قصه به كودكان حس امنیت می دهد

واقعیت این است كه والدین با زبان قصه تنها به بچه ها آموزش نمی دهند بلكه به صورت ناخودآگاه به بچه ها می گویند من تو را دوست دارم و به تو اهمیت می دهم.
«قدرت خدا»، «مرغ بافكر»، «كوكب خانم»، «كدو قل قله زن»، «سندباد و علی بابا»، «دخترك كبریت فروش» و... همه بخشی از خاطرات مشترك كتابخوانی و قصه های ما در دوران بزرگسالی است؛ خاطراتی كه هنوز هم به دنبال تصویرهای نام آشنا از آن ها می گردیم و این یعنی تاثیرگذاری قصه.
قصه هنری است كه هنرمند عاشق خودش را می خواهد و قصه گویی، هنری است كه به كلمات جان می بخشد و پیام هایی از مهربانی، پاكی، عشق، صلح، راست گویی، صداقت و امانت داری را نه فقط به روح و جسم كودكان، بلكه به جان بزرگترها هم می بخشد.
هرچند مخاطبان اصلی قصه بیشتر كودكان و نوجوانان هستند اما قصه آرامش جان است برای بزرگترهایی كه می توانند ساعتی را به دور از دغدغه های زندگی پای قصه ها بنشینند و آرامش بگیرند.
همدلی و همراهی زیباترین حسی است كه انسان ها به هم هدیه می دهند والدین و كودكان نیز، تشنه این احساس هستند.
وقتی پدر و مادر با هم یا به نوبت برای كودك شان قصه گویی كنند، هم بین خود زن و مرد همدلی و همراهی ایجاد می شود و هم كودك از لحظات بودن در دامان والدین بهترین قدرت روحی را كسب می كند.
قصه گویی باید از سال های ابتدای زندگی برای كودك آغاز شود، زیرا قصه ها نقش پررنگی در پرورش فكر و خلاقیت كودكان دارند و اگر قصه گویی ریشه در فرهنگ بومی ایران داشته باشد، بر سرنوشت كودكان بسیار تاثیرگذار است.
استان هرمزگان كه از دیرباز به عنوان سرزمین قصه‌ ها و داستان ‌های شفاهی شناخته می‌ شود، یكشنبه 22 مهرماه امسال میزبان بیست و یكمین جشنواره قصه‌ گویی مرحله استانی با موضوع محوری «قصه زندگی من» بود.
این جشنواره در سه بخش تخصصی (قصه‌ گویی دختران و پسران 14تا 18 سال، زنان و مردان 18 سال به بالا و مادربزرگ ‌ها و پدربزرگ ‌ها)، عمومی و علمی به ترتیب قصه ‌گویی، فیلم 90 ثانیه‌ ای و مقاله‌ نویسی برگزار شد.
محمد علی قویدل، پیشكسوت تئاتر هرمزگان متولد سال 1336 یكی از شركت كنندگان این جشنواره بود.
وی كه از 9 سالگی عضو كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان استان بوده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: از سال های 46 از میدان برق بندرعباس تا كانون به عشق كتابخوانی پیاده می آمدم و علاقه زیادی به كتاب داشتم تا این كه وارد عرصه نمایش شدم و ارتباطم با كانون كمتر شد اما كار خواندن قصه ها و خواندن رمان را ادامه دادم.
این قصه گوی بیست و یكمین جشنواره استانی قصه گویی ادامه داد: برای نخستین بار در این دوره از جشنواره شركت كردم و معتقدم مسوولان استان و رسانه ها باید بیش تر بر روی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان و قصه گویی سرمایه گذاری كنند.
قویدل افزود: در مجموع افزون بر 700 قصه برای كودكان و 300قصه نیز برای بزرگسالان در صدا و سیمای مركز خلیج فارس كار كردم.
وی مطالعه و داشتن اطلاعات و آگاهی را شرط نخست در توانمندی یك قصه گو دانست و افزود: آشنایی با فرهنگ عامه، بیان مناسب، داشتن اعتماد به نفس و خودباوری باعث افزایش توانمندی قصه گو می شود.
این بازیگر تئاتر درخصوص نفوذپذیری قصه در ذهن مخاطب، بیان داشت: در قصه گویی برای كودكان به دلیل ویژگی متفاوت آن ها باید از علم روان شناسی خاص كودكان استفاده شود.
قویدل با اشاره به این كه زبان كودكان در قصه ها نباید فراموش شود، گفت: در قصه گویی برای كودكان باید از كلماتی لطیف و شیرین استفاده شود كه در فهم كودك بگنجد و از شنیدن آن لذت ببرد و احساس آرامش كند.
وی در خصوص تاثیر بازی و حركت قصه گو در حین قصه گویی ابزار داشت: اثر حركت های نمایشی باعث ایجاد انگیزه در قصه گو شده و قصه نیز برای كودكان شیرین تر و لذت بخش تر می شود.
این بازیگر پیشكسوت عرصه تئاتر اضافه كرد: حركت و بازی در قصه گو نباید زائد و بی هدف باشد بلكه قصه گو متناسب با قصه خود حركت هایی را باید به نمایش بگذارد كه برای كودك جذاب و لذت بخش باشد.
قویدل گفت: آثار مكتوب در زمینه شعر و قصه گویی زیاد دارم اما هنوز به مرحله چاپ نرسیده كه شامل 2 هزار صفحه اثر مكتوب در حوزه های شعر و قصه گویی است.

