رنج طلاي سرخ بر دستان كشاورزان

به گزارش ايرنا ، اراضي قابل كشاورزي يزد حدود 170 هزار هكتار است و با توجه به كاهش بارندگي، تداوم 20 سال خشكسالي و افت سطح آب هاي زيرزميني به دليل برداشت بي رويه سطح زيركشت در حال حاضر به 116 هزار هكتار كاهش يافت.
به گفته مديران حوزه هاي آبي ايران، ميانگين بارندگي سالانه يزد در 40 سال اخير به 60 ميليمتر كاهش يافت و در جايگاه آخر در ميان 31 استان قرار دارد.
از سوي ديگر ميزان تبخير در يزد 3600 تا 4000 ميلمتر است كه بيشتر بارش ها با توجه به وجود عرصه هاي بياباني و دوري آن از دريا و نفوذ اندك ابرهاي باران زا از دسترس خارج مي شود.

** هشدار كارشناسان از تغيير اقليم و نوع بارندگي
مديرعامل شركت آب منطقه‌اي يزد با اشاره به كاهش 30 درصدي بارش ها در 30 سال اخير، مي گويد: اين موضوع موجب تغيير الگوي بارش ها از كوهستان به دشت ، باران به جاي برف در كوهستان ها و جاري شدن آب از كوهسارها به دشت هاي استان شد.
محمدمهدي جواديان زاده افزود: با توجه به كاهش بارندگي، سالانه 50 سانتيمتر از سطح آب‌هاي زيرزميني دشت هاي استان كاهش مي‌يابد و اين امر موجب بيلان منفي سالانه 250 ميليون مترمكعب شده است.

** سياست راهبردي و مديريت كاهش مصرف آب
اين مسائل موجب شد تا سياست راهبردي استان و سازمان جهاد كشاورزي و نهادهاي ذي ربط در مرحله نخست در مسير مديريت و كاهش ميزان مصرف آب منابع موجود تدوين شود.
يكي از راهكارهاي استفاده از روش هاي آبياري نوين و تغيير شيوه كشت، توجه به توليد محصول كم آبخواه و گلخانه اي همچون گياهان دارويي از جمله زعفران به جاي محصول پرآبخواه است.

** نيازمندي كشت طلاي سرخ به آب كم
يكي از اين محصولات كه در مناطق گرم و خشك و نيمه خشك ايران بيش از ساير مناطق قابليت برداشت دارد، زعفران است كه به آب كمي نياز دارد.
زعفران گياهي است مقاوم در مقابل دماي منفي 40 درجه و بالاي 20 درجه سانتي‌گراد كه پياز آن هشت تا 9 سال باروري دارد.
معمولاً در هر هكتار، هفت تا هشت تن پياز زعفران كشت مي‌شود و به ازاي هر هكتار كاشت پياز در مدت 6 سال، شاهد برداشت حدود 15 تن پياز خواهيم بود.
مواردي همچون كم آبخواه بودن، هزينه‌ پايين توليد، نگهداري و بالا بودن قيمت محصول در بازار، بي نيازي به فناوري پيچيده، ماشين‌ آلات سنگين و زمينه اشتغال و درآمد مناسبي براي توليدكنندگان از ديگر مزاياي كشت آن است.

** طب سنتي و طبيعت گرم زعفران در درمان بيماري ها
به گفته كارشناسان گياهان دارويي، زعفران از ديدگاه طب سنتي طبع گرم دارد، علاوه بر طعم دهي بي نظير به غذا، براي درمان افسردگي ، اعصاب و روان، ناراحتي گوارشي و روماتيسم مفيد است.
برداشت محصول زعفران با توجه به شرايط آب و هوايي از آبان ماه آغاز و تا نيمه نخست آذرماه ادامه دارد و امسال برداشت محصول با برگزاري جشن 2 روزه طلاي سرخ در روستاي « بنيز» بخش آسفيج شهرستان بهاباد آغاز شد.

