طرح باروری ابرها نخستین بار در كشور با پهپاد انجام می شود

فرید گلكار روز چهارشنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سال قبل به دلیل كمبود بودجه و نیز برخی مشكلات برای آماده سازی تجهیزات، طرح بارورسازی ابرها انجام نشد و امسال نیز با وجود كاستی هایی، بهتر بود زودتر و مطابق برنامه های اولیه مركز از آبان ماه آغاز می‌شد.
وی افزود: امسال با همكاری وزارت نیرو و هوافضای سپاه قرار است بعد از تبادل تفاهم نامه كه در مراحل پایانی قرار دارد، ظرف چند هفته آینده، طرح باروری ابرها در كشور آغاز شود.
مدیر مركز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها تصریح كرد: به دلیل كاستی های نقدینگی و در دسترس نبودن مواد بارورسازی مناسب و برخی تجهیزات و هواپیماهای مورد نیاز، سازمان هوافضای سپاه پیشنهاد كرد تا با هواپیماهای این مجموعه پرواز صورت گیرد.

** استفاده از توان داخلی در پرواز ها و تجهیزات
گلكار با اشاره به انجام پنج سورتی پرواز آزمایشی - عملیاتی با هواپیمای این مجموعه در سال 96، تاكید كرد: یكسری موارد و نیازمندی هایی كه در مورد تجهیزات وجود داشت، شناسایی و نسبت به اصلاحات لازم اقدام شد.
وی ادامه داد: با توجه به ساخت و تولید مواد مورد نیاز در باروری ابرها توسط متخصصان داخلی از جمله « فلیر » توسط نیروی هوافضا و « پیروپاترون » توسط صنایع دفاع ، شرایط خوبی برای اجرای این طرح فراهم شده است.
وی یادآور شد: با توجه به وابستگی قبلی كشور به خارج برای تامین مواد و پیروپاترون های یدور نقره جهت بارورسازی ابرها، به همت متخصصان توانمند كشور این مواد ( كپسولهای پرتابی یا پیروپاترون و فلیر یا مواد درجاسوز ) با توان داخلی و فناوری بومی در داخل ساخته شده و پس از گذراندن آزمایش های لازم از نظر كیفیت و كارایی، در حال تولید است.
این مسئول خاطرنشان كرد: طراحی و تولید برخی تجهیزات اجرای طرح باروری ابرها در كشور ممكن شده است اما طراحی و ساخت برخی سنسورها و دستگاه های اندازه گیر هوابرد پارامترهای جوی و ابر به دلیل پیچیدگی، هزینه بالا، زمان بر بودن و نیز تعداد كم مورد استفاده، از نظر اقتصادی به صرفه نیست و می توانیم همچون چین، آفریقای جنوبی، روسیه ، انگلستان ، هند و استرالیا آن را از مرجع معتبر خارج كشور خریداری و وارد كنیم كه امیدواریم شرایط كشور اجازه واردات را بدهد.

** باروری مشترك با هواپیما و پهپاد
مدیر مركز تحقیقات باروری ابرها یادآور شد: البته به دلیل وجود شرایط متفاوت در پرواز با هواپیمای جدید مانند محدودیت های پروازی در ارتفاعات بلند و شرایط خاص جوی، ساختار فیزیكی آن و شیوه خاص طراحی تجهیزات تزریق مواد بارورسازی ابر، بارورسازی ابرها در برخی استانها برای نخستین بار با پهپاد انجام خواهد شد. به همین دلیل بعد از ارزیابی نتایج و اجرای عملیات آزمایشی، این عملیات می‌تواند همراه با انجام اصلاحات لازم، زمینه ساز توسعه بارورسازی ابرها شود.
به گفته وی، در مرحله نخست بارورسازی ابرها در استانهای مركزی كشور همچون فارس، اصفهان، كهكیلویه و بویر احمد، كرمان، یزد و چهارمحال و بختیاری، با هواپیما و در استان هایی مانند خراسان جنوبی، آذربایجان شرقی و غربی با پهپاد انجام می‌شود.
گلكار درباره زمان استفاده از پهپاد برای اجرای طرح باروری هم گفت: با وجود انجام برخی مراحل آزمایشی و آمادگی برای اجرای عملیات ، منتظر صدور مجوزهای پرواز و اقدامات اداری همچون امضای تفاهم نامه وزارت نیرو و هوافضای سپاه هستیم.

** كمبود رادار هواشناسی در كشور
وی یكی از مشكلات مهم كشور را كمبود پوشش رادار هواشناسی در استانها عنوان كرد و افزود: هم اكنون 9 دستگاه رادار در اختیار سازمان هواشناسی و سه دستگاه در اختیار مركز باروری ابرهاست. این در حالی است كه در كشوری با مساحت كوچكتر مانند فرانسه حدود 2 برابر ایران و یا در چین و ایالات متحده آمریكا بیش از 100 دستگاه رادار هواشناسی به كارگرفته شده است.
وی اضافه كرد: دستگاه های متعلق به مركز باروری ابرها در دهشیر یزد ، كوهپایه اصفهان و شهر بابك كرمان قرار دارد ولی به دلیل عمر بالا مستعمل شده و در حال بروزرسانی آنها با توان و تخصص كارشناسان و نخبگان بومی هستیم.
این مسئول با اشاره به سختی كار باروری ابرها در استانهایی همچون خراسان رضوی و جنوبی خاطرنشان كرد: در این استان ها با وجود ظرفیت های بالا ، متاسفانه رادار هواشناسی وجود ندارد و نیازمند حمایت مسئولان برای تهیه و نصب این دستگاه‌ها هستیم.

