ضرورت كسب دانش فنی تولید پلیمرهای مهندسی و خاص

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا ، ایران از ذخیره ۸۳۶.۴۷ میلیارد بشكه درجای هیدروكربنی مایع (نفت خام، مایعات و میعانات گازی) و حدود ۳۴ تریلیون متر مكعب ذخایر گازی برخوردار است و در رتبه نخست دنیا از حیث برخورداری مجموع ذخایر هیدروكربنی قرار دارد.
بر اساس آمار از مجموع 46 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی كشور در سال گذشته نزدیك به 14 میلیارد متعلق به محصولات پتروشیمی و 7 میلیارد میعانات گازی است كه تقریبا نیمی از درامد محصولات صادرات غیرنفتی كشور را در برمی گیرد.
توسعه صنعت نفت، پتروشیمی و صنایع وابسته به آن به همین دلیل از اهمیت زیادی برخودار است كه در حوزه رشته های مهندسی شیمی، پتروشیمی و نفت تعریف می شود. با افزایش چهار برابری نرخ ارز و در نتیجه آن كمیاب شدن و در مرحله بعد افزایش قیمت بسیاری محصولات تولید داخل این سوال به ذهن رسید كه چرا با وجود توان علمی در سطح پتروشیمی ها محصولات داخلی باید با افزایش قیمت روبرو شوند، سوالی كه پاسخ آن را باید در خام فروشی و وارداتی بودن بیشتر مواد اولیه مورد نیاز تولیدات پتروشیمی و گران شدن آنها به دلیل افزایش نرخ ارز یافت.
دكتر مهدی نكومنش روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد اینكه چرا هنوز بسیاری از انواع مواد اولیه در پتروشیمی های داخل تولید نمی شود، توضیح داد: باید در نظر داشت پتروشیمی ها تولیدات متنوعی دارند؛ اما تولیدات پتروشیمی را ما به عنوان یك كشور دارای مخازن عمده نفت كنترل نمی كنیم. بلكه در یك برنامه ریزی جهانی دقیق تعیین می شود كه چه محصولی در كدام كشور تولید شود و ما متاسفانه نتوانسته ایم از این قالب خارج شویم.
وی با اشاره به اینكه ایران رتبه دوم را میان كشورهای تولیدكننده مواد پتروشیمی در خاورمیانه دارد، ادامه داد: این محصولات به كامودیتی پلیمرها یا پلیمرهای محصول محور منحصر است و نه پلیمرهای مهندسی شده یا پلیمرهای خاص كه از نظر قیمت گران تر و از جهت تولید پیچیده تر و دشوارتر است.

***كشورهای دارای دانش فنی تولید پلیمرهای مهندسی و خاص اجازه انتقال دانش فنی را نمی دهند
دكتر نكومنش دلیل این امر را منتقل نشدن دانش فنی پلیمرهای مهندسی شده بیان كرد و افزود: تولید پلیمرهای محصول محور دیگر از نظر تولید صرف نمی كند، كشورهای مختلف استفاده خود را از این مواد برده اند و اكنون دانش فنی آنها را صادر می كنند تا ما تولید كنیم، ضمن اینكه تولید این محصولات آلودگی های محیط زیست را در پی دارد، به دلیل وجود مواد اولیه لازم در ایران، عربستان، قطر و امارات متحده عربی تولید آنها ممكن و ارزان است.
استاد پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران ادامه داد: بنابراین كشورهای دارای دانش فنی پلیمرهای مهندسی شده دانش فنی كامودیتی پلیمرها را به ما منتقل می كنند تا تولید كرده و به قیمت ارزان بفروشیم، چون تولیدات این محصولات و فروش آن تقریبا مثل نفت خام است. این كشورها با دانش فنی در تولیدات مختلف از جمله پلیمرها هم قیمت را كنترل كرده و هم قدرت خود را بر بازار حفظ می كنند.
وی تاكید كرد: این كشورها دانش فنی پلیمرهای مهندسی شده را به ما نداده اند و در داخل نیز اهتمام كافی برای كسب این دانش فنی وجود نداشته است، حتی در مواردی كه به دانش فنی دست یافته ایم مدیران از این دانش استفاده نكرده اند.
دكتر نكومنش افزود: برای نمونه ما به دانش فنی چند مورد پلیمرهای مهندسی در پژوهشگاه دست یافته ایم و به مدیران و صنعتگران ارائه داده ایم؛ ولی این باور در صنعتگران و مدیران اجرایی كشور وجود ندارد كه از پژوهش های داخلی در تولید استفاده كنند، نیاز به فرهنگ سازی دارد.
وی با اشاره به اعمال تحریم های اخیر گفت: البته به دلیل تحریم ها به سمت این می رویم كه دروازه هایی باز شود تا هنجارهای جهانی را بشكنیم و نشان دهیم تابع نیستیم بلكه تصمیم گیرنده ایم و قوت و قابلیت تولید پلیمرهای خاص را هم داریم.
استاد پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی تصریح كرد: اگر مدیران به پژوهشگران داخلی اطمینان كنند ما می توانیم در این صنعت نیز موفق باشیم، همانطور كه در انرژی هسته ای، موشكی و دیگر صنایع موفق شدیم و به قدرت پتروشیمی تبدیل شویم.

