید آنچه اندكی از وحشت و هراس او می كاهد مبارزه جهانیان به خشونت علیه زنان به ویژه در جنگ هاست.
**آخرین دختر
این زن ایزدی در روستای كوچك «كوچو» واقع در منطقه سنجار در نزدیكی مرز سوریه زندگی آرامی را با خانواده اش سپری می كرد. وقتی تروریست های داعشی در سال 2014 بخش هایی از عراق را اشغال كردند محل سكونت ایزدی ها نیز به محل تاخت و تاز خونین آنها تبدیل شد و كابوس آغاز شد.
داعشی ها در یك روز تابستانی سال 2014 به كوچو حمله كردند. آنان مردان را كشتند و كودكان را به اسارت بردند تا بعد از شست و شوی مغزی از آنها ستیزه جویانی كم سن و سال بسازند. داعشی ها هزاران زن را نیز به كار اجباری و بردگی جنسی محكوم كردند.
تكفیری های داعشی نادیا را گرفتند و عزیزانش را كشتند. در یك روز هفت نفر از اعضای خانواده اش را به قتل رساندند، از جمله مادرش را. خودش به موصل برده شد. كتكش زدند، شكنجه اش كردند و دسته جمعی به او تجاوز كردند. نادیا در بازار برده فروش های موصل بارها فروخته شد و تاریخ خشونت برایش تكرار شد. در نهایت از موصل گریخت و خود را به اردوگاه آوارگان ایزدی در اقلیم كردستان عراق رساند.
او می توانست لب فرو ببندد و از جنایتی كه در حق او و هزاران زن دیگر می شود، سخنی نگوید. اما پیش از آنكه غربی ها كمپینی برای مبارزه با آزارهای جنسی به راه اندازند، نادیا داستان خود را بازگو كرد. او بعدها به خواهرش پیوست كه در آلمان زندگی می كند.
نادیا سال گذشته (2017) كتابی به نام «آخرین دختر» منتشر كرد و به بازگویی رنج و مصیبت های خود پرداخت. چرا آخرین دختر؟ چون می خواهم «آخرین دختری در دنیا باشم كه این اتفاق برایش افتاده است.» او در كتابش نوشت: دستكم طی ده سال گذشته یعنی از وقتی كه عراقی ها گرفتار جنگی شدند كه آمریكایی ها سال 2003 به راه انداختند و تبدیل به درگیرهای محلی باطل و تروریسم تمام عیار شد، فاصله میان خانه های ما بیشتر شده است.
او خواهان عدالت برای ایزدی ها و شناسایی جنگ علیه آنها به عنوان «نسل كشی» است. هدف او حمایت از قربانیان خشونت های جنسی، اجرای عدالت و مجازات تكفیری های داعشی است.
نادیا سال 2016 به عنوان «سفیر حسن نیت سازمان ملل برای شان بازماندگان قاچاق انسان» انتخاب شد. او دوستش «لامیا حاجی بشار» مشتركا برنده جایزه حقوق بشر ساخاروف در سال 2016 شدند. آنها برای و به یاد سه هزار زن ایزدی كه همچنان اطلاعاتی از سرنوشت آنها در دست نیست، مبارزه می كنند.
نادیا سرانجام برنده نوبل صلح شد و روز جمعه به رویترز گفت: «این جایزه را با همه ایزدی ها، همه عراقی ها، كردها و همه اقلیت ها و بازماندگان خشونت های جنسی در سراسر دنیا قسمت می كنم.» آن دوران ترسناك، اواسط یك روز تابستانی آغاز شد اما برای ساختن دورانی تازه تابستان امسال را مبدا قرار داد و اعلام كرد كه با یك جوان ایزدی ازدواج كرده است.
هنوز از سرنوشت سه هزار زن ایزدی دیگر خبری در دست نیست. هزاران زن غیر ایزدی هم مثل آنها قربانی خشونت های جنسی در جنگ ها شده اند. آفریقا جایی است كه شمار زیادی از این زنان را می توان یافت. همان جایی كه «دكتر معجزه» برای التیام دردهای آنها تلاش كرده است.
