به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، توقیف سه شناور نظامی و بیست و چند ملوان اوكراینی از سوی گارد ساحلی ارتش روسیه در تنگه كرچ كه روز یكشنبه چهارم آذرماه رخ داد، طی روزهای اخیر ابعاد و پیامدهایی تازه یافت.
تنگه كرچ دریای آزوف را به دیگر ساحل جنوبی اوكراین در دریای سیاه متصل می كند با این تفاوت كه دریای آزوف پهنه ای محصور بین روسیه در شرق و كریمه در غرب است و با توجه به انضمام كریمه به روسیه در سال 2014، عملا كنترل كرچ در دست روس ها قرار گرفته است.
توقیف دو قایق توپدار و یك یدك كش اوكراینی در روز یكشنبه بدون درگیری نبود و منجر به تیراندازی از سواحل روسیه به این شناورها و زخمی شدن ملوانان اوكراینی شد.
طرفینِ تنش روایت های متفاوت و گاه متضادی را از این رخداد ارائه كرده اند. بنا بر اعلان اوكراینی ها تیراندازی به سوی شناورهای این كشور بدون هشدار قبلی بوده و اقدام جنگی محسوب می شود كه در عرصه كشتیرانی آزاد رخ داده است. روس ها اما می گویند شناورهای اوكراینی وارد آب های سرزمینی روسیه شده اند و با اقداماتی تحریك آمیز به هشدارهای گارد ساحلی ارتش این كشور بی توجهی كرده اند.
در تایید این ادعا بود كه مسكو اقدام به پخش اعترافات شماری از ملوانان اوكراینی كرد. فرمانده نیروی دریایی اوكراین ضمن رد این اظهارات گفته، اعترافات، تحت فشار از ملوانان گرفته شده است. دو طرف حتی در شمار ملوانان زخمی شده در تیراندازی هم با هم اختلاف نظر دارند.
پس از این رخداد بود كه روسیه خواستار بررسی این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل شد؛ تقاضایی كه مورد مخالفت آمریكا و چند كشور دیگر عضو شورا قرار گرفت. در سوی دیگر ماجرا كیف به سوی متحدان اروپایی خود روی آورد و با دبیركل ناتو به رایزنی پرداخت.
حامیان غربی اوكراین كه در جریان تحولات سال 2004 و 2013 پشت سر نیروهای ضدروسی این كشور قرار گرفتند، طی روزهای گذشته مواضعی مختلف اتخاذ كرده اند.
از یك سو آلمان و فرانسه خواستار طرح و بررسی درگیری اخیر در گروه نورماندی شامل این دو كشور و نیز روسیه و اوكراین شده و بر ضرورت واكاوی دقیق شواهد و همچنین خویشتنداری دو طرف تاكید كرده اند.
برخلاف حمایت های تلویحی برلین و پاریس از موضع اوكراین، لندن و واشنگتن كوشیدند تا مواضعی قاطعانه مقابل روس ها اتخاذ كنند.
همزمان با سخنان وزیر امور خارجه انگلیس مبنی بر محكومیت توسل به زور برای برخورد با قایق های اوكراینی در تنگه كرچ، نماینده آمریكا در سازمان ملل روسیه را به اقدامات تحریك آمیز علیه اوكراین متهم كرد و گفت واشنگتن و متحدان اروپایی در شورای امنیت، با نگرانی حوادث اخیر را دنبال و از تمامیت سرزمینی اوكراین حمایت می كنند. وزیر امور خارجه آمریكا هم اقدامات روسیه را زمینه ساز یك تنش خطرناك و ناقض قوانین بین المللی توصیف كرده است.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریكا برای تحت فشار قرار دادن همتای روسی خود گفته ممكن است دیدار پیش رو با «ولادیمیر پوتین» را لغو كند. دو رئیس جمهوری قرار بود روزهای پایانی هفته جاری در حاشیه نشست بیست قدرت اقتصادی جهان در پایتخت آرژانتین با هم دیدار كنند.
در تحلیل رخدادهای اخیر بسیاری به اقدام «پترو پروشنكو» رئیس جمهوری اوكراین اشاره دارند كه بلافاصله پس از توقیف شناورهای این كشور درخواست تصویب وضعیت اضطراری را به پارلمان ارائه داد و توانست با اكثریت به تایید نمایندگان برساند.
بر اساس وضعیت اضطراری سی روزه كه از امروز آغاز می شود دولت می تواند انتخابات را به تعویق انداخته و ضمن ممانعت از برگزاری هرگونه تجمع، كنترل رسانه ها را در دست گیرد.
ناظران می گویند ممكن است دولت با حمایت اكثریت نمایندگان همسو در پارلمان این وضعیت را تا ماه مارس سال آینده و موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یعنی چهارماه دیگر ادامه دهد.
انتخابات پارلمانی اوكراین نیز اكتبر سال 2019 برگزار می شود و برخی تحلیلگران می گویند با توجه به مشكلات چند سال اخیر این كشور تحت هدایت دولت غربگرا، روسیه قصد دارد تا اوكراینی ها را به سوی چهره ها و احزاب نزدیك به مسكو سوق دهد.
در همین ارتباط، برخی بر این باورند كه سران كیف قصد دارند با تشدید احساسات ضدروسی مانع از بازگشت طرفداران مسكو به قدرت شوند. تبعات تنش جدید میان دو طرف و امكان تكرار درگیری البته نگرانی حامیان غربی كیف را به دنبال داشته است؛ كشورهایی كه به رغم اتخاذ مواضع سرسختانه در برابر مسكو پس از بحران سال 2014 اوكراین و اعلام تحریم های ضدروسی در عمل نتوانستند قاطعیتی را در برابر كرملین از خود نشان دهند.
اوكراین در سال 2004 از اصلی ترین عرصه های تقابل نیروهای روس گرا و غرب گرا در شرق اروپا، قفقاز و آسیای میانه بود و در سال 2013 نیز غرب گرایان توانستند «ویكتور یانوكویچ» را از قدرت بركنار كنند. در ادامه نیروهای طرفدار روسیه وارد عمل شدند و درگیری های شرق اوكراین منجر به برگزاری همه پرسی در شبه جزیره كریمه و انضمام این منطقه به خاك روسیه شد.
در این شرایط، روس ها می گویند اوكراینی ها دست به اقدامات تحریك آمیز زده اند تا با اهدافی سیاسی در تنشی تازه جبهه ای غربی را در برابر كرملین بگشایند.
پژوهش**9279
تهران- ایرنا- تنش تازه میان مسكو و كیف بار دیگر به نگرانی ها از بروز درگیری در كرانه های دریای سیاه دامن زده و سبب موضع گیری های متفاوتی از سوی بازیگران دخیل در مناسبات روسیه و اوكراین شده است.
