به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري، امسال همزمان با پياده روي بزرگ اربعين، پياده روي جاماندگان حسيني نيز به اشكال مختلف و رو به مقصدهاي متفاوت برگزار شد.
چند سالي است، پياده روي تا كربلا بسياري را با خود همراه ساخته است ولي كساني هستند كه به كربلا نرفته اند اما با پاي پياده و با قلبي كه در كربلا است، به مكان هاي زيارتي كشور مي روند كه جاماندگان حسيني نام گرفته اند.
مردم هر منطقه اي هر چند به نيابت از زيارت امام حسين (ع) در روز اربعين به زيارتگاه هاي سطح كشور مي رفتند اما هيچ كدام جامانده خوانده نمي شدند تا اينكه همزمان با اوج حضور شيعيان در عراق و برگزاري راه پيمايي بزرگ اربعين، كم كم اين آيين پياده روي جاي خودش را در مناسك ديني كشور جا باز كرد.
اولين پياده روي هاي پرشمار جاماندگان حسيني در سال 1393 از تهران به سوي حرم حضرت عبدالعظيم و سپس به مقصد مشهد الرضا (ع) و شاه چراغ شيراز صورت گرفت.
حركت جاماندگان كربلا از تهران به مقصد شهرري بخاطر منزلت حضرت عبدالعظيم حسني و به اتكاي حديثي از امام هادي (ع) انجام مي شود كه مي فرمايند «اگر قبر عبدالعظيم(ع) را كه در نزد شما است زيارت مي كردي مانند كسي بودي كه امام حسين(ع) را در كربلا زيارت كرده است.»
با تشكيل ستاد مردمي كاروان هاي پياده روي اربعين حسيني و مشاركت سازمان فرهنگي هنري شهرداري، سپاه پاسداران، ناجا، پليس راهور، هيئت رزمندگان اسلام، مركز رسيدگي به امور مساجد، سازمان تبليغات اسلامي، توليت آستان مقدس حضرت عبدالعظيم حسني (ع) و زير مجموعه‌هاي مختلف شهرداري هر ساله به مناسبت روز اربعين اين كاروان جاماندگان حسيني از سراسر تهران و با سه مسير مشخص به سمت حرم حضرت عبدالعظيم روانه مي شوند. در مسير اين راهپيمايي، با شبيه سازي راهپيمايي كربلا، غرفه هاي پذيرايي، موكب ها و مراسم ويژه اي براي زائران پياده در نظر گرفته شد.
حرم شاهچراغ نيز امسال ميعادگاه جاماندگان اربعين شد و شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي استان فارس مسيرهايي را براي همايش جاماندگان اربعين در شيراز تعيين كرد.
به همين ترتيب، در استان هاي ديگر اين مراسم با توجه به سبك و سياق بومي آن خطه صورت گرفت. گسترش اين مراسم ديني از سوي پژوهشگران اجتماعي مغفول نمانده است چنانكه «محسن حسام مظاهري» پژوهشگر اجتماعي دين، از تكثر آيين هاي جبراني و فرم «پياده روي آييني» سخن مي گويد.
مظاهري در خصوص ترويج پياده روي ها به عنوان يك فرم آييني در نشست چند روز پيش «آيين عاشورا به مثابه مساله فرهنگي» اظهار داشت: در كنار پياده روي تهران به سمت شهر ري با عنوان جاماندگان، پياده روي قم به جمكران، پياده‌روي از روستاهاي اطراف مشهد به سمت مشهد و پياده‌روي در روستاها بين دو مكان مقدس به عنوان يك فرم آن هم نه فقط در زمان اربعين در حال تكثير است.
وي درباره ريشه آيين پياده روي گفت: اين فرم هاي آييني تابع تغيير اَشكال دينداري و با ذائقه مذهبي افراد همسو است. پياده روي‌ها واجد سويه فردي اند. فرديت در اين آيين مهم است. پياده‌روي اتفاقي فردي است كه در جمع شكل گرفته است. چند ميليون نفر را مي بينيم كه در اين مسير حركت مي كنند. معنويت گرايي فردي و دنبال حال خوش بودن در دينداري هاي جديد فراگير است.
اين پژوهشگر اجتماعي درباره ويژگي ها و مختصات اين مراسم هم اظهار داشت: پياده روي فرمي كاملا سيال دارد و زمان و تقويم مشخص ندارد. اين آيين سلسله مراتب ندارد، زمان آغاز و پايانش در اختيار فرد است. مي توانيد از هرجا كه خواستيد شروع كنيد و هر جا خواستيد تمام كنيد. فرد در گوش خود مداحي يا سخنراني مورد نظرش را مي شنود و در جهان مد نظر خودش سير مي كند. وجوه فراغتي پررنگي دارد. مصرف ديني لذت بخشي دارد. تأمين كننده نيازهاي جواني است. جذابيت هاي فراغتي دارد. سياحتي جذاب و توريسمي آزاد است.
وي افزود: ويژگي مهم ديگر كه پياده روي را جذاب مي كند بحث تفاوت جايگاه حضور زنان در متن عزاداري رسمي است كه بسيار منحصر به فرد است. در بقيه آيين‌هاي عزاداري متن رسمي آيين در اختيار مردان است و زنان در حاشيه اند و حداكثر مجلس خانگي دارند. مكان هاي اصلي همچون مسجد و حسينيه و آيين هاي اصلي در اختيار مردان است اما در پياده روي زنان هم در متن اند. يك بُعد ديگر نيز آن است كه حتي گفتارها، گفتمان ها و جريان هاي كمتر ديده شده و حتي جريان هايي كه بيرون از شيعه تلقي مي شوند، در آنجا حضور پيدا مي كنند و به سياليت ماجرا مي‌افزايند.
پژوهش**ر.ش**9279
تهران- ايرنا- برگزاري پياده روي جاماندگان اربعين حسيني به عنوان يك مناسك در سراسر كشور، به تعبير يك پژوهشگر اجتماعي تكثر فرم «پياده روي آييني» است.
