راه آهن رفع كمبود واگن را به بخش خصوصي واگذار كند

تعدادي از آنان روز يكشنبه در نشست خبري كه در خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي برگزار شد، از راه آهن خواستند كه جمهوري اسلامي ايران به كنوانسيون حمل و نقل كالا (SMGS) بپيوندد تا مشكل كمبود واگن براي هميشه حل شود.
يكي از صادركنندگان در اين نشست گفت: راه آهن جمهوري اسلامي ايران در سال 1375 از طريق مرز سرخس به كشورهاي آسياي ميانه وصل شد تا يك مسير امن و اقتصادي براي دسترسي كشورهاي آسياي ميانه به آبهاي خليج فارس ايجاد كند.
رضا سلطاني افزود: اين امر باعث درآمدزايي ترانزيتي براي ايران و همچنين تامين واگن مسقف روسي از كشور هاي آسياي ميانه براي صادركنندگان كشور و كاهش قيمت تمام شده كالاي صادراتي مي شد.
وي اظهار داشت: بعد از مدتي براساس ماده 163 قانون برنامه پنجم توسعه، دولت موظف شد ساز و كاري را تنظيم كند كه حمل و نقل ريلي سالانه 10 درصد افزايش يابد، اما اين رشد اتفاق نيفتاد و حمل و نقل ريلي كاهش يافت.
اين صادركننده خراساني گفت: براساس تبصره 10 قانون مديريت حمل و نقل و سوخت كشور، در پايان سال 94 سهم راه آهن از حمل و نقل بار بايد به حدود 30 درصد مي رسيد كه معادل صادرات 120 ميليون تن در سال مي شد اما اين رقم محقق نشد.
وي افزود: ايران ناگزير به تامين واگن از كشورهاي آسياي ميانه است و 2 موافقت نامه بين المللي در اين زمينه در اختيار دارد، از سوي ديگر ايران موافقت نامه اي با كشور تركمنستان امضا كرده كه آن كشور و ساير كشورهاي آسياي ميانه در تامين واگن تعامل داشته باشند.
وي اظهار داشت: در اين شرايط بيش از 15 سال است كه ايران هر سال با مشكل كمبود واگن از طريق كشور هاي آسياي ميانه مواجه مي شود و راه آهن جمهوري اسلامي ايران نتوانسته اين مشكل را حل كند.
سلطاني گفت: در مقابل همواره كشورهاي آسياي ميانه طي 15 سال گذشته به راحتي از خاك ايران عبور كرده و خود را به آبهاي خليج فارس رسانده و كالاهاي خود را صادر كرده اند.

* نياز فوري به 200 واگن مسقف روسي
عضو هيات مديره اتحاديه صادركنندگان و واردكنندگان خراسان رضوي نيز در اين نشست گفت: هر واگن معادل سه تريلي بار حمل مي كند و هر كاميون صادراتي براي عبور از كشورهاي آسياي ميانه هزينه بسياري را بايد به آن كشورها پرداخت كند لذا صادرات ريلي از نظر هزينه حمل مقرون به صرفه تر از صادرات جاده اي است.
كاظم شيردل افزود: 75 درصد صادرات ريلي كشور از طريق خراسان رضوي انجام مي شود اما سهم استان از واگن هاي وارداتي 30 درصد است.
وي اظهار داشت: 15 سال است كه در اوايل فصل زمستان خراسان رضوي با كمبود واگن مسقف روسي مواجه مي شود.
وي گفت: سالهاي گذشته اين كمبود 45 روز تا 2 ماه به طول مي انجاميد اما امسال كمبود واگن از ابتداي سال گريبان خراسان رضوي را گرفته است.
شيردل افزود: اين مساله باعث شده است بازار تابستان كشورهاي آسياي ميانه را از دست بدهيم، از آنجا كه هنوز مشكل كمبود واگن برقرار است بازار اول ژانويه را نيز از دست داده ايم و فقط اميد ما به عيد نوروز و روز زن در آن كشورهاست.
وي اظهار داشت: به دليل كمبود واگن كالاها در انبارها دپو شده و براي رفع اين مشكل نياز فوري به 200 واگن مسقف روسي در استان داريم.
وي گفت: براي رفع مشكل كمبود واگن بخش صادرات، نياز روزانه خراسان رضوي بين 10 تا 15 واگن مسقف روسي است.
شيردل از راه آهن جمهوري اسلامي خواست مسئوليت تامين واگن را به صورت موقت به بخش خصوصي واگذار كند تا بخش خصوصي بتواند در كشورهاي آسياي ميانه رايزني نموده و واگن را وارد استان كند.

