مشاركت در سلامت از پیشگیری تا درمان

آنان معتقدند كه مشاركت اجتماعی در امر سلامت باید مورد توجه قرار گیرد كه این مهم تنها از طریق توسعه تشكل های مردم نهاد و موسسات خیریه و جذب خیرین قابل تحقق است.
آمارها نشان می دهد 85 درصد مرگ و میرها در ایران ناشی از بیماری های غیرواگیر است كه از این میزان 50 درصد مربوط به سبك تغذیه و 46 درصد ناشی از بیماری های قلبی و عروقی بوده لذا بر اساس این آمار، اتخاذ رویكرد اجتماعی نسبت به مساله سلامت و فراگیری در امر مشاركت به عنوان مقوله ای اجتماعی ضروری است.
خراسان رضوی بویژه مشهد مقدس طلایه دار جلب مشاركت های مردمی در امر سلامت است به نحوی كه بر اساس آمار بیش از 90 تشكل غیر دولتی حوزه سلامت در این استان فعالیت دارد و مجموع كمك های خیرین سلامت استان در سال گذشته 350 میلیارد ریال بوده است.
آنچه تشكل ها را تقویت می كند، حمایت دولت از آنها و برداشتن موانع بویژه بوروكراسی اداری است زیرا بدون توجه به این مساله و عدم حمایت همه جانبه از خیرین نمی توان سلامت را در كشور توسعه داد.

*وضعیت خراسان رضوی در كمكهای خیرین سلامت
قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشكی مشهد در حوزه مشاركتهای اجتماعی سازمانهای مردم نهاد و خیران سلامت در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تاثیر جامعه پزشكی در توسعه سلامت 20 تا 25 درصد است و 75 تا 80 درصد توسعه سلامت از طریق مردم و جلب مشاركت آنان امكان پذیر است.
غلامحسین خدایی افزود: جلب مشاركت مردم در امر سلامت، از 2 سال قبل در معاونت اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی مشهد مورد توجه قرار گرفت كه عمده وظایف در این زمینه هماهنگ كردن مشاركت خیرین و موسسات خیریه است.
وی با اشاره به سابقه خراسان رضوی در فعالیت خیریه های سلامت اظهار داشت: 42 بیمارستان و مركز درمانی در مشهد و چند شهرستان دیگر این استان از 50 سال قبل تاكنون توسط خیرین ساخته شده كه خدمات درمانی یا مالی به صورت در نظر گرفتن تعرفه اندك برای درمان یا تخفیفات دیگر ارائه می دهند.
وی گفت: خیرین حوزه سلامت خراسان رضوی از نظر تعداد رتبه نخست كشور را دارند اما از نظر میزان كمك استان فارس در رتبه نخست قرار گرفته است.
خدایی افزود: از یك سال قبل حمایت از موسسات خیریه بیمارستانی در خراسان رضوی آغاز شد تا این نوع موسسات در تمام بیمارستان ها برای حمایت از بیماران ایجاد شود و مردم را در پرداخت هزینه های درمان یاری دهد، به همین منظور تاكنون 12 موسسه خیریه بیمارستانی در استان ایجاد شده است.
وی اظهار داشت: این موسسات علاوه بر تامین نیازهای مالی بیماران، در جبران كسری تجهیزات پزشكی، فعالیت های عمرانی بیمارستانی مانند ساخت همراه سرا، ساخت بخش آی.سی.یو یا ساخت بخشهای مختلف دیگر كمك مالی می كنند.
وی گفت: یك سری از موسسات خیریه خارج از بیمارستان ها هستند كه عمده فعالیت آنها حمایت از بیماران نیازمند می باشد كه از جمله آنها می توان به موسسه آسیب پذیر توس، موسسه همیاران امید، موسسه مهر ماندگار، گروه راه سلامتی و امثال آن اشاره كرد.
خدایی افزود: از زمانی كه 44 موسسه خیریه حمایتی در بیمارستان ها و خارج از بیمارستان ها ایجاد شده اند می توان ادعا كرد كه 90 درصد از بیماران فقط غصه درد بیمار را دارند و دیگر دغدغه هزینه های درمان را ندارند.
