فرآیند شناسایی سرقت علمی در ایران دچار نقصان است

بهرام صلواتی روز یكشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا درباره علت افزایش سرقت علمی در سال‌های اخیر اظهار داشت: مهم‌ترین علت افزایش سرقت علمی در جامعه امروز ایران این است كه تحقیق و پژوهش اصیل و جدی انجام نمی‌شود.
وی افزود: یك تحقیق علمی و پژوهشی برای محقق هزینه‌بر و زمان‌بر است و مسئولان و نهادهای دانشگاهی شرایط لازم برای پژوهش محققان را مهیا نمی‌كنند.
عضو اندیشكده مطالعات حاكمیت و سیاست گذاری با اشاره به كمبود منابع آماری لازم برای تحقیق هر پژوهشگر یادآور شد: برای رسیدن به هر پاسخ علمی باید یك پیمایش انجام شود اما از آنجا كه حمایت مالی و زمانی لازم صورت نمی‌گیرد، دانشجو در روند انجام پژوهش مجبور به ارجاع به منابع تحقیقاتی دیگران می‌شود.
صلواتی ادامه داد: باید یك اصول اخلاقی و حرفه‌ای بالایی در دل محقق وجود داشته باشد اما متأسفانه به اصول اخلاقی هم در روند تحقیق بها داده نمی‌شود.
وی با بیان اینكه فرآیند تحقیق در ایران دچار نقصان اساسی است، خاطرنشان كرد: امكان كشف تقلب در كشور ما بسیار كم است بنابراین تحقیقات غیر اصیل به سرعت شناسایی نمی‌شود و در نتیجه برون‌دادهای ارزشمندی هم وجود ندارد.

** كاهش انگیزه محققان برای انجام تحقیقات اصیل
عضو اندیشكده مطالعات حاكمیت و سیاست گذاری در ادامه درباره كاهش انگیزه افراد برای انجام تحقیقات اصیل گفت: بسیاری از دانشجویان گمان می‌كنند كه تحقیق مورد نظر در جامعه كاربردی نمی‌شود.
صلواتی افزود: با توجه به تعداد بسیار بالای تحقیقات غیر هدفمند، دانشجویان این ذهنیت را دارند كه تحقیق برای انجام نشدن است در نتیجه با كاهش انگیزه، پژوهشگر دلواپسی بسیار در كپی و تقلب ندارد.
وی معتقد است وقتی حمایت مالی و زمانی مناسبی در این خصوص در كشور وجود نداشته باشد بی‌شك محقق غیر اصیل مجبور به موجه جلوه دادن تحقیق به واسطه كپی، شبیه‌سازی، داده‌سازی و عددسازی می‌شود.

** شكل‌گیری طبقه پژوهشگران غیر اصیل
عضو اندیشكده مطالعات حاكمیت و سیاست گذاری همچنین درباره آسیب‌های سرقت علمی برای جامعه اظهار كرد: مهم‌ترین آسیب سرقت علمی، شكل‌گیری طبقه پژوهشگران غیر اصیل است.
صلواتی افزود: با شناسایی نكردن سرقت‌های علمی، دانشجویانی پرورش می‌دهیم كه در آینده با فعالیت در نهادهای آكادمی و پژوهشی نسل دیگری از محققان غیر اصیل را پرورش می‌دهند.

** لزوم افزایش كارآموزان در پژوهشكده‌ها
وی در ادامه درباره راهكار مناسب برای برنامه‌ریزی درست و منطقی برای جلوگیری از سرقت علمی در میان محققان اظهار كرد: در سیستم آموزشی كشور به اهمیت فرآیند تحقیق اشاره‌ای نمی‌شود، اهمیت دروس روش تحقیق برای دانشجویان فنی و مهندسی اهمیت بسیاری دارد بنابراین باید علاوه بر شیوه صحیح تحقیق، اهمیت این موضوع هم به دانشجویان آموخته شود.
صلواتی افزود: از سوی دیگر باید با استفاده از شیوه تنبیه و تشویق به افرادی كه تحقیق اصیل انجام می‌دهند پاداش داده شود و افراد متقلب شناسایی و تنبیه شوند.
وی با اشاره به لزوم افزایش كارآموز در مراكز پژوهشی گفت: افراد باید در دوره‌های میان‌مدت روند انجام تحقیقات را به درستی بیاموزند و در مقابل از حمایت‌های مادی و معنوی نیز برخوردار شوند.
صلواتی خاطرنشان كرد: با افزایش كارآموزان جوان بی‌شك پژوهشكده‌ها نیز با استفاده از منابع انسانی جوان، كارآمد و خلاق تحقیقاتی به مراتب كارآمدتر را به ثمر می‌رسانند.
**9491** 1200 ** 1055