كيانوش عياري: واژه جراحي اجتماعي را براي فيلمهايم نمي پسندم

به گزارش روز جمعه ايرنا، اين كارگردان برجسته در سخناني پس از اكران خصوصي فيلم ' خانه پدري' به همت انجمن سينماي جوانان انزلي با بيان اين كه رسالتي در مورد ساخت فيلم اجتماعي ندارم افزود: مگر من كه هستم ، چه كاره ام،با چه دانشي بخواهم فيلم اجتماعي بسازم.
وي تصريح كرد: اما ممكن است برخي فيلمهاي من سرشار از مضامين اجتماعي باشد .
عياري خاطرنشان كرد: اينها دغدغه هاي هميشگي زندگي من هستند كه از نوجواني همراه من بودند و طبيعي است كه اگر كسي دغدغه اي واجد ارزش و پايدار داشته و تجربه اي هم در فيلمسازي داشته باشد اگر قالب تصويري پيدا كند و درست از كار در بيايد فيلم قابل توجه اجتماعي نيز تلقي شود .
وي با اشاره به اين كه جرقه اوليه ' خانه ي پدري ' زماني كه بيست و يكي دو ساله بود با خواندن گزارشي در مورد قتل يك دختر جوان توسط خانواده اش به دليل مسائل ناموسي در اهواز در ذهنش شكل گرفت گفت : اين
فيلم را در آن زمان يك بار در ذهنم ساختم و بعد در طي سالهايي كه منجر به ساختن فيلم در سال 89 شد بارها تغيير كرد تا تبديل به اين فيلم شد.
وي تصريح كرد:فيلم در مورد تعصباتي است كه ما در عشاير، قشر فرودست و حتي قشر تحصيلكرده مي بينيم .
عياري خاطرنشان كرد: در طي اين 32 سال دائما تغيير شكل مي داد گاهي راديكال تر مي شد گاهي تلطيف مي شد آخر الامر رسيد به چيزي كه مي بينيد البته اين شباهتي به آن داستان ندارد.
وي ياداور شد: تنوره ديو را سال 63 ساختم كه شش بار فيلمنامه اش در وزارت ارشاد و فارابي رد شد و من بازنويسي كردم .
اين فيلمساز تاثيرگذار افزود: در ساخت تنوره ديو تحت تاثير سووشون خانم دانشور بودم البته نه كل رمان، بلكه قسمت پاياني كه يوسف مرده و زري همسرش سوگواري مي كند .
عياري ياداور شد:تصميم گرفتم محدوده پاياني را به يك فيلم سينمايي تبديل كنم و از ايشان اجازه گرفتم كه به دلايلي نشد ولي من كماكان روي علاقه خودم به اين صحنه پاياني باقي ماندم .
وي اظهار داشت: اما اين داستان دم به دم دچار تغييراتي مي شد كه اين تغييرات از درون من به كالبد فيلمنامه منتقل مي شد و انقدر ادامه يافت تا تبديل شد به تنوره ديو كه هيچ اثري از نوشته خانم دانشور در فيلم تنوره ديو ديده نمي شود ولي شروعش و آنچه ادراكات من دريافت كرد از سووشون گرفتم ، همانطور كه اثري از آن گزارش خوانده شده مربوط به مجله در 'خانه پدري' نيست و فقط جريان يك تعصب است.
وي در خصوص طنز موجود در ' خانه پدري ' اظهار داشت: وقايعي است كه سرشار از تناقض است . حرف پاياني كاملا همين طور است پدر بعد از كشتن و دفنش مي نشيند و فاتحه برايش مي خواند و اين تناقضي است كه مي تواند بستر طنز باشد.
اين فيلمساز مستقل در خصوص استفاده از سمبل و نماد در فيلم خانه پدري افزود: مفاهيم فراوان هستند مي شود تعابير سمبليك داشت ولي دوست ندارم كار سمبليك بسازم ،هم و غم من اين بود كه تا حد ممكن به حداقل برسد.
وي خاطرنشان كرد: از ايما و اشاره در فيلم خوشم نمي آيد نمي خواهم از اين ارتباط سوء استفاده كنم از احساسات مخاطب سوء استفاده كنم .
اين فيلمساز پيشرو تاكيد كرد: با مسخ تماشاگر مخالفم و علاقمند به فيلمهايي هستم كه از طريق خرد با مخاطب ارتباط برقرار مي كند .
