بورس تهران ديروز در حالي شاهد عقب‌نشيني شاخص كل از يك كانال ديگر بود كه بالاخره صنايع بورسي در مسير اصلاح از هم تفكيك شدند. هرچند در ساعات ابتدايي معاملات فشار عرضه سهام افت بيش از ۲۵۰۰ واحدي نماگر اصلي بازار را رقم زده بود؛ اما در ادامه تقويت تقاضا در سهام بنيادي موجب جبران بخش قابل‌توجهي از افت شاخص كل شد. موضوعي كه نشان مي‌دهد در زمان اصلاح قيمت‌ها، سهام با پشتوانه بنيادي مي‌تواند در بازار خودنمايي كند. در سوي ديگر، سهامداران نمادهايي كه دليل بنيادي خاصي تقاضاي اخير آنها را توجيه نمي‌كرد، به سختي قادر به نقد كردن دارايي خود هستند.
بنابراين در شرايط ريزشي گروهي از سرمايه‌گذاران را مي‌توان بزرگ‌ترين بازنده اصلاح قيمت سهام دانست. معامله‌گراني كه به صرف پيروي از صفوف تقاضا در سهام بدون پشتوانه بنيادي خريدار بودند، حالا با فروكش موج‌هاي هيجاني در صفوف طولاني عرضه منتظر نقد كردن سهام خود هستند؛ فرصتي كه بعيد است به اين زودي رخ دهد. اما سهامداراني كه با تكيه بر تحليل و از روي منطق پرتفوي خود را چيدند و در دوره هيجان فروش اخير نيز با نگاه كارشناسي در صف عرضه قرار نگرفتند، به‌دليل ارزنده بودن سهام خود برنده اين وضعيت به‌شمار مي‌روند.
روز گذشته بورس تهران شاهد عقب‌نشيني شاخص كل از يك كانال ديگر بود. با اين حال در نيمه دوم معاملات اين بازار مي‌شد تفكيك صنايع بورسي را به خوبي مشاهده كرد. در حالي كه شاخص كل در همان ساعات ابتدايي معاملات افت بيش از ۲۵۰۰ واحدي را به خود ديد در ادامه تقويت تقاضا در برخي صنايع با پشتوانه بنيادي منجر به چرخش مسير بورس شد تا بخش قابل توجهي از افت نماگر اصلي بازار جبران شود. امري كه نشان مي‌دهد در وضعيت اصلاح قيمت سهام، صنايع بنيادي مي‌توانند جذابيت خود را به رخ بازار بكشند با اين حال دارندگان سهام صنايع بدون پشتوانه بنيادي به سختي امكان نقد كردن دارايي خود را خواهند يافت و از اين رو بخش قابل توجهي از اين سهامداران با زيان سنگيني مواجه مي‌شوند.
** هشدارهايي كه موثر واقع نشد
از روزهاي پاياني بهار شاخص كل بورس تهران با پشتوانه سهام بنيادي (عمدتا دلار‌محور و كالايي) در مسير صعودي حركت كرد. اين مسير فارغ از اصلاح‌ها‌ي كوتاه‌مدت ادامه يافت و عمدتا نقدينگي مقصد سهام بنيادي را پيش مي‌گرفت. از روزهاي پاياني شهريور ماه به‌تدريج بازار با موج نقدينگي قابل توجهي مواجه شد. اين بار پول‌ها علاوه بر صنايعي كه به دليل پشتوانه بنيادي وضعيت سودآوري مناسبي را نشان مي‌دادند، صنايع كوچك‌تر را نيز به‌عنوان مقصد انتخاب كردند.