وی با اشاره به به فعالیت 64 موسسه مردم نهاد (انجمن های حمایتی) زیر پوشش دانشگاه علوم پزشكی مشهد در حوزه سلامت اظهار داشت: این موسسات به صورت عمده در قالب خدمات تخصصی به بیماران نیازمند كمك می كنند كه از جمله آنها انجمن حمایت از بیماران سرطانی است كه یك مركز آنكولوژی دارد و بیماران را با قیمت دولتی درمان كرده و به همراهان بیمار خدماتی از جمله یك هفته تا 10 روز اسكان رایگان، غذای رایگان و حتی رفت و آمد رایگان ارائه می دهد.
وی گفت: انجمن حمایت از بیماران سرطانی مشغول ساختن یك بیمارستان 200 تختخوابی سرطان است كه یكی از بیمارستان های بزرگ درمان سرطان محسوب می شود و تاكنون 70 درصد پیشرفت اجرایی داشته است.
قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشكی مشهد افزود: انجمن حمایت از بیماران تالاسمی و هموفیلی نیز در كنار خدمات پزشكی و درمانی با تعرفه دولتی، خدمات توانبخشی و خدمات غذایی به صورت رایگان ارائه می دهد.
وی با اشاره به فعالیت 12 مجمع خیرین سلامت در مشهد و سایر شهرستان های زیر پوشش دانشگاه علوم پزشكی مشهد اظهار داشت: مجامع خیرین سلامت شهرستان ها فعال هستند و كارهای خوبی در زمینه ساخت و سازها، تامین تجهیزات و كمك به بیماران انجام می دهند.
وی گفت: در مجموع سالانه 600 میلیارد ریال از محل كمكهای موسسات خیریه بیمارستانی، تشكلهای مردم نهاد، خیریه های سلامت و مجامع خیرین در استان جذب می شود.
خدایی افزود: بیشتر بیمارستان های وقفی یا خیریه ای در استان مربوط به سالها قبل است و مدیریت آنها بر عهده دانشگاه علوم پزشكی است اما مدیریت بیمارستان های خیریه ای جدید بر عهده خود خیرین است و نظارت فنی و تخصصی آن در قالب صلح نامه به دانشگاه واگذار شده است.

*ورود خیرین سلامت به حوزه پیشگیری
قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشكی مشهد در حوزه مشاركتهای اجتماعی سازمانهای مردم نهاد و خیران سلامت اظهار داشت: تاكنون نگاه خیرین سلامت و مسئولان این حوزه بر درمان متمركز بوده اما اخیرا تلاش شده است كمكهای خیرین به سوی پیشگیری از برخی بیماری ها سوق پیدا كند.
وی گفت: پیشتر انجمن حمایت از بیماران پروانه ای در استان وجود نداشت، اما طی صحبتی كه با برخی خیرین سلامت انجام گرفت، انجمن 'راه سلامتی' اقدام به راه اندازی انجمنی دیگر برای حمایت از كودكان مبتلا به بیماری پروانه ای كرد تا در كنار كمكهای مالی به درمان این بیماری، كارهای پژوهشی نیز در خصوص پیشگیری از این بیماری انجام دهد.
وی افزود: معاونت آموزشی دانشگاه علوم پزشكی مشهد از چند سال قبل با كمك خیرین اقدام به پیشگیری از بیماری عقب ماندگی ذهنی كرد، به گونه ای كه نوزادان تازه به دنیا آمده را از طریق خون گیری از پای آنها، مورد آزمایش قرار می داد تا احتمال كم كاری غده تیروئید در آنها بررسی شود تا از بروز عقب ماندگی ذهنی در بزرگسالی جلوگیری گردد، با این اقدام از هفت سال قبل تاكنون از ابتلای 2 هزار كودك به عقب ماندگی ذهنی در بزرگسالی جلوگیری شده است.
خدایی اظهار داشت: بنیاد ژنتیك در دانشگاه علوم پزشكی مشهد برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها ایجاد شده است ضمن اینكه برای راه اندازی 40 انجمن حمایتی یا سازمان مردم نهاد دیگر اعلام نیاز شده تا متخصصین و خیرین برای تشكیل انجمن ها وارد عمل شوند تا هم بیماری های جدید و هم فعالیت های پیشگیرانه را تحت حمایت قرار دهند.
وی گفت: یكی از انجمن های حمایتی بسیار مهم مورد نیاز جامعه، انجمن مبارزه با دخانیات است زیرا قاتل اصلی بسیاری از مردم ایران مواد دخانی است كه سالانه 50 هزار نفر در ایران را از بین می برد و این مساله مورد غفلت مردم و مسئولان قرار گرفته است.