وي در خصوص توجه به مخاطب هنگام ساخت فيلم گفت : به مخاطب فكر نمي كنم نه به خاطر بي احترامي بلكه به اين دليل كه نمي خواهم مخاطب را جهت دهم.
عياري اظهار داشت: معتقدم اگر ريتم را درست در آورده باشم بدون اين كه شيرين كاري كنم، ارتباط با تماشاگر در مي آيد.
اين فيلمساز نامي تصريح كرد: از ابهام و ايهام خوشم نمي ايد و شايد همين علت سادگي بي حد و حصر كارهايم هست .
عياري تصريح كرد: خانه پدري چيزي بود كه روي دوشم سنگيني مي كرد و بايد ساخته مي شد اگر فيلمساز هم نبودم به صورت نوشته يا گزارشي شكل مي گرفت و يا جزء لحظات تلخ زندگي ام باقي مي ماند .

*عياري شخصيتي شريف در سينماي ايران
فرزام امين صالحي منتقد سينمايي از عياري به عنوان شخصيتي شريف در سينماي ايران ياد كرد كه حرف خود را مي زند .
وي اظهار داشت : در مورد فيلمهاي عياري با سينمايي طرفيم كه از سينماي بدنه فاصله مي گيرد و فيلمساز كه تهيه كننده نيز هست حرف خودش را با پول خودش مي زند و با پول چرك ادعاي معترض بودن و مستقل بودن نمي كند .
وي با اشاره به اين كه عياري يكي از طلايه داران جنبش سينماي آزاد بود گفت : اين جنبش سعي مي كرد هنر سينما را كه صنعتي سرمايه سالار بود از قيد سرمايه رها كند.
امين صالحي افزود: فيلمهاي كوتاه ماندگاري توسط فيلمسازان اين جنبش ساخته شد . جنبش پرباري بود سريع گسترش پيدا كرد و نسل فيلمسازي را تربيت كرد كه توانستند آينده سينماي راستين سينماي ايران را بسازند.
وي با بيان اين كه مساله رئاليسم اجتماعي يا واقع گرايي اجتماعي در مورد سينماي عياري گفته مي شود خاطرنشان كرد:اين رئاليسم اجتماعي به معناي رئاليسم سوسياليستي نيست و آنقدر سياه و سفيد نيست .
وي با اشاره به اين كه برخي در مورد فيلم خانه پدري مي گويند فيلم بسيار تلخي است گفت : فيلم يك بازه زماني حدود 100 ساله را دنبال مي كند تابه زمان حال مي رسد .
اين منتقد سينما تصريح كرد: دوگانه هايي كه در خانه پدري ساخته مي شود دوگانه زن و مرد ، دوگانه اخلاق فردي يا moral و اصول اخلاقي جمعي يا ethic است .
وي اظهار داغشت : هرچه از 100 سال پيش دور مي شويم اينها سنتزي پيدا مي كنند .قدرت اخلاق فردي جامعه مردسالار نيز كاسته مي شود.
*اعاده حيثيت از رئاليسم
در ادامه اين نشست نويد پورمحمد رضا منتقد سينما و پژوهشگر گفت: رئاليسم در سينماي ايران دست كم گرفته شده و به آن سينماي اجتماعي گفته مي شود.
وي اظهار داشت: سينماي معضلات اجتماعي در پيوند با اتفاقات اجتماع با تسامح سينماي رئاليستي گفته مي شود كه اين دست كم گرفتن رئاليسم است .
وي خاطرنشان كرد:فيلمهاي عياري پيشنهادي براي اعاده حيثيت اين سبك زيباشناسانه و اين مفهوم و اصطلاح است.
وي خاطرنشان كرد: خانه پدري ، بيدار شو آرزو و آباداني ها لحظه هايي دارند كه تجلي رئاليسم در سينما است .
به گفته وي سينماگر در اين فيلمها مي گويد چيزهايي را كه شنيده اي يك بار به ميانجي سينماتوگرافي و با چشم دوربين اين لحظه را ببين .چگونه يك پدر در دل روزمرگي با سنگي كه از روي طاقچه بر داشته مي شود دخترش را به قتل مي رساند .
اين منتقد سينما تصريح كرد: واضعان رئاليسم مي گفتند رئاليسم درست مي تواند به ديدن سويه هاي ناديده يا كمتر ديده شده از واقعيت كمك كند. مثل نور تاباندن به چيزي كه نمي شود فكر كرد .