بر اين اساس شاخص غالب صنايع بورسي هر روز سقف قبلي را پشت سر مي‌گذاشت. دليل ايجاد اين رشد دسته‌جمعي و بي‌وقفه قيمت سهام، عمق كم بورس تهران و انفعال سياست‌گذار بورسي عنوان مي‌شود. از آغاز اين مسير «دنياي اقتصاد» به كرات نسبت به رشد دسته جمعي قيمت سهام هشدار داد. اخطار نسبت به ايجاد موج‌هاي سفته‌بازانه در نمادهاي غير بنيادي و حتي زيان‌ده كه سرنوشت آن نيز اتفاقا براي اهالي بازار چندان غير‌آشنا نيست، بارها مطرح شد. بورس اما فارغ از اين انتقادات و هشدارها به راه خود ادامه داد. سياست‌گذار نيز به‌رغم تاكيد‌هاي زياد براي استفاده از حجم نقدينگي در جهت تعميق بورس به راحتي از كنار اين فرصت طلايي عبور كرد تا جولان نقدينگي در بورس موج‌هاي سفته‌بازانه متعددي در سهام مختلف به وجود آورد. در اين فضا معامله‌گران از توجه به وضعيت بنيادي شركت‌ها غفلت مي‌كردند و به استناد صف خريد نمادها متقاضي آن سهم مي‌شدند.
در روزهاي اخير سهام غير بنيادي همپاي سهام بنيادي رشد قيمت را تجربه كرد. موضوعي كه با منطق و تحليل كمتر تحليلگري همخواني داشت. با آغاز روند اصلاحي نيز تمامي نمادها به‌صورت هيجاني با فشار فروش مواجه شدند. يعني همان سهامداراني كه بي‌توجه به وضعيت سودآوري يك شركت (در برخي موارد اين شركت‌ها با زيان انباشته مواجه بودند) خريدار بودند، حالا در صفوف طولاني فروش به انتظار فروش سهام خود نشسته‌اند. تحليلگران اما معتقد بودند در فضاي اصلاح قيمت‌ها بالاخره سهام شركت‌ها با پشتوانه بنيادي راه خود را از ديگر صنايع جدا خواهند كرد. موضوعي كه استارت آن را مي‌توان در روند معاملات ديروز مشاهده كرد.
** آغاز مسير تفكيك صنايع بورسي
همان‌طور كه اشاره شد، در ابتداي معاملات ديروز شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران با افت ۲۵۰۰ واحدي مواجه شد. در ادامه اما رشد تقاضا در سهام با پشتوانه بنيادي مانع از افت بيشتر نماگر كل بازار شد و در پايان افت ۱۲۳۴ واحدي در كارنامه بورس به ثبت رسيد. در مسير اصلاحي كه از روز دوشنبه هفته گذشته با بهانه افزايش نرخ خوراك پتروشيمي و كاهش نرخ دلار ايجاد شد، غالب صنايع با افت شاخص مواجه مي‌شدند. امري كه نشان از هيجان زيادي در معاملات داشت. سهامداران با همان هيجاني كه در صف خريد حاضر مي‌شدند، در صف فروش قرار گرفتند. با اين حال معاملات ديروز بورس نشان داد كه اين رفتارهاي دسته جمعي زمان زيادي طول نمي‌كشد و در فضاي اصلاح قيمت‌ها، سهام با پشتوانه بنيادي مي‌تواند خود را از فشار فروش و صفوف عرضه نجات دهد.
چرا كه تحليل و منطق، بسياري از سهامداران اعم از حقوقي و حقوقي را در نهايت به دليل جذابيت قيمتي در صف خريد سهام بنيادي قرار مي‌دهد. اين موضوع نشان مي‌دهد در زماني كه جو منفي و هيجاني در معاملات وجود داشته باشد بالاخره سهام بنيادي خود را از سهام غير بنيادي تفكيك مي‌كند. ديروز صنايع استخراج كانه‌هاي فلزي، فلزات اساسي و فرآورده‌هاي نفتي مسير خود را از ديگر صنايع فعال در بازار جدا كردند. در حالي كه اين صنايع با رشد شاخص در صدر جدول بازدهي قرار گرفتند، غالب صنايع بازار يك روز منفي ديگر را پشت سرگذاشتند. بر اين اساس دوقلوهاي سنگ‌آهني («كگل» و «كچاد») در كنار «فولاد» و «ومعادن» در روز سرخ‌پوشي غالب صنايع بورسي كه همچنان با فشار قابل توجه فروشندگان مواجه است، بيش از ۷۵۰ واحد اثر مثبت در تغييرات شاخص كل ايجاد كردند. سهام فرآورده‌هاي نفتي نيز در اين روز مسير متعادلي پشت سر گذاشتند. در سوي ديگر اما نمادهايي كه از همان آغاز صعود قيمت‌ها به دليل وضعيت سودآوري نسبت به فعال بودن جريان سفته‌بازي در آنها تاكيد مي‌شد، با صفوف عرضه سنگيني مواجه هستند و دارندگان اين سهام حتي قادر به نقد كردن دارايي خود نشدند.