*** به دانش فنی تولید چند مونومر دست یافته ایم
دكتر نكومنش با اشاره به خام فروشی در كشور ادامه داد: یكی از دلایلی كه تاكنون موفق به كسب دانش فنی در این زمینه ها نشده ایم، وجود بودجه های نفتی است كه مدیران را به خود وابسته كرده است.
وی در مورد دستاوردهای پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی در این زمینه گفت: چند مونومر شامل آكریلیك اسید، متیل متاآكریلا كه همه دنباله های زنجیره ای از مواد پلیمری هستند كه بسیاری بخش های دیگر به این مونومرها وابسته اند و متاسفانه دانش فنی آنها را به ایران نداده اند و باید با قیمت فراوان تامین كنیم.
دكتر نكومنش گفت: برای نمونه ما به فناوری تولید سوپر جاذب هایی رسیده ایم كه جذب كننده آب و موادی هستند كه در محصولات بهداشتی و حتی پوشك بچه استفاده می شوند، كاملا به لحاظ پلیمری به دانش تولید این محصولات رسیده ایم و حتی صنعتی شده است؛ ولی چون مونومر آن را نداریم تولید آن صرف نمی كند و از چین با قیمت ارزان تری وارد می شود؛ زیرا بین خرید مونومر و پلیمر (كه ما قابلیت تولید آن را داریم) تفاوت قیمتی زیاد نیست و كسی این پلیمر را می خرد كه مونومر را هم داشته باشد و ما چون نداریم نمی توانیم از دانش فنی آن استفاده كنیم.
وی تصریح كرد: باید دنبال تولید و فناوری این زنجیره ها باشیم و پتروشیمی باید فكر اساسی كند كه واردات پلیمرهای مهندسی شده و مواد اولیه ای كه پلیمرهای مهندسی نیاز دارند كه این امر هم با حمایت شدید دولت و وزارت صنعت پیگیری كنند.

***برای تولید بطری آب معدنی هیچ مشكلی نداریم
وی همچنین با رد این موضوع كه تولید بطری های پلاستیكی مورد استفاده در نوشیدنی ها در كشور ممكن نیست نیز گفت: برای تولید این بطری ها و مثلا بطری های آب معدنی مشكل نداریم؛ زیرا مواد اولیه آن پت است كه تولید داخل داریم و به تعداد بسیار زیاد هم می توانیم تولید كنیم و افزایش قیمت این محصول ناشی از زیاده خواهی شركت هاست.
این محقق رشته پلیمرها افزود: مساله این است وقتی نرخ ارز از 3700 تومان به 18 هزار تومان رسید با همین نرخ حساب و محصول خود را عرضه كردند، قیمتی را كه می توانند صادر كنند برای مصرف داخل هم اعمال می كنند در حالیكه این كار درست نبود زیرا هزینه های این شركت ها افزایش نیافته و مثلا حقوق متخصص، مواد اولیه، حامل های انرژی و زیرساخت های دیگر ارزان است.
علمی**9157**1440