آموزه های امام حسن عسگری(ع)، روشنگر محفل اهل یقین

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ امام حسن عسگری(ع) یازدهمین پیشوای شیعیان در هشتم ربیع الثانی232 هجری در مدینه دیده به جهان گشود. نام این امام همام حسن به معنی خوبی، نیكویی و خوبرویی بود و كنیه ایشان ابومحمد به شمار می رفت. لقب های این امام بزرگوار؛ صامت، هادی، رفیق، زكی، سراج، مضی، شافی، نقی و عسگری محسوب می شود. از آنجایی كه امام عسگری(ع) را در محله عسگر كه محل سكونت سپاهیان ترك عباسی بود، تحت نظر داشتند، به آن حضرت عسگری می گویند.

امام حسن عسگری از بهترین صفت های والای انسانی برخوردار و در اخلاق و فضیلت سرآمد همگان بود. این امام والامقام اندیشه و دیدگاهی بی بدیل و بیانی شیوا داشت. ایشان در 22 سالگی به مدت 6 سال، رسالت سنگین امامت را برعهده گرفت. دوره امامت امام حسن عسگری(ع) همزمان با خلافت معتز، مهتدی و معتمد از خلفای عباسی بود. در این میان روشنگری ها و سیاست های رفتاری ایشان سبب ترس این خلفا شد، به گونه ای كه آنان برای جلوگیری از افشاگری های یازدهمین پیشوای شیعیان، ایشان را زندانی كردند و به دلیل چنین محدودیت هایی، امام حسن عسگری(ع) به واسطه نمایندگانی، پیام های خویش را به شیعیان می رساندند.

شرایط زندگی امام یازدهم(ع) بسیار خاص و ویژه بود به همین علت ایشان شاگردانی تربیت كرد تا بتوانند معارف اسلامی را در جامعه گسترش دهند و اینگونه همگان را با آموزه های دینی آشنا سازند. در زمان امامت این امام همام، شیعیان در مناطق گوناگونی زیاد شده بودند و زندگی می كردند و ایشان شبكه وكالت را كه از زمان امام جواد(ع) آغاز شده بود، ادامه داد. این شبكه دربردارنده وكلایی بود كه راه ارتباطی امام حسن عسگری(ع) با مردم به شمار می رفت و اینگونه امام(ع) تلاش كرد تا شیعیان را منسجم سازد و در واقع این شبكه به دستیابی به این مقوله كمك فراوانی كرد.

تعلیمات قرآنی و نشر احكام الهی و مناظرات كلامی در زمان امامت امام یازدهم(ع) جنبش علمی خاصی را بنیان نهاد و فرهنگ تشیع را در رشته‌های دیگری همچون فلسفه و كلام نیز گسترش داد و اینگونه دانشمندان بزرگی همچون یعقوب بن اسحاق كندی را به جامعه معرفی كرد.

مشهورترین اصحاب و راویان امام حسن عسگری(ع) شامل «ابو عمرو عثمان بن سعید عَمری، محمد بن حسن صفار، عبدالله بن جعفر حمیری، احمد بن محمد بن مطهّر، احمد بن اسحاق قمی، محمد بن صالح بن محمد همدانی، محمد بن عثمان بن سعید عمروی، ابراهیم بن مهزیار، ابو هاشم داود بن قاسم جعفری و ابوسهل اسماعیل بن علی» می شوند.

امام(ع) نامه هایی نیز با عنوان «توقیع» برای پیروان راستین خویش به یادگار گذاشت و «تفسیری» منسوب به امام حسن عسگری(ع) وجود دارد كه در آن به تاویل برخی از آیه های قرآن پرداخته شده است و در این باره میان مفسران و عالمان دینی نظرات مختلفی وجود دارد. از دیگر آثار آن والامقام می توان به «الحجة اصول كافی، الامامة بحار و زیارت جامعه كبیره» اشاره كرد.

فرقه های مذهبی و جریان هایی مانند اشاعره و معتزله در آن زمان به فعالیت می پرداختند، به همین دلیل یازدهمین پیشوای شیعیان در زمان هایی كه این فرقه ها و جریان ها بر خلاف حقیقت اسلام فعال بودند، با بازگویی حق به روشنگری در میان مسمانان پرداخت و كوشید تا از جعل حدیث و رواج خرافه جلوگیری كند. بدین شكل در دوره امام حسن عسگری(ع) جامعه شاهد عقاید و روش های فكری مختلفی بود و این رسالت ایشان را بسیار سخت و دشوار می ساخت.

امام(ع) در راه تبلیغ اسلام حقیقی دشواری های فراوانی را تحمل و به عنوان مرجع فكری و معنوی شیعیان نقش مهی را ایفا كرد و در كنار خفقان دوره عباسی به برنامه ریزی و آگاهی جامعه به منظور امامت حضرت مهدی(عج) همت گماشت. این چنین فعالیت های این امام بزرگوار باعث شد تا افراد بسیاری به اخلاق، زهد، عبادت و ... امام یازدهم(ع) بیش ار پیش ایمان بیاورند. به دلیل آن كه غایب بودن امام و پیشوا شرایط دشواری را ایجاد می كند و این موضوع برای جامعه روال طبیعی محسوب نمی شود، امامان پیشین به آماده سازی اذهان شیعیان در این زمینه پرداختند و بر تولد حضرت مهدی(عج) تاكید می‌كردند تا جایی كه فضای ارتباطی امام حسن عسگری(ع) نیز به دلیل محدودیت و زندانی بودن حالتی شبیه به غیبت صغری را داشت و این چنین مسلمانان این مقوله را درك و باور كردند.

امام حسن عسگری (ع) با آن كه شرایط سختی بر جامعه حاكم بود و نظارت شدیدی برای رفتار و اعمال ایشان از طرف حكومت وجود داشت، توانست مسلمانان را به خوبی هدایت و رهبری كند و در نهایت این مهم سبب شد تا معتمد عباسی نقشه قتل ایشان را طراحی كند و سرانجام یازدهمین امام شیعیان را در هشتم ربیع الاول 260 هجری به شهادت رساند.

در پایان به مناسبت سالروز میلاد امام حسن عسگری(ع) بخشی از سخنان آن والامقام را مرور می كنیم:
** عبادت در زیاد انجام دادن نماز و روزه نیست، بلكه عبادت با تفكر و اندیشه در قدرت بی منتهای خداوند در امور مختلف است.

** هر فردی، دوست و برادر خود را محرمانه موعظه كند، او را زینت بخشد و چنانچه علنی باشد سبب ننگ و تضعیف او خواهد شد.

** مواظب باش از این كه بخواهی شایعه و سخن پراكنی كنی یا این كه بخواهی دنبال مقام و ریاست باشی و تشنه آن گردی، چون هر دوی آن‌ها انسان را هلاك خواهد كرد.

** 2 خصلت و حالتی كه والاتر از آن دو چیز نیست عبارتند از ایمان و اعتقاد به خداوند، نفع رساندن به دوستان و آشنایان.

** تداوم دوستی و معاشرت با فردی كه احتمال دارد، سودی برایت داشته باشد، بهتر است از فردی كه محتمل است شر جانی، مالی، دینی و … برایت داشته باشد.

** حق و حقیقت را هیچ صاحب مقام و عزیزی ترك و رها نكرد، مگر آن كه ذلیل و خوار شد، همچنین هیچ شخصی حق را به اجراء در نیاورد، مگر آن كه عزیز و سربلند شده است.

پژوهشم**2002**9131