** اثرگذاری نصیحت در كودكان با زبان قصه بیشتر است
«هدی كهوری نژاد» دیگر بازیگر تئاتر و قصه گوی بیست و یكمین جشنواره قصه گویی استان هرمزگان نیز معتقد است: اگر بتوان قصه را همانند بازی تئاتر حس و با آن همزاد پنداری كرد بیشتر به دل مخاطب می نشیند.
وی با بیان این كه اثرگذاری نصیحت در كودكان و نوجوانان با زبان قصه بیشتر است تا به صورت مستقیم؛ گفت: در قالب قصه می توان درباره بدی ها و خوبی هایی كه در بطن جامعه وجود دارد بهتر به كودكان آگاهی داد.
بازیگر نمایش بی بی دریا در خصوص تكنیك های قصه گویی ابزار داشت: صدا به عنوان یكی از تكنیك های مهم در قصه گویی است و حس و هیجان های قصه را بهتر می تواند به مخاطب انتقال دهد.
بازیگر فیلم «از همین خاك» خاطرنشان شد: قصه گویی و كار با كودكان را دوست دارم و چند نمایش نیز در همین حوزه از سال های 71 تاكنون بازی كرده ام.

**قصه گویی؛ فن است
قصه گوی بیست و یكمین جشنواره قصه گویی در هرمزگان گفت: قصه گویی فن است و قصه گو باید دارای قدرت تخیل باشد.
«بی بی فاطمه ساحلی زادگان» در گفت و گو با ایرنا افزود: قصه گفتن برای كودكان را همیشه دوست داشتم و از 8 سالگی عضو كتابخانه كانون بودم.
وی بیان داشت: قصه گو علاوه بر شناخت كامل از مخاطبان خود، باید دارای صدای خوب و تخیل وسیع به عنوان یكی دیگر از ویژگی ها و توانایی های یك قصه گو باشد.
این قصه گو در خصوص تاثیر بازی در حین قصه گویی گفت: با بازی قصه گو زیاد موافق نیستم،البته نه این كه قصه گو بی حركت باشد بلكه معتقدم از حركت های نمایشی باید پرهیز كند.