**معجزه دكتر
موكوگه كه با نادیا مشتركا برنده نوبل صلح شده، در میان هوادارانش به «دكتر معجزه» معروف است. او هزاران زن همچون نادیا را پناه داده و برای درمان آنها كوشیده است. اما این كمك ها را كافی نمی داند و خواهان افزایش آگاهی عمومی درباره خشونت جنسی علیه زنان است.
موكوگه سال 1955 در شرق جمهوری دموكراتیك كنگو به دنیا آمد. سومین فرزند خانواده است و هشت خواهر و برادر دارد. موكوگه جوان در بروندی پزشكی خواند، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و پزشك بیماری های زنان شد. او می خواست در كشورش به زنان باردار كمك كند اما درگیری های داخلی باعث شد تا به مبارزی علیه خشونت های جنسی در جنگ ها و حامی حقوق زنان تبدیل شود.
موكوگه در سال 1999 كلینیكی برای درمان بیماری های زنان تاسیس كرد اما كاركرد آن تغییر كرد و به محلی برای حمایت از قربانیان خشونت های جنسی در كنگو تبدیل شد. او و همكارانش بیش از چهل هزار زن را درمان كرده اند، نه فقط درمان جسمی بلكه حمایت اجتماعی و روحی و روانی نیز از آنها به عمل آورده اند.
دختران جوان و زنانی هشتادوچند ساله در میان بیماران او دیده می شود. بسیاری از كودكانی كه به كلینیك او مراجعه می كنند خود حاصل خشونت های جنسی هستند. بدین ترتیب، هراس و وحشت نسل به نسل از مادر به كودك منتقل می شود. موكوگه وقتی برنده صلح نوبل شد، جایزه اش را به همین زنان تقدیم كرد.
جنگ در كنگو از سال 1998 شروع شد و رسما در سال 2003 تمام شد اما شرق كشور همچنان گرفتار نزاع است. افرادی كه كنترل شرق را در دست دارند از تجاوز به عنوان تاكتیكی برای وحشت زده كردن مردم و كنترل بی دردسر بر منابع معدنی منطقه استفاده می كنند. دكتر معجزه خواستار اراده سیاسی برای تغییر شده تا منابع معدنی كنگو كه در ابزارهای مدرنی مانند گوشی های تلفن همراه استفاده می شود، در كمال پاكی اخلاقی مورد بهره برداری قرار گیرد، نه در سایه تجاوز و خشونت جنسی.
موكوگه گفته این اقدامات خشونت آمیز در برخی مناطق در حال افزایش است و حتی برخی غیرنظامیان هم مرتكب چنین جنایاتی می شوند. بعضی از آنان پیش تر در صف شبه نظامیان بودند و تجریه تجاوز و خشونت را از همان سال ها با خود آورده و حالا در شهرها و روستا همان را تكرار می كنند.
دكتر معجزه با عاملان خشونت و تجاوز مبارزه كرده است و آنان نیز به جنگ او رفته اند. موكوگه سال 2012 از ترور جان سالم به در برد اما محافظش كشته شد. سپس سه ماه از كشور خارج شد اما حامیانش خواستار بازگشت وی شدند. وقتی به كشور بازگشت مردم در خیابان ها صف كشیدند و برایش هورا كشیدند. تلاش های موكوگه جایزه ساخاروف را در سال 2014 و جایزه صلح سئول را در سال 2016 برای وی به ارمغان آورد.
زن عراقی و مرد كنگویی امروز برای همگان شناخته شده اند. اما جایزه صلح دوای درد آنها نیست چرا كه بحران فقط شناسایی شده و مشكل حل نشده است. شورشیان كنگو در مقابل چشمان نیروهای دولتی اقدام به خشونت علیه زنان می كنند و داعشی ها در مقابل دیدگان غرب زنان ایزدی را به اسارت گرفتند. هنوز از سه هزار زن ایزدی و چتر حمایتی دولت كنگو برای زنان خبری نیست. دشوارترین بخش كار نادیا و موكوگه كه همانا ایجاد جبهه جهانی بر ضد خشونت علیه زنان است، تازه شروع شده است.
شبك**9423**1392
تهران – ایرنا – زنی از خاورمیانه پرآشوب و مردی از آفریقای پرمناقشه كه تلخكامی مردمان جنگ زده را برای جهانیان فریاد زدند، به طور مشترك برنده جایزه نوبل صلح 2018 شدند.