** تجربه چه مي‌گويد؟
در معاملات بورس تهران در سال‌هاي اخير به دنبال ايجاد موج‌هاي سفته‌بازانه و كوتاه‌مدت روي سهام مختلف، بسياري از سهامداران به جاي پرسيدن از وضعيت شركت به روند فعاليت بازيگران بازار سهام توجه مي‌كنند. به اين ترتيب بسياري از اهالي تالار شيشه‌اي معمولا به جاي خريد بر اساس تحليل و منطق، با پيروي از صف خريد مقاصد نقدينگي خود را انتخاب مي‌كنند. برخي از سهامداران كه غالبا ايجاد‌كنندگان اين موج‌هاي سفته‌بازي هستند، از رهگذر اين موج نقدينگي، سود مي‌برند. اما در اين راه بسياري از سهامداران قرباني مي‌شوند.
در اين ميان، نكته قابل تامل اينكه تب و تاب نقدينگي در پشت اين نمادها پس از زماني چند فرو مي‌نشيند چرا كه سهام هيچ شركتي از بازگشت به ارزش ذاتي گريزي ندارد؛ تنها آنها كه بتوانند از روي شانس در موج‌هاي صعودي با اين حركات همراه و به موقع نيز خارج شوند بهره‌اي سريع از اين فرصت مي‌برند؛ عده اي كه البته به لحاظ كميت احتمالا باز هم در برابر خيل زيان‌ديدگان انگشت‌شمار خواهند بود. در تاريخ فعاليت بورس تهران، هيچ يك از موج‌هاي سفته‌بازانه در بلند‌مدت پايدار نبوده‌اند. اصلا اطلاق نام سفته‌بازانه كوتاه‌مدت بودن اين فراز و فرودها را نشان مي‌دهد. از اين رو تصميم‌گيري بر‌اساس اصول غير‌بنيادي نهايتا جز زيان براي پيروي‌كنندگان از روش‌هاي غير‌اصولي سرمايه‌گذاري در سهام چيزي در پي نخواهد داشت. سهام با پشتوانه بنيادي اما به هر ترتيب راه خود را در بازار پيدا مي‌كند و در مبارزه با هيجانات نيز پيروز خواهد شد.
** رصد معاملات ديروز
از دوشنبه هفته گذشته اهالي تالار شيشه‌اي شاهد افت قيمت سهام غالب صنايع بازار بودند. تابلوهايي كه به رنگ قرمز درآمده بودند و پرتفوهايي كه غالبا زيان را نشان مي‌دادند. ديروز اما برخي سهام توانستند بر فشار فروش غلبه كنند و مانع از افت بيشتر نماگر اصلي بازار شوند. به اين ترتيب «فولاد» و دوقلوهاي سنگ‌آهني «كگل» و «كچاد» در كنار «ومعادن» توانستند با رشد قيمت سهام به كار خود پايان دهند و در صدر نمادها با بيشترين اثر فزاينده در محاسبه شاخص كل قرار گيرند.