** شایعات بی اساس درباره رادارهای هواشناسی / شایعات برای رادار غیرفعال
مدیر مركز تحقیقات باروری ابرها با اشاره به تبعات اجتماعی و برخی شایعات درباره آسیب زا بودن این دستگاه‌ها هم گفت: باروری ابرها كار تأیید شده توسط مراجع علمی معتبر مانند سازمان جهانی هواشناسی و بر اساس شرایط اقلیمی و منطبق بر شرایط طبیعت هر منطقه انجام می‌شود و وجود رادار هواشناسی در یك منطقه با كاربردهای فراوان، بسیار مفید است و هیچ زیانی برای وضع هوا ندارد .
گلكار به دستگاه منطقه دهشیر شهرستان تفت در استان یزد اشاره كرد و یادآور شد: بیش از 6 سال است، رادار این منطقه غیرفعال است و از 2 سال قبل برای بروزرسانی آن به مكان دیگر منتقل شد ولی شایعاتی درباره آن وجود دارد كه رسانه ها بویژه مطبوعات محلی برای فرهنگسازی درباره فناوری بارورسازی ابرها و كاربردهای بسیار مهم و مفید رادارهای هواشناسی لازم است ما را یاری كنند.
وی با بیان اینكه با بارورسازی ابرها ، ابر و سامانه جدید ایجاد نمی‌شود ، تأكید كرد: در واقع باروری ابرهای مانند 60 كشور دیگر جهان یكی از ابزارهای مدیریت منابع آب در كشور است كه در مجموعه تولید و استفاده بهینه از منابع جدید آب به عنوان منابع آب جوی قرار دارد و برای حل مشكلات كمبود آب بسیار مهم است در كل كشور و همكاری دستگاه‌های مسئول برای مدیریت مصرف آب برنامه‌ریزی شود.
باروری ابرها در ایران طی 20 سال گذشته، توسط مركز ملی باروری ابرها وابسته به وزارت نیرو در استان یزد و در مناطق مستعد و كوهستانی استان‌های واقع در مركز كشور، استانهای شمالی، شمال غربی و غرب كشور از جمله گیلان، زنجان، آذربایجان غربی و شرقی، كرمانشاه، چهار محال و بختیاری و كهگیلویه و بویراحمد به اجرا درآمد و با این فناوری می توان در هر فصل عملیات با اجرای پروژه دقیق و وجود سامانه های مستعد و شرایط مناسب 15 الی 20 درصد به بارش ها افزود. (16 استان كشور زیرپوشش عملیات بارورسازی ابرها قرار گرفته‌اند).
چندی قبل فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفته بود كه چهار پایگاه هواپیمایی بدون سر‌نشین و یك پایگاه هوایی با‌سرنشین ‌، برای بارورسازی ابرها بسیج شده اند.
سردار حاجی‌زاده افزود: مواد مورد نیاز برای باروری ابرها وارداتی است، به همین دلیل این موضوع به یكی از دانشجویان واگذار شد و در مدت حدود 2 ماه، این ماده را ساخت و این مواد به آزمایشگاه‌های روسیه ارائه شد و نتیجه آن كیفیت بالا و در سطح استاندارد جهانی بود.
وی ادامه داد: امروز مقدار زیادی از این ماده تولید شد ‌و با توافق وزارت نیرو چهار پایگاه هواپیمایی بدون سرنشین و یك پایگاه هوایی با سرنشین در تهران برای باروری ابرها بسیج شده است.
وزارت نیرو طی سال‌های 53 تا 57 با همكاری یك شركت كانادایی و با استفاده از یك فروند هواپیما و ژنراتورهای زمینی تصعیدكننده یدورنقره مبادرت به اجرای پروژه بارورسازی ابرها در حوزه آبریز سد كرج و جاجرود كرده بود.
سپس طی سال‌های 67 الی 75 به صورت پراكنده و با استفاده از ژنراتورهای زمینی در ارتفاعات شیركوه یزد طرح باروری ابرها به اجرا درآمد.
پس از تشكیل مركز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها كه در سال 75 بنابر تاكید رئیس جمهوری وقت و با ابلاغ وزیر نیرو صورت گرفت، از سال 77 با همكاری یك كشور خارجی (موسسه رصدخانه مركزی آب و هواشناسی روسیه CAO ) 4 پروژه با عناوین یزد یك ، یزد 2،‌ یزد 3، یزد 5،‌ در مناطق مركزی و پروژه گیلان یك نیز در سال 78 در استان‌های شمالی كشور به اجرا درآمد.
1968/ 2047