به گزارش ایرنا، بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت هم اكنون حدود 415 میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا هستند و پیش بینی می شود كه تا سال حدود 20 سال دیگر تعداد مبتلایان به این بیماری به 642 میلیون نفر برسد.
بیماری دیابت در ایران نیز به سرعت در حال رشد است و پیش بینی می شود با همین روند افزایش، تا سال 1419 بیش از 10 میلیون ایرانی به این بیماری مبتلا خواهند بود.
** دیابت
مهدی كیوان فوق تخصص غدد در مورد این بیماری به خبرنگار ایرنا گفت: دیابت یا بیماری قند یك اختلال سوخت و سازی (متابولیك) در بدن است، در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می رود، یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی تواند عملكرد طبیعی خود را انجام دهد.
وی افزود: دیابت دو نوع اصلی دارد؛ در دیابت نوع یك، تخریب سلول‌های بتا در پانكراس منجر به نقص تولید انسولین می شود و در نوع دو، مقاومت پیش رونده بدن به انسولین وجود دارد كه در نهایت ممكن است به تخریب سلول‌های بتای پانكراس و نقص كامل تولید انسولین منجر شود در دیابت نوع دو مشخص است كه عوامل ژنتیكی، چاقی و كم تحركی نقش مهمی در ابتلای فرد دارند.
این پزشك بیان كرد: در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز كامل گلوكز كاهش می یابد از این رو میزان قند خون افزایش یافته كه به آن هایپرگلیسمی می‌گویند؛ وقتی این افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد سبب تخریب رگ های بسیار ریز در بدن می‌شود كه می تواند اعضای مختلف بدن همچون كلیه، چشم و اعصاب را درگیر كند.
وی افزود: دیابت با افزایش ریسك بیماری‌های قلبی عروقی ارتباط مستقیمی دارد از این رو غربالگری و تشخیص زودرس این بیماری در افراد با ریسك بالا می تواند در پیشگیری از این عوارض مؤثر باشد، تشخیص و همچنین غربالگری دیابت با انجام آزمایش قند خون میسر است.
** علائم و نشانه‌ها
این پزشك فوق تخصص غدد در ادامه با بیان اینكه مراحل ابتدایی دیابت بدون علامت است، گفت: بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یك آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می‌شوند و با بالاتر رفتن قند خون علائم دیابت آشكارتر می‌شوند.
وی اضافه كرد: پر ادراری، پرنوشی، پرخوری، كاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع دیابت است این در حالی است كه بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته اند و حتی دچار عوارض دیابت شده‌اند.
كیوان ادامه داد: در كودكان دچار دیابت نوع یك علایم معمولا ناگهانی بارز می‌شوند، این افراد قبلا سالم بوده و چاق نبوده‌اند و در بزرگسالان این علایم معمولا تدریجی تر بارز می شوند.
وی گفت: عارضه كتواسیدوز می‌تواند به عنوان علامت شروع كننده بیماری هم در دیابت نوع یك بارز شود و در دیابت نوع دو معمولا فرد تا سال‌ها بدون علامت است و علایم معمولا خفیف هستند و به طور تدریجی بدتر می‌شوند و در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممكن است دچار دهیدراتاسیون شود.
** مصرف شكر و استرس عامل اصلی دیابت
این پزشك فوق تخصص غدد با تاكید بر اینكه شكر یكی از منابع بزرگ كربوهیدارت است، افزود: محققان دریافته اند كه شكر بیش از سایر منابع كربوهیدرات و نشاسته قندخون را بالا می برد، بنابراین مصرف آن توسط دیابتی ها باید تا حد قابل توجهی كاهش یابد.
وی افزود: منابع شكر شامل عسل، ملاس، شیره ها مانند شیره ذرت، انگور و خرما، شكرهای فرآوری شده مانند حبه قند، شكر قهوه ای، شكر سفید و شكرهای طبیعی مانند لاكتوز شیر و فروكتوز میوه هستند كه مصرف این خوراكی ها باید با دستور پزشك رعایت شود.
كیوان تصریح كرد: نتیجه یك مطالعه نشان می دهد كه استرس و افسردگی، احتمال سكته مغزی و مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را در بیماران مبتلا به دیابت بیش از دو برابر افزایش می دهد.
وی گفت: استرس، میزان انرژی مورد نیاز را زیاد می كند و بدن برای بدست آوردن انرژی، هورمون آزاد می كند كه باعث افزایش قند خون می شود.
كیوان افزود: افرادی كه مبتلا به دیابت نیستند، می توانند برای كاهش قند خون اضافی به مقدار كافی انسولین بسازند، اما در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، انسولین بر میزان بالای قند خون اثری ندارد.
وی یادآور شد: هورمون های استرس زا شامل كورتیزول، آدرنالین و هورمون رشد هستند و این هورمون ها توانایی افزایش قند خون را دارند این در حالی است كه استرس های روحی و یا جسمی كه در طی بیماری و یا جراحت رخ می دهد، می تواند قند خونی كه در كبد و سلول های عضلانی ذخیره شده است را آزاد كند.
** ورزش عامل كنترل دیابت
این فوق تخصص غدد، تكرر ادرار، بی حالی، عفونت، كاهش وزن، سردرد، تاری دید، افزایش زمان بهبودی زخم، كاهش حس در پاها و كرختی را از مهمترین علائم بروز دیابت نوع 2 بیان می كند و می گوید: پیروی از سبك زندگی سالم می تواند از ابتلا به دیابت نوع ۲ جلوگیری كند.
وی بیان كرد: مصرف غذاهای كم كالری و كم چربی، استفاده از میوه، سبزیجات و غلات در پیشگیری و كنترل بیماری دیابت بسیار تاثیرگذار است؛ اما امروزه با توجه به دغدغه های زندگی، بسیاری از افراد از غذاهای آماده استفاده می كنند كه خوردن مداوم آنها ضرر دارد.
كیوان افزایش تحرك و ورزش را نیز در پیشگیری و كنترل دیابت مفید دانست و گفت: افراد حتما روزی ۳۰ دقیقه باید ورزش كنند به طوری كه روزانه یك پیاده روی سریع انجام دهند یا دوچرخه سواری و شنا كنند.
** اهمیت آموزش همگانی
وی تاكید كرد: بیماری دیابت به شدت در حال افزایش است و كنترل آن نیازمند آگاهی عمومی و عزم ملی است.
این پزشك ادامه داد: سازمان ها و ارگان های مختلف باید برای پیشگیری و كنترل این بیماری خاموش با سیستم نظام سلامت كشور همراه شوند و مردم را به پیشگیری اولیه و ثانویه دعوت كنند و مردم را آموزش دهند.
19 تا 25 آبان ماه در ایران هفته ملی دیابت نامگذاری شده است.
گزارش: زهرا آخوندی
1970/6003
شهرری- ایرنا- دیابت بیماری خاموشی است كه به دلایل گوناگون ظاهر می شود و با درجه های مختلف كمبود انسولین در بدن بیمارهمراه است و پیشگیری از این بیماری نیازمند اطلاع رسانی بیشتر است.