پور محمد رضا خاطرنشان كرد: اين با سينماي اجتماعي كه رئاليسمش مقلد است فرق دارد، گزارش تصويري نيست.
وي متذكر شد: وجه پتانسيل رهايي بخش رئاليسم لحظه اي را به تصوير مي كشد كه حتي فكرش را نمي توانيد بكنيد خالص و با مغزي سخت . رئاليسم هولناك است چيزي كه تو نديده بودي .
اين منتقد اظهار داشت : رئاليسم هستي شناسانه به چشم دوربيني به عنوان مكاشفه گر نگاه مي كند .
*صداي بي صدايان
مهرداد اسكويي در پيام تصويري براي عياري به مناسبت نمايش اين فيلم در انزلي از تاثير سينما بر جهاني بيني انسانها سخن گفت .
وي با اشاره به اين كه نگاه عياري مرا درگير فيلمسازي كرد افزود:ممنون كه در ايران فيلم مي سازيد و صداي كساني هستيد كه صدايي از خود ندارند.
*سير تسلسل ظلم به زن ايراني
عليرضا غارورياني از پيشگامان كانون فيلم انزلي نيز گفت : سال 67 كانون فيلم انزلي اكران اختصاصي ' آن سوي آتش ' را با حضور عياري داشت .
وي در خصوص فيلم ' خانه پدري ' اظهار داشت: فيلم سير تسلسل ظلمي كه بر زن ايراني در دوران مختلف رفته را به زيبايي و با غناي تصويري منتقل مي كند.
شهر ساحلي انزلي سوم آبان ماه ميزبان كيانوش عياري كارگردان به نام سينماي كشور و فيلم 'خانه ي پدري' اش بود.
*درباره كارگردان
كيانوش عياري زاده 23ارديبهشت 1330 اهواز نويسنده و كارگردان ايراني است. وي فعاليت سينمايي را با ساخت فيلم‌هاي كوتاه هشت ميلي متري در سينماي آزاد اهواز آغاز كرد.
عياري سينماي حرفه‌اي را با نگارش فيلمنامه و كارگرداني فيلم تنوره ديو تجربه كرد. از مشخصه‌هاي بارز فيلم‌هاي عياري سبك واقع گرايانهٔ منحصر به فردش و پرداختن به موضوعات بكر هم‌چون پيوند قلب در فيلم بودن با نبودن مي‌توان نام برد.
عياري از سال 1381 به مدت 5 سال مشغول ساخت سريال روزگار قريب بود كه داستان زندگي بنيانگذار طب نوين كودكان در ايران، دكتر محمد قريب است. عياري براي فيلم آباداني‌ها در سال 1994 برندهٔ جايزهٔ پلنگ نقره‌اي جشنواره بين‌المللي فيلم لوكارنو شد.
نامزد جايزه افق‌هاي ونيز جشنواره فيلم ونيز براي فيلم خانه پدري 2012 ،برنده سيمرغ بلورين بهترين اثر هنر و تجربه از جشنواره فيلم فجر براي فيلم بيدار شو آرزو 1383،برنده جايزه ويژه هيئت داوران جشنواره فيلم فجر براي فيلم بيدار شو آرزو 1383،نامزد جايزه كريستال گلوب از جشنواره فيلم كارلووي واري براي فيلم سفره ايراني 2002،نامزد جايزه هرم طلايي از جشنواره فيلم قاهره براي فيلم بودن يا نبودن 1998،برنده جايزه بهترين فيلم‌نامه از جشنواره فيلم قاهره براي فيلم بودن يا نبودن 1998،برنده جايزه پلنگ نقره‌اي از جشنواره بين‌المللي فيلم لوكارنو براي فيلم آباداني‌ها 1994،برنده لوح زرين بهترين كارگرداني از جشنواره فيلم فجر براي فيلم آن سوي آتش 1366،برنده لوح زرين بهترين كارگرداني از جشنواره فيلم فجر براي فيلم تنوره ديور 1364
وي ساخت فيلمهاي سينمايي متعددي از جمله ، تازه‌نفس‌ه ، تنوره دي، شبح كژدم ،آن‌سوي آتش ، روز باشكوه ،دو نيمه سيب، آباداني‌ها،شاخ گاو،خانه به خانه (،بودن يا نبودن،سفره ايراني ،بيدار شو آرزو ،خانه پدري،كاناپه وسريال هاي تلويزيوني روزگار قريب،هزاران چشم و87 متر را در كارنامه ي خود دارد.
6030