** حركت زعفران يزد شانه به شانه برندهاي معروف
محصول زعفران يزد كه قبل از طلوع آفتاب برداشت مي‌شود در نوع خود بي‌نظير است و عطر خوب و كيفيت بالايي دارد و بسيار نيز مشتري پسند است.

** افزايش كشت زعفران به هزار هكتار تا افق 1400
به گفته رئيس سازمان جهاد كشاورزي يزد، به دليل شرايط خاص اقليمي و كمبود منابع آبي منطقه چاره اي جز اصلاح الگوي كشت و جايگزيني محصول كم آبخواه مانند زعفران نيست.
سيدجمال سجادي پور، سطح زيركشت زعفران استان را 630 هكتار و مربوط به بهاباد ، بافق ، مهريز و ابركوه ذكر كرد.
وي تأكيد كرد: سياست وزارتخانه نيز حمايت از كشت محصولاتي چون زعفران است كه در اراضي خرده مالكي، سودآوري خوبي براي كشاورزان و بهره برداران دارد.
رئيس جهاد كشاورزي يزد اظهار داشت: سال 1395، يك هزار و 800 كيلوگرم ، پارسال 2 هزار و 58 كيلوگرم محصول زعفران خشك در استان برداشت و پس از بسته بندي روانه بازاهاي داخلي و خارجي شد.

** پيش بيني توليد افزون بر 2 تن زعفران در يزد
سجادي پور پيش بيني كرد كه امسال ميزان برداشت محصول به 2هزار و 600 كيلو گرم و سطح زيركشت تا افق سال 1400 به حدود يكهزار هكتار برسد.
وي به مشكل كم آبي استان اشاره كرد و گفت : 19 واحد صنايع تكميلي و تبديلي در بسته بندي و فروش زعفران فعاليت دارد.
به گفته سجادي پور، بهاباد با 350 هكتار سطح زيركشت، نيمي از توليد اين محصول استان را در اختيار دارد.

مدير جهاد كشاورزي بهاباد نيز گفت: كشت محصول زعفران در 2 نوبت انجام مي شود و هر سال حدود پنج هكتار به سطح زيركشت افزوده مي شود.
علي اكبر رحمتيان متوسط برداشت اين محصول را 5.5 كيلوگرم در هر هكتار و تعداد فعالان اين بخش را هزار نفر ذكر كرد.

يكي از كشاورزان بهاباد نيز در باره مرغوبيت زعفران شهرستان گفت: ارتفاع مناطق كشت اين محصول از جمله روستاي بنيز، كوهستاني بودن منطقه و برداشت گل زعفران قبل از طلوع آفتاب از جمله دلايل عمده كيفيت مرغوب اين فرآورده است.
حسين دهقان سابقه كشت زعفران منطقه را 40 سال قبل ذكر كرد و افزود: نگهداي گل زعفران در جاي خنك و برداشت درست گل با هدف حفظ اصالت، عطر و بوي آن از ديگر عوامل مرغوب بودن زعفران منطقه است.
پس از بهاباد ، بيشترين توليد محصول زعفران مربوط به بافق است كه به گفته مدير جهاد كشاورزي آن، 75هكتار زعفران و گياهان دارويي در مراتع كشت مي شود كه بخش عمده آن مربوط به زعفران است.

** رونق كشت زعفران در كنار كاشت ساير گياهان دارويي
حميد عسكري ديگر كشاورز منطقه نيز با بيان اينكه در ساير زمين هاي زيركشت ، گياهان دارويي شامل به‌ليمو، نعناع فلفلي، گل زوفا، گل راعي، كاسني و سرخارگل كشت مي شود ، افزود: كاشت زعفران در بافق 30 سال قدمت دارد.
وي بيان كرد: دهستان هاي مباركه، كوشك و سبز دشت عمده مناطق كاشت، داشت و برداشت زعفران است كه سبزدشت به لحاظ شرايط آب و هوايي مناسب، رتبه نخست را دارد.
پس از بهاباد و بافق، مهريز از لحاظ توليد و كشت در رديف بعد قرار دارد كه به گفته معاون جهاد كشاورزي شهرستان به خاطر شرايط مناسب آب و هوايي، آبياري نوين و فعاليت هاي ترويجي و تبليغي در سال زراعي جاري، كشت زعفران نسبت به پارسال 15 درصد افزايش يافت.
وي افزود: 80 هكتار باغ ها و مزارع منطقه به كشت زعفران اختصاص دارد و 250 خانوار در اين عرصه فعاليت دارند .