** قصه گویی باعث تقویت قدرت تكلم كودكان می شود
عضو مركز كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان ابوموسی نیز گفت: كار قصه گویی را با قصه هایی از زندگی امام خمینی(ره) آغاز كردم و این رشته را به دلیل هیجان هایی كه دارد، دوست دارم.
مرضیه رییسی كه هم اكنون در پایه 11 تحصیل می كند و كار قصه گویی را از كلاس هشتم آغاز كرده، افزود: قصه گویی را ابتدا با دكلمه خوانی در برنامه های مناسبتی در سطح شهر آغاز كردم و با تلاش و علاقه زیاد به قصه گویی توانستم در جشنواره ها و مسابقات قصه گویی نیز شركت كنم.
وی كه سابقه 2 سال حضور در جشنواره قصه گویی در استان هرمزگان دارد، معتقد است كه افزایش اعتماد به نفس و ایجاد ارتباط با اطرافیان از مزیت های قصه گویی و حضور در این جشنواره هاست.
این قصه گوی كودك و نوجوان، قصه گویی برای كودكان را باعث تقویت قدرت تكلم كودكان دانست و ادامه داد: به عنوان مثال برادر 9 ساله ام دارای لكنت زبان است اما با قصه گویی سطح روانی خوانی اش بسیار تقویت شده است.
رییسی در خصوص اثر مطالعه در قصه گویی بیان داشت: قصه گویی یكی از ابزارهای برگرفته از كتابخوانی است كه از دیرباز در فرهنگ ما وجود داشته اما امروزه تبلت(رایانه دستی) و موبایل باعث كمرنگ شدن قصه گویی در خانواده ها شده است.
این قصه گوی بیست و یكمین جشنواره قصه گویی در هرمزگان افزود: چون بیشتر اوقات خاطرات روزانه ام را به صورت داستان می نویسم، سعی می كنم همیشه كودك درونم زنده و فعال باشد و بیشتر قصه هایی كه برای بچه ها بیان می كنم جدید باشد.
مرضیه رییسی امسال با قصه «راسو و زاغ» در بیست و یكمین جشنواره استانی قصه گویی در استان هرمزگان در بخش دختران و پسران شركت كرد و پیام اصلی قصه وی نیز صداقت بود.

** قصه گو باید كتابخوان فعالی باشد
منتخب بخش منطقه ای بیست و یكمین جشنواره قصه گویی استان هرمزگان با بیان اینكه از لبخندهای مخاطبان قصه‌ هایم انرژی می ‌گیرم، معتقد است: از طریق قصه گویی خانوادگی می توان آموزه ‌های قرآنی و زبان مادری و بومی را نیز به نسل های آینده منتقل كرد.
یاسمن عباسی كه از سال 92 در كانون پرورش فكری كودكان میناب به شكل حرفه ‌ای كار قصه‌ گویی را برای كودكان و نوجوانان دنبال می ‌كند، گفت: قصه گویی را از پدر و مادرم یاد گرفتم كه در شب نشینی های خانوادگی قصه های قدیمی میناب را برای اهل خانه و همسایه ها تعریف می كردند.
این مدرس ادبیات و نمایش خلاق افزود: یك قصه گو باید ابتدا به قصه گویی علاقه مند باشد و وقتی قصه را تعریف می كند، با جان و دل وارد دنیای آن قصه شود و ماجراها و حس و حال آن قصه را به مخاطبان منتقل كند.
عباسی كه خود در حوزه شعر و داستان نیز فعال است، بیان داشت: یك قصه گو باید كتاب خوان توانمند و فعالی باشد و قصه های زیادی در حافظه خود ذخیره كند.
وی ادامه داد: قصه گو باید بتواند قصه هایی را كه با ویژگی های عاطفی خودش متناسب است بشناسد تا بتواند قصه گویی خود را به خوبی اجرا كند.

