تغذيه سالم يكي از عوامل مهم حياتي در تامين سلامت و بهداشت هر شخص، خانواده يا جامعه است.
به همين دليل تغذيه در ژنتيك اخيرا بسيار مورد توجه كارشناسان اين حوزه قرار گرفته است؛ به گونه اي كه گفته مي شود نوع تغذيه بر روي سازندگي، حفظ پايداري و نيز در صورت بروز آسيب هايي به DNA نقش ترميم كننده داشته و يك رابطه بسيار تاثيرگذار و متقابل بين تغذيه و ژنتيك افراد وجود دارد.
نوتري ژنتيك (nutrigenetics) و نوتري ژنوميك (nutrigenomics) علوم جديدي در حوزه پزشكي شخصي هستند كه به رابطه تغذيه و ژنتيك و اثرات تفاوت هاي ژنتيكي افراد در پاسخ به غذاها و تاثير تغذيه بر بيان ژن ها در انسان مي پردازد.
براساس گفته كارشناسان علم ژنتيك، تفاوت‌هاي ژنتيكي علت بسياري از اختلافات در صفات انساني است بطوريكه اين تفاوت ها حتي در سطح اعمال فيزيولوژيكي سلول ها، در جذب، هضم غذا و سوخت و ساز بدن هم قابل مشاهده است.
متخصص، مشاور ژنتيك و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد سنندج در اين خصوص معتقد است تفاوت‌هاي ژنتيكي منجر به تفاوت افراد در انتخاب غذا مي شود بنابراين غذايي كه براي فردي شيرين و مطبوع است براي ديگري ممكن است عادي يا حتي تلخ به نظر برسد.
دكتر فاطمه كشاورزي روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: با توجه به اينكه در انسان ژني به نام TAS2R38 در چگونگي درك طعم بعضي غذاها نقش دارد اختلاف ژنتيكي در بيان اين ژن در افراد متفاوت بر نوع تغذيه افراد اثرگذار است.
وي يادآور شد: همچنين تفاوت هاي ژنتيكي منجر به پاسخ متفاوت در سيستم عصبي افراد در درك درجه سيري، درك طعم ها و مهمتر از همه جذب ويتامين ها مي شود.
كشاورزي تاكيد كرد: بر اساس نتايج تعدادي از مطالعات، قابليت جذب ويتامين D در كنار ساير ويتامين‌هاي محلول در چربي، نظير ويتامين A و E، ممكن است براي 2 فرد متفاوت تا 34 برابر اختلاف داشته باشد.
وي با بيان اينكه نژاد و قوميت از جمله علل ديگر تفاوت ژنتيكي بين افراد است، افزود: با توجه به اينكه ميزان اشتراك ژنتيكي بين افراد يك خانواده بر اساس درجه نسبت آنها تغيير مي كند، گروه‌هاي مربوط به يك نژاد يا قوميت خاص را نيز مي‌توان به خانواده اي بزرگ تشبيه كرد كه بين اعضاي آن ارتباطات ژنتيكي و تغذيه اي قابل توجهي به چشم مي‌خورد.
متخصص، مشاور ژنتيك و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد واحد سنندج اظهار داشت: اين مشتركات ژنتيكي و تغذيه اي اغلب از طريق وراثت ژن هايي خاص منتقل مي‌شود كه از نياكان مشترك به يادگار باقي مانده است.
وي گفت: شناسايي نشانگرهاي ژني اختصاصي براي تبيين وجود صفات يا بيماري‌هاي خاص در گروه‌هاي قومي و نژادي ممكن است بتواند به تشخيص عوامل محيطي مؤثر بر ميزان بروز متغير بيماري‌ها بين اين گروه‌ها كمك كند.
كشاورزي اضافه كرد: نتايج تعدادي از مطالعات صورت گرفته بر روي دوقلوهاي همسان و ناهمسان، حاكي از اين مساله است عوامل ژنتيكي در بروز چاقي بين اعضاي هر خانواده نقش ايفا مي‌كنند.