* كمبود واگن شرايط صادرات را بسيار سخت كرده است
مدير عامل شركت صادراتي گلستان نيز در اين نشست گفت: راه آهن جمهوري اسلامي ايران به مطالبات بخش خصوصي پاسخ نمي دهد، به موقع واگن را تامين نكرده و در زمان كمبود واگن، كرايه حمل را افزايش داده و ارقامي را به صادركنندگان تحميل كرده كه جزو محاسبات صادرات آنان نبوده است.
مجيد صديق افزود: به دليل پيمان سپاري ارزي، توليدكننده حاضر نيست در اظهارنامه صادراتي كالا را به نام خود صادر كند و اين مساله باعث مي شود صادركننده ارزش افزوده كالا را بپردازد.
وي اظهار داشت: از سوي ديگر كارت هاي بازرگاني در دست كساني است كه اغلب صادرات كالا انجام نمي دهند و زماني كه يك شركت صادراتي قصد استفاده از كارت بازرگاني فرد ديگري را دارد، اتاق بازرگاني مانع آن مي شود.

* راه آهن متولي اصلي تامين واگن است
يكي ديگر از صادركنندگان خراسان رضوي نيز گفت: شركت هاي حمل و نقل استان مجوزي براي واردات واگن ندارند و فقط راه آهن مي تواند اين واگن را تامين كند.
جليل نوري افزود: كمبود واگن مربوط به واگن هاي مسقف روسي است كه از كالاهاي داراي ارزش افزوده در برابر نزولات جوي و ساير مسايل محافظت مي كند و اين كمبود همواره وجود داشته اشت.
وي اظهار داشت: شركت هاي خصوصي محدودي هستند كه قراردادهايي با شركت هاي خصوصي كشورهاي آسياي ميانه منعقد كرده اند و واردات واگن را در اختيار دارند اما شركت هاي حمل و نقل مجوزي در اين حوزه از سوي راه آهن ندارند.
وي پيشنهاد كرد، راه آهن جمهوري اسلامي مشوق هايي تعيين كند تا كشورهاي آسياي ميانه از طريق خليج فارس بار خود را به كشورهاي اروپايي تزانزيت كنند و از اين طريق واگن هاي مسقف را نيز بارگيري كنند و به ايران بياورند.

* تدابير خانه صنعت براي رفع مشكلات بخش توليد و صنعت
دبير خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي نيز در اين نشست خبري گفت: 50 درصد صادرات سالانه استان توسط خطوط ريلي انجام مي شود، اين در حالي است كه سهم بخش ريلي از صادرات كشور سالانه 1.5 درصد است.
فيروز ابراهيمي افزود: در مدت 15 سال گذشته ظرفيت توليد در كشور 2 برابر شده و قدرت خريد مردم كاهش يافته است، در اين شرايط راهي جز توسعه صادرات نيست و از اين نظر رفع مشكلات حوزه ريلي براي بخش صادرات خراسان رضوي بسيار حايز اهميت است.
وي اظهار داشت: خانه صنعت استان براي توسعه صادرات و كاهش اثر تحريم ها دو برنامه را در سال جاري اجرا كرده كه نخستين برنامه ايجاد مركز عرضه مستقيم توليدات خراسان رضوي در كشور عمان و دومين برنامه انجام رايزني براي در اختيار گرفتن يكي از خطوط كشتيراني بين المللي به منظور صادرات كالاهاي استان به عمان و ساير كشورها بوده است.
وي گفت: همچنين از هفته گذشته اجراي طرح تقسيط و فروش اقساطي محصولات توليدي خراسان رضوي براي مردم بويژه جامعه حقوق بگير استان آغاز شد تا كالاها با اقساط چهار ماهه در اختيار مردم قرار گيرد.
ابراهيمي افزود: ستاد تدبير در اين خانه تشكيل شد تا اثر تحريم ها به حداقل برسد، به همين منظور نياز 120 واحد صنعتي استان به مواد اوليه و ماشين آلات شناسايي و اقدام لازم براي واردات اين مواد و ماشين آلات به ميزان 6 هزار تن به ارزش 100 ميليون يورو انجام گرفت.
وي اظهار داشت: با همكاري اتاق اصناف مشهد، نياز صنوف توليدي به مواد اوليه و ماشين آلات به ارزش 100 ميليون يورو احصا و اقدامات لازم براي تامين آن انجام گرفت.
وي گفت: در پي صدور بخشنامه اخير بانك مركزي در زمينه ارز، خانه صنعت استان با يكي از صرافي ها قراردادي منعقد كرد تا ارز حاصل از صادرات از طريق صرافي به چرخه اقتصاد بازگردد.
ابراهيمي افزود: در ستاد تدبير خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي يك مركز مبادلات ارزي ايجاد شد تا بتوان از محل ارز حاصل از صادرات، نياز مواد اوليه و ماشين آلات بخش توليد را رفع كرد.

