موسیقی فیلم ایران از جریان روز دنیا جدا نیست

به گزارش روز دوشنبه گروه فرهنگی ایرنا، در سال‌های اخیر عنصر ملودی در موسیقی فیلم در سینمای ایران به تدریج كم‌رنگ شده تا آنجا كه امروز این موسیقی از حالت ملودیك و تماتیك سابق خود فاصله گرفته و به سمت فضاسازی و بافت هارمونیك رفته است.
این روند تا آنجا پیش رفته كه با وجود ساری و جاری بودن موسیقی در متن فیلم، برخلاف گذشته، پس از پایان فیلم دیگر نمی‌توان ملودی اصلی فیلم یا تم شاخصی از موسیقی را زمزمه كرد.
امروز عده‌ای نبود مهارت و قدرت ملودی‌سازی در نسل جدید آهنگسازان سینما را علت مساله می‌دانند و عده‌ای نیز گسترش و پیشرفت ابزار الكترونیك، دیجیتال و نرم‌افزارهای ساخت موسیقی فیلم را دلیل اصلی برمی‌شمرند.
ایرنا در نظر دارد در مجموعه گزارش‌هایی از آهنگسازان بپرسد كه آیا فاصله گرفتن موسیقی فیلم از فضاهای دراماتیك بر پایه ملودی و كم‌رنگ شدن نقش ملودی در موسیقی امروز سینمای ایران را باید در فقدان آهنگسازان توانمند سینما جست؟ و آیا این رویداد را باید یك نقطه ضعف به حساب آورد؟
احسان غلامی بیرقدار كه كار ساخت موسیقی فیلم را در ابتدا با دستیاری كارن همایونفر آغاز كرده است متولد سال 60 و دانش آموخته دانشگاه سوره و موسسه رسام هنر است. او سابقه همكاری با مركز موسیقی و سرود صدا و سیما را در پرونده كاری خود داراست و دوران كسب تجربه نزد فریدون ناصری را از بهترین دوران حضور خود در صدا و سیما می‌داند. او جدای از آهنگسازی سینما از پایه‌گذاران گروه موسیقی «ساكن روان» به همراه بصیر فقیه‌ نصیری است.
این آهنگساز درباره كم‌رنگ شدن نقش ملودی در موسیقی سینمای ایران می‌گوید: چنین رویدادی نه ضعف موسیقی فیلم ایران است و نه به دلیل نبودن هنرمندان توانمند در عرصه ساخت ملودی.
كم‌رنگ شدن نقش ملودی در موسیقی فیلم صرفا مختص ایران نیست كه بتوان آن را ضعف موسیقی فیلم ایران دانست بلكه این اتفاق در تمام نقاط جهان و حتی هالیوود كه می‌توان از آن به عنوان نقطه تمركز سینمای جهان دانست نیز در حال وقوع است. دیگر هنرمندانی مانند جری گلد اسمیت و انیو موریكونه و زیبایی‌شناسی موسیقی آنها آرام آرام جای خود را به آهنگسازان نسل جدید می دهند. آهنگسازانی كه هانس زیمر یكی از شاخص‌ترین آنهاست.
به اعتقاد این آهنگساز موسیقی سینمای جهان را دیگر نمی‌توان محدود به ملودی دانست بلكه باید آن را بیشتر هارمونیك به حساب آورد. این نوع موسیقی هارمونیك بیشتر توسط یك اركستراسیون ویژه موظف به القای احساسی خاص است. به عبارت دیگر در موسیقی امروز سینمای جهان دیگر نمی‌شود یك تم مشخصی را شنید و حفظ كرد و بعد از خروج از سینما آنرا زمزمه كرد.
نظر خواننده گروه ساكن روان درباره جو حاكم بر آهنگسازی سینمای ایران نیز به نوبه خود جالب توجه است. او معتقد است كه هر چند جریان موسیقی فیلم ایران فاصله زیادی با روند جهانی این هنر دارد اما نمی‌توان منكر تاثیرات این دگرگونی زیبایی‌شناختی در موسیقی فیلم ایران شد.

**كاركردی رو به تغییر
احسان بیرقدار درباره كاركرد موسیقی در سینمای امروز نیز می‌گوید: كاركرد موسیقی در سینمای امروز در حال دگرگونی اساسی است. تا دو دهه قبل موسیقی فیلم نقش دراماتیزه كردن را در فیلم داشت. چون سینمای آن روز سینمای درام بود اما سینمای امروز كاملا به سوی یك سینمای سرگرم‌كننده گام بر می‌دارد. یعنی قرار بر این نیست كه شما با دیدن یك فیلم بتوانید یك تم خاصی را از آن استخراج كنید و به یاد آورید.

**آهنگساز فیلم تابع بی چون و چرای كارگردان است
عضو گروه موسیقی ساكن روان در ادامه سخنان خود به ارتباط بین آهنگساز فیلم و كارگردان اشاره كرد و گفت: آهنگساز فیلم نباید خودسرانه در ساخت موسیقی فیلم اقدامی بكند و او مثل یك سرباز تابع بی چون و چرای نظرات كارگردان فیلم است. چون كارگردانان امروز سینما برخلاف كارگردان‌های نسل گذشته بیشتر مایلند كه موسیقی فیلم در عین جاری و ساری بودن در طول فیلم به صورت مجزا درك نشود و كاملا در اختیار پیام مستتر در فیلم باشد. نمونه بارز این نوع نگاه را می‎توان در موسیقی فیلم «بابل» ساخته گوستاوو سانتائولایا به كارگردانی الخاندرو گونسالس اینیاریتو مشاهده كرد و شنید.
در این فیلم شاهد تم غالب نیستیم چون كارگردان مایل نیست تاثیر دراماتیك موزیك را در فیلم حس كند.
** امروز هر كسی به راحتی خود را آهنگساز فیلم می‌داند‌
آهنگساز فیلم لونه زنبور درباره شرایط حاكم بر سینمای ایران اظهار داشت: در ایران هیچ نظارتی در حوزه‌های هنری وجود ندارد و عملا هر كسی هر كاری كه دوست دارد انجام می‌دهد و تهیه‌كنندگان سینما هم حاضر نیستند برای ساخت موسیقی فیلم هزینه‌های قابل توجهی متحمل شوند چون با پیشرفت تكنولوژی امروزه نرم‌افزارهایی تولید شده است كه به خودی خود قادر به ساخت موسیقی برای فیلم هستند و از طرفی از آنجا كه نظارتی در این زمینه وجود ندارد بسیاری از افراد كه بنیه علمی و هنری كافی برای ساخت موسیقی فیلم ندارند به واسطه ارتباطات یا دستمزدهای بسیار پایین به راحتی موفق می‌شوند كه در یك پروژه سینمایی در نقش آهنگساز ظاهر شوند.
فراهنگ**ع.ا** 1055