** قصه گوی خوب با كودكان كودك می شود
این استاد ادبیات فارسی گفت: یك قصه گوی خوب باید بتواند با كودكان كودك شود و بین قصه خودش و دنیای روحی كودكان ارتباط عاطفی ایجاد كرده و همراه با شنوندگان قصه در دنیای شیرین قصه ها زندگی كند و به گردش برود.
عباسی در خصوص باورپذیری قصه از سوی مخاطبان ابراز داشت: یك قصه گو برای این كه قصه هایش باورپذیر و دلنشین باشد باید فعالانه قصه گویی كند و از حالت جسم و جان خود نهایت استفاده را ببرد یا گاهی ابزارهایی را وارد قصه كند تا جهان قصه برای كودكان ملموس تر شود.
این قصه گوی مینابی گفت: ابزار قصه گویی باید طوری باشد كه روند تخیل كودك را به هم نزند و به كودك اجازه خیال بافی و لذت و هیجان بدهد.
به گفته وی، تعریف كردن قصه با بازی به ویژه برای كودكان قبل از دبستان بسیار جذاب و هیجان انگیز است و چون حس خوبی را در وجود كودكان خلق می كند بهتر است برای این گروه سنی قصه ها را بازی همراه كرد.
عباسی ادامه داد: قصه هایی باید برای كودكان تعریف كرد كه بخش های تكرار شونده دارد تا كودكان به راحتی از طریق تكرار حركات بازی درون قصه غرق شوند.
منتخب بخش منطقه ای بیست و یكمین جشنواره قصه گویی افزود: گنجاندن بازی در قصه، داستان را در ذهن كودكان ماندگارتر می كند و نیز تعامل بین آنان با قصه گو و دنیای قصه جذاب تر می شود.
وی گفت: قصه گویی والدین برای كودكان باعث همراهی آنان با كودكان می شود و این همراهی حس اطمینان، امنیت، شادی و آرام خاطر را به دنبال دارد.

** قصه گو باید روانشناس خوب باشد
مجری و نویسنده رادیو و تلویزیون مركز خلیج فارس نیز گفت: بازی و نمایش در قصه ها باید براساس قصه در نظر گرفت، زیرا شناخت گروه مخاطب در بازی و اجرای آن مهم است و به طور یقین كودكان با بازی بیشتر از قصه ها لذت می برند.
هانیه هادی نژاد كه از 8 سالگی نمایش و داستان نویسی را در بندر انزلی آغاز كرده است، می گوید: یك قصه گوی حوزه كودك در وهله اول باید شناخت خوبی از كودكان و گروه مخاطب خود داشته باشد و نوع مطالعه كتاب و قلم نویسنده را برای مخاطب مورد نظر در قصه تشخیص بدهد.
وی ابزار داشت: همه اینها زمانی به وجود می آید كه قصه گو یك روانشناس خوب باشد، زیرا گاهی قصه گو، قصه گویی می كند اما حواسش به كودكانی كه در یك لحظه ارتباطش با قصه گو قطع می شود، نیست و این باعث نارضایتی مخاطب و ضربه به كار قصه گویی می شود.
قصه گوی بیست و یكمین جشنواره قصه گویی در هرمزگان در خصوص تكنیك های قصه گویی و نفوذپذیری قصه در كودكان گفت: اگر بیان خوب را در كنار آرامش به عنوان گام اول در نظر بگیریم، مطالعه كتاب هایی در مورد ساختار و تكنیك قصه گویی بسیار كمك كننده است.
هادی نژاد با بیان این كه خلاقیت در بیان یك قصه تكراری از ابتدا یك اتفاق جدید می سازد، افزود: خلاقیت را باید با ابزارهای ساده و حتی بدون ابزار به وجود آورد و تقویت كرد.