وي با اشاره به اينكه تفاوت در سطح فعاليت آنزيم‌ها به بروز ناهمگوني در نيازهاي غذايي منجر مي‌شود، يادآور شد: در حال حاضر دستورات تغذيه‌اي پرطرفداري نظير RDA يا مصرف توصيه شده ماده در رژيم غذايي بر اساس پيامدهاي متابوليكي مصرف يا عدم مصرف مواد غذايي تنظيم شده است.
كشاورزي اظهار داشت: با وجود اينكه اين دستورهاي تغذيه اي معياري براي تعيين كفايت دريافت مواد غذايي خاص فراهم مي‌كنند اما مطابق با نيازهاي تغذيه اي گروه‌هاي مختلف تنظيم نشده از همين رو، حتي اگر چنين دستوراتي مطابق با تفاوت‌هاي تغذيه اي بهتر شناخته شده در بين جوامع متفاوت، مورد اصلاح قرار گيرند، باز هم ممكن است تهديدي براي سلامت بسياري از گروه‌هاي كوچك تر محسوب شوند.
اين متخصص و مشاور ژنتيك با بيان اينكه تفاوت‌هاي بين گروه‌هاي نژادي و قومي در تدوين دستورات تغذيه اي از اهميت غيرقابل انكاري برخوردار است، افزود: اگر دستورهاي تغذيه اي خود را تنها بر اساس ويژگي هاي يك گروه نژادي خاص تنظيم كنيم ساير گروه‌ها نخواهند توانست از آنها پيروي كنند.
وي گفت: با توجه به اينكه توسعه برنامه هاي غذايي شخصي سازي شده راهبردهاي ارتقا سلامت و پيشگيري از بيماري‌ها را براي افراد تسريع خواهد كرد.
كشاورزي با اشاره به اينكه با سه عامل اساسي به نام تنوع قومي، فراهمي مواد غذايي و سو تغذيه روبرو هستيم، تاكيد كرد: گروه‌هاي مختلف مردم مطابق با تفاوت‌هاي فرهنگي، محيطي و اقتصادي، رژيم غذايي خاصي را دنبال مي كنند كه بر اساس عواملي نظير فراهمي، هزينه، كيفيت درك طعم و عادت‌هاي غذا شكل مي‌گيرد.
متخصص، مشاور ژنتيك و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي سنندج يادآور شد: سو تغذيه مزمن مي تواند پايداري ژنوم( ماده ژنتيكي يك فرد كه شامل DNA هسته، كلروپلاست و ميتوكندري است) و بيان ژن‌ها را تحت تأثير قرار دهد؛ ضمن اينكه ناپايداري ژنوم نيز منجر به بروز جهش‌هايي در توالي‌هاي ژني مي شود.
وي تاكيد كرد: با وجود شواهد تاييد كننده اثرگذاري ژنتيك بر تغذيه، تاكنون مطالعه كاملا قابل استنادي بر تاثير عوامل ژنتيكي روي تغذيه صورت نگرفته است.
كشاورزي گفت: با اينكه علوم نوتري ژنتيك و نوتري ژنوميك از ظرفيت بالايي در درك تغذيه در سطح ژنتيكي برخوردارند، اما در حال حاضر به سختي مي توان دستورهاي غذايي را بر اساس آزمون‌هاي ژنتيكي تدوين كرد.
علم ژنتيك يكي از شاخه هاي رشته علوم زيستي است از ژنتيك به عنوان وراثت نيز نام برده مي شود.
در علم ژنتيك به مطالعه ويژگي ها و صفات جانداران كه مي توانند از والدين به ارث برسند صحبت مي شود، موضوع اصلي در بررسي هاي علم ژنتيك بيشتر انتقال، بيان و همچنين تكامل ژن ها است.
به مولكول هايي كه وظيفه تكوين، كنترل و همچنين بررسي خصوصيات ظاهري موجودات زنده را دارند، ژن گفته مي شود.
7355/9102
سنندج - ايرنا - پيشرفت علم پزشكي در سال هاي اخير يافته هاي جديد و قابل تاملي را به ارمغان داشته كه يكي از اين يافته ها، تاثير تفاوت هاي ژنتيكي در نوع تغذيه افراد است.
