به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا سرداری عضو هیات علمی پژوهشكده باستان‌شناسی و یكی از سرپرستان هیأت باستان‌شناسی گفت: فصل سوم كاوش‌های تپه پوستچی شیراز كه پیش از این فصل، در قالب برنامه مشترك پژوهشكده باستان‌شناسی و دانشگاه هنر شیراز در سال های 1395 و 1396 صورت می‌گرفت، امسال با همكاری شهرداری شیراز در چشم‌اندازی گسترده‌تر در حال انجام است.
او هدف مطالعات این فصل را شناخت آثار و لایه‌های فرهنگی این دهكده پیش از تاریخی شیراز در دوره‌های مختلف از هزاره‌های ششم تا چهارم پیش از میلاد اعلام كرد.
سرداری افزود: این تپه كه در سال‌های گذشته، بسیار مورد تخریب قرار گرفته و نیمی از آن در فرایند ساخت‌وسازهای شهری نابود شده، در سال 1395 در فهرست آثار ملی ثبت و در سال 1396 تعیین عرصه و حریم شد.
این باستان‌شناس تصریح كرد: كاوش‌های لایه‌نگاری فصول پیشین در این محوطه، آثاری از دوره‌های فرهنگی «شمس آباد» مربوط به اواخر هزاره ششم از میلاد و «باكون» متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد را آشكار ساخته و در این فصل تلاش خواهد شد ساختارهای سكونتی، شواهد معماری و آثار فرهنگی در مقیاسی گسترده‌تر شناسایی و كاوش شود.
سكونتگاهی هفت هزار ساله
به گفته او، تپه پوستچی به عنوان سكونتگاهی هفت هزار ساله در دوران پیش از تاریخ، دهكده و روستایی بزرگ محسوب می‌شود كه وجود فعالیت‌های تولیدی، صنعتی، آیینی، تجاری، مدیریت اداری در آن به اثبات رسیده است.
سرداری اظهار داشت: فعالیت‌ها اگر با توسعه كاوش‌ها در این محوطه همراه باشد، جنبه‌های كامل‌تری و سیر تحول و توسعه آن تا دوران جدیدتر را روشن خواهد ساخت.
این باستان‌شناس افزود: دو فصل پژوهش‌های باستان‌شناسی در این محوطه، نشان می‌دهد كه كاوش و بررسی محوطه‌های تاریخی استان فارس در دشت‌ها و دره‌های مختلف، هر كدام در چارچوب زیست‌بوم و بستر جغرافیایی- فرهنگی خود واجد ارزش بوده و می‌تواند درك ما را از فرایند شكل‌گیری چنین محوطه‌هایی روشن سازد.
به گفته او، دشت شیراز نیز از جمله پهنه‌های زیستی فارس در جنوب غرب دره رود كُر است كه از دوران پارینه سنگی مسكونی بوده است.
وی تصریح كرد: با وجود این، هنوز اطلاعات دقیقی از فرایند نوسنگی شدن و حتی روستاهای دوران نوسنگی این دشت نداریم.
**مسكونی بودن شیراز از دوران نوسنگی
سرداری افزود: كاوش‌های تپه پوستچی نشان می‌دهد كه دشت شیراز از دوران نوسنگی (مرحله شمس آباد یا باكون ب1) مسكونی بوده و ممكن است منجر به این امر شود كه بقایایی از دوران جدیدتر (بعد از باكون میانی در هزاره‌های چهارم، سوم قبل از میلاد و دوران تاریخی) نیز به دست آید.
**تولید حرفه‌ای ابزارهای سنگی
حسنعلی عرب عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر شیراز و دیگر سرپرست هیأت باستان‌شناسی نیز گفت: از لحاظ تاریخی در حقیقت این محوطه یكی از سرنخ‌های مهم برای بازسازی توالی تاریخی و گاه‌نگاری چندین هزار ساله فرهنگ‌های ساكن دشت و شهر شیراز خواهد بود.
به گفته او، كاوش‌های گسترده در این محوطه نشان خواهد داد كه این دهكده با چه روستاها و شهرهای دیگر در دشت شیراز و دشت‌های اطراف مانند مرودشت، پاسارگاد، ممسنی، سرحد و دیگر دره‌های فارس ارتباط داشته است.
وی با بیان اینكه بقایای ابزارهای سنگی مختلفی كه در سطح و لایه‌های این محوطه به دست آمده، گواهی بر تولید حرفه‌ای آنهاست كه دلالت بر مركز صنعتی بودن این روستا بوده است، تصریح كرد: مسلماً مقادیر زیادی از این ابزارهای تولید شده به دیگر مراكز صادر و به شكل مبادله محلی، كالاهای دیگر به دهكده پوستچی وارد می‌شده است.
به گفته این باستان‌شناس، مهره‌ها و اشیای تراشیده شده از سنگ‌های عقیق، فیروزه، لاجورد و سنگ شجر نیز شاهدی بر ارتباطات گسترده منطقه‌ای تا مناطق دوردست شرق و شمال شرق ایران بوده‌اند.
**تولید تخصصی ظروف نمادین
وی با بیان اینكه ساخت سفال‌های منقوش نیز حاكی از مهارت بالای ساكنان این محل در تولید تخصصی ظروف نمادین و همچنین مبادلات محلی آنها بوده است، افزود: با توجه به شواهد گیاهی به دست آمده، ساكنان اولیه این محوطه كشاورزی بسیار ضعیفی را در چرخه اقتصادی خود به كار گرفته‌اند.
عرب تصریح كرد: با وجود این، به نظر می‌رسد كه آنها دامدارانی حرفه‌ای بوده‌اند كه با توجه به مقادیر زیادی استخوان‌های جانوری یافت شده، این فرض را می‌توان ثابت كرد.
این باستان‌شناس اظهار داشت: در واقع تپه پوستچی، جامعه‌ای دام‌پرور پیشرفته بوده كه الگوی قصابی رشد یافته داشته و ممكن است به عنوان مركز محلی دشت شیراز، بخشی از تولیدات دامی و مبادله منطقه‌ای آن را برعهده داشته است.
فصل سوم كاوش‌های باستان‌شناسی تپه پوستچی شیراز با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است.
فراهنگ **1085** 1055
تهران- ایرنا- محوطه تپه پوستچی از لحاظ تاریخی در حقیقت یكی از سرنخ‌های مهم برای بازسازی توالی تاریخی و گاه‌نگاری چندین هزار ساله فرهنگ‌های ساكن دشت و شهر شیراز خواهد بود.