وی افزود:در مورد برخی از بیمار های روانی نیز در تلاش هستیم خیرین و متخصصین را به تشكیل سه انجمن حمایتی دیگر برای سلامت روان و پیشگیری از آن تشویق كنیم.

*قوانین دست و پا گیر، مشكل خیرین
قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشكی مشهد ادامه داد: برای جلب مشاركت اجتماعی در توسعه سلامت مشكلی از سوی خیرین و كمكهای انسان دوستانه آنان وجود ندارد بلكه مشكل در قوانین و دستورالعمل های دست و پاگیر است كه خیرین را نسبت به مشاركت دلسرد می كند.
خدایی اظهار داشت: در تلاش هستیم این دستورالعمل های دست و پاگیر را ساده كنیم و اجازه دهیم خیرین سلامت در همه حوزه ها اعم از پیشگیری و درمان وارد عمل شوند.
وی گفت: می خواهیم به خیرین نشان دهیم كه هدف ما فقط پول گرفتن نیست، باید كاری كنیم كه مردم در حوزه سلامت احساس مسئولیت و احساس مشاركت داشته باشند.
وی افزود: بیماری ام.اس در جامعه رو به رشد است و دختران و پسران جوان را درگیر می كند اما مردم نسبت به این بیماری كم اطلاع هستند، بیماران ام.اس در این استان نیازمند یك مركز تخصصی بودند كه اخیرا یكی از خیرین پرداخت 50 میلیارد ریال برای این مهم را تقبل كرده است.
خدایی ادامه داد: اگر كارها را در دست موسسات خیریه و سازمان های مردم نهاد بگذاریم، همه امور مربوط به تامین سلامت با هزینه كمتر و بهتر انجام می شود اما نظام اداری ما خیلی تمایل ندارد كارها را به مردم واگذار كند.

*خادم یاران سلامت
آستان قدس رضوی بزرگترین موسسه خیریه ای است كه بر پایه وقف و نذر مدیریت می شود و ارائه بخشی از خدمات این مجموعه در حوزه سلامت از طریق راه اندازی بیمارستان های تخصصی مانند بیمارستان رضوی، دارالشفاها، ارائه خدمات رایگان درمانی و دارویی، كمك به تحقیقات پزشكی، مشاركت عوامل اجتماعی از طریق جذب خادم یاران سلامت دنبال می شود.
مدیر توسعه امور سلامت بنیاد سلامت رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب، این بنیاد با 2 هدف الگو سازی خدمات بهداشتی – درمانی و كمك به محرومین راه اندازی شد كه اهداف خود بویژه خدمت به مستضعفان و محرومان را از طریق جذب خادم یاران سلامت و حمایت از نخبگان علمی دنبال می كند.
محمود ابراهیمی افزود: پیش از تشكیل بنیاد سلامت رضوی، آستان قدس رضوی خدمات بهداشتی و درمانی خود را از طریق دارالشفا، بیمارستان رضوی و موسسه خدمات دارویی عرضه می كرد اما تشكیل این بنیاد باعث همسویی خدمات بهداشتی، درمانی و دارویی و هم افزایی بخشهای آستان قدس رضوی شد.
وی اظهار داشت: در مجموع بیش از 2 هزار خادم یار سلامت در كشور با این بنیاد همكاری دارند كه از این تعداد هزار و 200 نفر در حرم مطهر رضوی خدمت می كنند و 200 نفر با دارالشفا همكاری دارند.
وی گفت: بنیاد سلامت رضوی در چهار حوزه آموزشی، پژوهشی، بهداشتی و درمانی فعالیت دارد و خادم یار سلامت در هر یك از این چهار حوزه می تواند با این بنیاد همكاری داشته باشد.
ابراهیمی افزود: بنیاد سلامت رضوی بیمار نیازمند شناسایی شده را به مطب پزشكان خادم یار سلامت یا مركز درمانی مورد نظر آنان ارجاع می دهد، همچنین خادم یاران سلامت از طریق برگزاری اردوهای جهادی پزشكی به مناطق محروم اعزام می شوند و اقدام به ارائه خدمات درمانی تخصصی نموده و خدمات دارویی به مردم نیازمند ارائه می كنند.