«فولاد» و «كگل» نزديك به سقف قيمت مجاز روزانه معامله شدند. «كچاد» و «ومعادن» نيز با ثبت رشد قيمت بيش از ۴ درصدي با صف خريد به كار خود پايان دادند. در كنار اين نمادها معاملات سهام زيرمجموعه گروه فرآورده‌هاي نفتي نيز قدرتمند بود. پالايش نفت اصفهان با مشاركت بيش از ۷۰ درصدي، سهامداران حقيقي در سمت خريد از همان ساعات ابتدايي معاملات از محدوده منفي خارج شد و به‌تدريج به سمت صف خريد پيش رفت. به‌طوري كه در پايان معاملات ديروز حدود ۱۱ ميليارد تومان نقدينگي پشت درهاي بسته اين نماد باقي ماند. ديگر سهام بزرگ اين گروه يعني پالايش نفت تبريز، بندرعباس و تهران نيز ديروز روند مثبتي را تجربه كردند. با اين تفاوت كه غالبا در سمت خريد اين نمادها سهامداران عمده قرار داشتند. تقاضاي سهامداران عمده اين نمادها را با صف خريد مواجه كرد.
جريان تقاضا در معاملات گروه محصولات شيميايي با قدرت كمتري ظاهر شد به‌طوري كه دو نماد هلدينگ صنايع پتروشيمي فارس و پتروشيمي جم صدرنشين فهرست نمادهاي موثر بر افت شاخص كل باقي ماندند. در اين گروه «زاگرس» البته روند نسبتا متفاوتي را تجربه كرد و ضمن حمايت محسوس حقوقي ها در ساعات اوليه، رفته‌رفته به صف خريد رسيد.در سمت فروشندگان، صفوف عرضه در سهام زير مجموعه دو گروه بانك و خودرو باقي ماند. در روزهاي اخير، نمادهاي بانكي براي مقاطعي بر‌خلاف جريان عمومي بازار، با رشد شديد تقاضا مواجه شده بودند، در حالي كه دليل بنيادي قدرتمندي اين تقاضا را توجيه نمي‌كرد. اين روند ديروز تغيير كرد تا صنعت بانك در كنار خودرو و سهام وابسته سنگين‌ترين صف‌هاي فروش را در پايان معاملات به نام خود ثبت كنند.
در مجموع در معاملات ديروز ۶ صنعت با رشد شاخص و ۳۱ گروه نيز با افت شاخص به كار خود پايان دادند. سه صنعت استخراج كانه‌هاي فلزي، فرآورده‌هاي نفتي و فلزات اساسي با بازدهي به ترتيب حدود
2.8، ۲ و 1.5 درصدي، در صدر صنايع با بيشترين رشد شاخص قرار گرفتند. استخراج معادن و زراعت با زيان حدود ۵ درصدي در قعر جدول بازدهي صنايع ديروز قرار گرفتند.
ديروز براي پنجمين روز متوالي خالص تغيير مالكيت سهم به نفع سهامداران عمده رقم خورد. طي اين روز ۱۸۸ ميليارد تومان از پرتفوي سهامداران حقيقي به سبد معامله‌گران حقوقي منتقل شد. در صدر خريد سهامداران عمده، سهام زيرمجموعه صنعت بانك قرار داشت. اين صنعت با تغيير مالكيت ۴۰ ميليارد توماني به نفع سهامداران عمده روبه‌رو شد. پس از آن صنعت فرآورده‌هاي نفتي بيشترين خريد سهامداران حقوقي را تجربه كرد. در اين نماد ديروز ۳۵ ميليارد تومان از پرتفوي سهامداران حقيقي به پرتفوي حقوقي‌ها افزوده شد. خالص خريد سهامداران عمده در گروه محصولات شيميايي نيز به ۲۹ ميليارد تومان رسيد.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397،7،17
گروه اطلاع رساني**1699**2002
روز گذشته بورس تهران شاهد عقب‌نشيني شاخص كل از يك كانال ديگر بود. با اين حال در نيمه دوم معاملات اين بازار مي‌شد تفكيك صنايع بورسي را به خوبي مشاهده كرد.