** قصه گویی قدرت خطرپذیری كودكان را افزایش می دهد
یك روان شناس خانواده در هرمزگان نیز گفت: قصه گفتن یا خواندن كتاب برای كودكان یكی از بهترین راه‌ های گذراندن وقت با آن ‌هاست باعث افزایش قدرت خطرپذیری كودكان و امنیت و آرامش آنها می شود.
مهدی طاهری در این گفت و گو، مناسب سازی شرایط مكانی و زمانی، رسا و شمرده خواندن قصه و استفاده از مشاركت كودك در قصه گویی را از ویژگی های كتاب خوانی و قصه گویی عنوان كرد.
وی گفت: به طور معمول قهرمان قصه ها برای كودكان جذاب بوده و مشتاق هستند مانند قهرمانان قصه ها رفتار كنند، لباس بپوشند یا صحبت كنند بنابراین هرچه سن كودك پایین تر باشد از لحاظ تفكر و شناخت عینی تر است و خیال و واقعیت را كمتر از هم تفكیك می كند از این رو قهرمان داستان را واقعی تر پنداشته و آن را باور می كند.
طاهری اظهار داشت: قصه گویی برای كودكان نه تنها حس دوستی و صمیمیت والدین با كودك را افزایش می ‌دهد، بلكه به رشد ذهنی و گسترده شدن دایره واژگان او نیز كمك می‌ كند و به همین دلیل بهتر است از سال های ابتدای زندگی برای كودك آغاز شود.
این روان شناس خانواده هم چنین از مزیت های قصه گویی اعضای خانواده با كودكان به گسترش فرهنگ مطالعه در نهاد خانواده و كنترل نامحسوس تربیت فرزندانشان اشاره كرد.
وی دومین مزیت قصه گویی در خانواده ها را تقویت شجاعت، حس نوع دوستی و بُعد اجتماعی و دینی كودك دانست.

**راهیابی 5 قصه گو از هرمزگان به بخش منطقه ای بیست و یكمین جشنواره قصه گویی
بیست و یكمین جشنواره قصه گویی استان هرمزگان یكشنبه شب 22 مهرماه درحالی به كار خود پایان داد كه براساس رای هیات داوران بیست و یكمین مسابقه قصه گویی هرمزگان، پنج نفر به بخش منطقه ای این جشنواره راه یافتند.
در این دوره از جشنواره از بین 11 نفر برگزیده عفت تفضلی، یاسمن عباسی، فاطمه غفاری سروستانی، آناهیتا محلفی و شادی آزاد بشمنی به عنوان برگزیدگان منطقه ای به استان كرمان معرفی شدند.
بی بی فاطمه ساحلی زادگان، هدی كهوری نژاد و عبدالرسول معینی در بخش پدر بزرگ ها و مادربزرگ ها به عنوان نفرات برگزیده استانی برای رقابت در بخش ملی انتخاب شدند.
در بخش استانی این جشنواره دختران و پسران نیز لنا علوی، زهرا فرزین نسب و مبینا جعفری انتخاب و معرفی شدند.
در این دوره از جشنواره قصه گویی كه با رقابت تنگاتنگ بین 38 نفر از قصه گویان در بخش های مختلف «مردان و زنان»، «دختران و پسران »، «پدربزرگ‌ ها و مادربزرگ‌ ها» برگزار شد، نفرات برگزیده در بخش منطقه ای آذرماه در استان كرمان با هم رقابت می كنند و برگزیدگان به بخش بین المللی كه با همزمان با شب یلدا در تهران برگزار می شود، راه می یابند.
براساس این گزارش در این دوره از جشنواره عفت تفضلی با قصه «ماهی كوچولو» در بخش زنان و مردان، یاسمن عباسی با قصه «پیچ پیچی نخودچی» در بخش زنان و مردان، بی بی فاطمه ساحلی زادگان با قصه«روزی» در بخش پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، آناهیتا محلفی با قصه«یه آرزو تو قلبشه» در بخش زنان و مردان و زهرا فرزین نسب با قصه «نمكی» در بخش دختران و پسران شركت كرده بودند.
لنا علوی با قصه «بز و میش»، زهرا فرزین نسب«نمكی» و مبینا جعفری با قصه «كلوچه خوشمزه» به این جشنواره آمده بود.
هم چنین عبدالرسول معینی و هدی كهوری نژاد با قصه های «كلو و ملو» و «اگر این چوب مال من بود» در این دوره از جشنواره شركت كرده بودند.
فاطمه غفاری سروستانی با «آدم كوچولوی شجاع» و شادی آزاد بشمنی با «دوستی خورشید با فلفل های رنگی» نیز در بخش زنان و مردان وارد این دوره از جشنواره شدند.
داوری جشنواره بیست و یكمین مسابقه قصه گویی استان هرمزگان را محمد سایبانی، مجید ذاكری و عاطفه مسجدی برعهده داشتند.
گزارش از فرنگیس حمزه یی
9887/2094