وی اظهار داشت: این بنیاد نمایندگی هایی با عنوان كانون های سلامت در همه استانها دارد كه رابطین سلامت این بنیاد در كانون ها خدمات بهداشتی و درمانی خود را با همكاری خادمیاران سلامت در مناطق محروم به مردم ارائه می دهند.
وی گفت: این بنیاد همچنین اقدام به راه اندازی سیستم درمان از راه دور (تل مدیسن) از طریق خادم یاران سلامت نموده است به طوری كه پزشك محلی بیمار نیازمند به درمان تخصصی را در منطقه دورافتاده یا یك روستا شناسایی كرده و سوابق پزشكی آنها را از طریق اینترنت به پزشكان متخصص در حوزه های قلب و عروق، داخلی و گوارش، روان پزشكی، مغز و اعصاب ارائه می دهد.
مدیر توسعه امور سلامت بنیاد سلامت رضوی افزود: بیمارستان هایی مانند بیمارستان حضرت امام زمان (عج) به عنوان مراكز درمانی همكار این بنیاد در ارائه خدمات درمانی به نیازمندان فعالیت دارند و هزینه های درمان این بیماران توسط خیرین یا بنیاد تامین می شود.
وی اظهار داشت: این بنیاد اقدام به ایجاد پایگاه اورژانس پزشكی با تجهیزات احیای قلبی در صحن هدایت حرم مطهر رضوی نموده و علاوه بر آن 6 پایگاه فوریت های پزشكی در صحن های مختلف حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) فعالیت دارد.
وی گفت: در همه پایگاه های فوریت های پزشكی خدمات درمانی به صورت رایگان ارائه شده و بیماران مشمول خدمات 'بیمه زائر' می شوند و از این طریق هیچ هزینه ای پرداخت نمی كنند.
مدیر توسعه امور سلامت بنیاد سلامت رضوی افزود: با هدف ارائه خدمات تخصصی درمانی و دسترسی بهتر مردم حاشیه شهر مشهد به این گونه خدمات، ساخت هشت دارالشفا با همكاری دانشگاه علوم پزشكی مشهد، قرارگاه شهید برونسی، شهرداری و خیرین سلامت در دستور كار قرار گرفته است.
ابراهیمی اظهار داشت: همچنین با همكاری قرارگاه شهید برونسی، گروه های تخصصی پزشكی و دندانپزشكی به صورت متناوب برای ارائه خدمات به حاشیه شهر مشهد اعزام می شوند و یك گروه نیز در خیابان توس مشهد مستقر شده و خدمات رایگان ارائه می دهد.
وی گفت: موسسه خدمات دارویی زیر پوشش این بنیاد از طریق داروخانه های طرف قرارداد، به كسانی كه نیازمند دارو و دارای كارت شفاجو هستند، داروی رایگان می دهد.
وی افزود: در مجموع 420 بیمار دارای كارت شفاجو هستند و خدمات درمانی – دارویی رایگان از سوی آستان قدس رضوی دریافت می كنند.
ابراهیمی اظهار داشت: 10 داروخانه در مشهد و تهران طرف قرارداد موسسه خدمات دارویی آستان قدس رضوی هستند كه داروی آنها توسط این موسسه تامین می شود.
وی گفت: آستان قدس رضوی از طریق 2 شركت داروسازی كه زیرمجموعه سازمان اقتصادی رضوی هستند، اقدام به تولید دارو كرده و در این زمینه نیز خدمات دارویی خود را ارائه می دهد.
وی افزود: هدف این بنیاد در ارائه خدمات درمانی ایجاد هماهنگی با فعالیت های وزارت بهداشت و الگو سازی ارائه خدمات بهداشتی – درمانی است و به همین علت زمینه فعالیت پژوهشی و درمانی نخبگان را در بیمارستان رضوی فراهم كرده و از دستاوردهای علمی آنان بهره می برد.
ابراهیمی ادامه داد: هم اكنون تیم پژوهشی سلول درمانی با حضور نخبگان علمی در بیمارستان رضوی فعال شده و به زودی خدمات رسانی خود را در این بخش آغاز می كند، ضمن اینكه كلینیك طب سنتی و كلینیك مشاوره و روان پزشكی نیز توسط بنیاد سلامت رضوی در حرم مطهر رضوی به زودی افتتاح می شود.
7489 / 6053