* ارزش پايه صادراتي كالاها در استان غيرواقعي است
دبير خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي اظهار داشت: ارزش پايه صادراتي كالاهاي توليدي استان غير واقعي است، به عنوان مثال قيمت تمام شده توليد هر لوله پلي اتيلن در استان 120 هزار تا 150 هزار ريال است اما ارزش پايه صادراتي آن سه دلار معادل 400 هزار ريال است.
وي گفت: با اين حال به رغم كمبود واگن براي صادرات، غير واقعي بودن ارزش پايه صادراتي كالاها و مشكلات عديده ديگر، صادرات كالا از اين استان طي هشت ماه امسال در مقايسه با مدت مشابه سال قبل افزايش داشته است.
وي افزود: طي هشت ماه امسال يك ميليون و 919 هزار تن كالا به ارزش يك ميليارد و 697 ميليون دلار از اين استان به خارج از كشور صادر شده كه نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزن 29 درصد و از نظر ارزش 40 درصد افزايش داشت.
ابراهيمي اظهار داشت: دولت بايد براي رفع مشكل كمبود واگن و بسياري از قوانين از جمله پيمان سپاري ارزي تدبيري بيانديشد تا مشكل صادركنندگان خراسان رضوي برطرف شود.
وي گفت: با واقعي شدن قيمت ارز، توليدات بسياري از بنگاه هاي اقتصادي ارتقاي كيفي داشته و قابليت رقابت با نمونه هاي خارجي را پيدا كرده اند لذا با رفع مشكل كمبود واگن مي توان استان را به سرانه 500 دلاري صادرات رساند.

* دغدغه راه آهن تامين واگن براي صادرات است
مديركل راه آهن خراسان نيز به خبرنگار ايرنا گفت: دغدغه راه آهن جمهوري اسلامي ايران تامين واگن مسقف براي صادركنندگان كالا به آسياي مركزي به ويژه فعالان اقتصادي خراسان رضوي است.
محمدهادي ضيايي مهر افزود: هنوز صادركنندگان خراساني تناژ باري صادراتي خود را اعلام نكرده اند اما بر اساس آمار پارسال و سابقه موجود، صادركنندگان در اين مقطع زماني به 200 واگن مسقف براي ارسال بار صادراتي خود به كشورهاي آسياي مركزي نياز دارند.
وي اظهار داشت: اغلب واگنهاي ترانزيتي در مسير برگشت از ايران خالي هستند و از آنها براي ارسال بار صادراتي استفاده مي شود ولي صادرات ريلي نيازمند واگن مسقف است و واگنهاي ترانزيتي كه از كشورهاي آسياي مركزي به مقصد بندرعباس حامل كود يا محصولات فله كشاورزي هستند مسقف نمي باشند.
وي تامين واگن را در گرو رايزنيهاي خارجي و از طريق مسئولين كشوري دانست و گفت: شركت راه آهن پيگير است تا با اقداماتي نظير تعرفه تشويقي، شركتهاي فورواردي فعال در حمل و نقل ترانزيت ريلي در حوزه آسياي مركزي را ترغيب به استفاده از واگن مسقف كند تا بتوان در مسير بازگشت از اين واگنها در صادرات كالا به كشورهاي آسياي مركزي استفاده كرد.
ضيايي مهر افزود: استفاده از واگنهاي مسقف از سوي شركتهاي حمل و نقل ريلي براي حمل گوگرد يا نهاده هاي دامي مستلزم تامين هزينه بسته بندي و بارگيري آنان است كه بايد با تنظيم تعرفه ها، به نوعي هزينه هاي براي اين شركتها جبران شود.
وي به واگذاري مسئوليت تامين واگن به فعالان اقتصادي و تجار خراسان اشاره كرد و اظهار داشت: اين گزينه در اولويت راه آهن جمهوري اسلامي ايران نيست و در صورتي كه تامين واگن مسقف از طريق ترانزيت تامين نشود ممكن است اين روش پيگيري شود.
طي نيمه نخست امسال جا به جايي ريلي كالا بين خراسان رضوي و آسياي مركزي يك ميليون و 254 هزار تن كالاي صادراتي، وارداتي و ترانزيتي بود كه نسبت به مدت مشابه پارسال 57 درصد افزايش داشت.
پارسال يك ميليون و 970 هزار تن كالا از طريق مرز ريلي سرخس با تركمنستان و كشورهاي آسياي مركزي در سه بخش كالاهاي صادراتي، وارداتي و ترانزيتي مبادله شد.
مبادلات تجاري ايران و تركمنستان از طريق راه آهن و دو مرز سرخس و اينچه برون انجام مي شود.
مرز سرخس به دليل سابقه، زيرساختهاي بهتر و نزديك بودن به كشورهاي آسياي مركزي و مسير ريلي بندر عباس، بخش عمده ترانزيت و تجارت ريلي كالا بين ايران و آن كشورها را به خود اختصاص داده است.
7489 / 6053