** ابركوه در حال تبديل به قطب توليد زعفران است
ديگر قطب هاي كشاورزي يزد كه در جمع بهترين نقاط كشت طلاي سرخ استان قرار دارد ، ابركوه است.
مدير جهاد كشاورزي ابركوه مي گويد: زمينه توسعه كشت زعفران به‌عنوان محصول كم آبخواه و داراي ارزش‌افزوده بالا از 50 هكتار فعلي به 70 هكتار در اين منطقه فراهم شد .
مهدي غيب الهي گفت: اين ميزان افزايش سطح زير كشت در فرايند كاشت سال 1398 در برنامه كاري كشاورزان قرار دارد .
وي بابيان اينكه ، 200 كشاورز در اين بخش فعاليت دارند، پيش‌ بيني كرد كه امسال 180 كيلوگرم محصول زعفران خشك برداشت شود.
غيب الهي متوسط توليد هر هكتار را چهار تا 6كيلوگرم ذكر كرد كه بيشترين سطح زير كشت مربوط به دهستان فراغه در بخش‌ هاي مركزي و بهمن ابركوه است.

** عرضه فله تهديدي براي صادرات زعفران
يكي از مشكلات عمده توليد اين محصول در استان را مي توان عرضه فله زعفران، بي توجهي به بسته بندي نوين براي صادرات و عدم توجه به سليقه مشتري در بازار نام برد كه درآمد عمده آن عايد توليد كنندگان نمي شود.
سجادي پور، رئيس سازمان جهاد كشاورزي يزد توجه سرمايه گذاران و بخش خصوصي به اين صنعت را به دليل ارزآوري بالاي آن دانست.
وي افزود: هم اكنون با 105هزار هكتار سطح زيركشت 85 درصد توليد زعفران دنيا در اختيار ايران است كه مي توان با توجه ويژه به بحث فرآوري ، به درآمدهاي بالايي دست يافت.

** ضعف بازاريابي و كمبود واحدهاي بسته بندي تجارت زعفران را تهديد مي كند
مدير تنظيم بازار سازمان جهاد كشاورزي يزد هم معتقد است كه زعفران يزد بدون بسته‌بندي به فروش يا صادر مي‌شود، نبود يا كمبود صنعت بسته‌بندي موجب مي‌شود سود حاصل از بسته‌بندي به يزدي‌ها نرسد.
سيدحسين بخشايش با بيان اينكه براي برندسازي زعفران يزد نياز به توسعه راه‌اندازي صنعت بسته‌بندي است، افزود: اگر چنين كاري انجام نشود زعفران يزد با برند ديگر شهر‌ها و حتي اسپانيا و ايتاليا به فروش مي‌رسد.
به هر حال آموزش كشت، ايجاد صنايع تبديلي و صادرات محصولات از ضرورت هاي توسعه زراعت طلاي سرخ در ايران و از جمله يزد به عنوان ششمين توليد كننده كشور است.
كمبود صنايع بسته بندي و تبديلي موجب خام فروشي مي شود و ارزش افزوده بالاي آن، نصيب كشورهاي ديگر مي شود.

** حضور شركت هاي چيني در جشنواره طلاي سرخ بهاباد
در حالي كه شركت هاي چيني سعي دارند با حضور در جشنواره هاي زعفران استان كه هفته گذشته در بهاباد برگزار شد، از اين فرصت استفاده و از غفلت هاي موجود در بسته بندي به نفع خود استفاده كنند.
در مقطعي كه ايران به دنبال برندسازي براي توليد داخلي است بايد تلاش كنيم، سرخي طلاي آن بر كف دستان كشاورزان نماند و برق سكه آن سفره ها را رونق ببخشد.
گزارش از : محمودرضا رحماني
1968/ 2047