وقف، آن هم از نوع مشاركتی بهترین نوع از سرمایه اجتماعی و انسانی است كه در صورت اشاعه آن در جامعه گرههای بسیار از مشكلات اقتصادی به ویژه اشتغال را باز می كند. قرنهاست كه وقف به عنوان حسنه جاریه و همیشه ماندگار، مورد وثوق جامعه است. افراد خیر و بزرگمنش بسیاری از اموال خود را بنا به اقتضای نیاز روز وقف كرده اند و بركات این خصلت نیكو تا سالها باقی مانده و افرادی زیاد از آن منتفع شده اند.
تاكنون آنچه از سوی خیران با نیات مختلف وقف می شده، به صورت انفرادی و دامنه انتفاع آن گسترده بوده اما متولیان در راستای توسعه فرهنگ بخشش، درصدد ترویج مفهوم وقف از نوع مشاركت عمومی در یك عمل نیكوكارانه برآمده اند تا همه در رفع نیازهای جامعه سهیم باشند.
در این نوع وقف، افراد با پرداخت مبلغی ناچیز یا ارائه دانش و مهارت خود در امری نیكوكارانه مشاركت كرده و بستر نفع جامعه را از این سرمایه اجتماعی فراهم می كنند.
دو نهاد موقوفاتی بزرگ و موثر خراسان رضوی در امر وقف گام های بلندی در مسیر ترویج وقف مشاركتی برداشته و به موفقیت هایی در این زمینه دست یافته اند اما هنوز بخش های مغفول مانده بسیاری وجود دارد كه نیازمند اقداماتی مانند وقف مشاركتی است.
* آستان قدس رضوی و موقوفات مشاركتی
معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: وقف نامه های آستان قدس رضوی 640 فقره است كه از این تعداد 420 وقفنامه مربوط به پیش از انقلاب اسلامی است.
حجت الاسلام رضا دانشور ثانی افزود: این موقوفات دارای 2 هزار و 200 رقبه هستند كه برخی از آنها وقف منفعتی بوده و از محل درآمدشان هزینه های مربوط به ارائه خدمات به زائران در حرم مطهر رضوی تامین می شود.
وی اظهار داشت: وقف مشاركتی در آستان قدس رضوی پیشتر نیز وجود داشته و در این چارچوب برخی موقوفات قدیمی این نهاد با مشاركت یك یا چند نفر ثبت شده است.
وی گفت: وقف مشاركتی به شیوه ای كه امروز رایج است مربوط به 10 سال پیش می باشد كه بر اساس آن افرادی كه بضاعت اندك دارند می توانند با ارائه وجه نقد در وقفهای مشاركتی آستان قدس رضوی شركت كنند.
حجت الاسلام دانشور ثانی افزود: وجوه نقدی واقفان در موقوفات مشاركتی در حساب خاصی نگهداری می شود سپس آستان قدس رضوی ملك یا زمینی را خریداری می كند و پس از ساخت یا بهره برداری آن، موقوفه ای به نام افرادی كه هزینه ها را تامین كردند به ثبت می رسد.
وی اظهار داشت: پروژه زائرشهر و زائرسرای آستان قدس رضوی كه در دوران تولیت حجت الاسلام رئیسی برای تامین اسكان زائران در دست ساخت است با موقوفات مشاركتی خیران ایجاد شده است.
وی گفت: در زائرشهر و زائرسرا بلوك های دارای سوئیت های چند نفره وجود دارد كه برای ساخت هر مترمربع آن 150 میلیون ریال هزینه می شود و هر واقف می تواند در قالب وقف مشاركتی این هزینه را تقبل كند.
معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی افزود: تاكنون بسیاری از سوئیتهای زائرشهر و تعدادی از سوئیتهای زائرسرا از محل وقفهای مشاركتی ساخته شده و هزینه بقیه آنها از محل درآمدهای سایر موقوفات آستان قدس رضوی تامین شده است.
وی اظهار داشت: زمینه مشاركت افرادی كه بضاعت ایجاد یك وقف مستقل را ندارند در امور فرهنگی، آموزشی و علمی آستان قدس رضوی نیز فراهم شده و هیچ محدودیتی در نیت شركت كنندگان در وقفهای مشاركتی وجود ندارد.
* مشاركت در وقف براساس نیاز، ماندگار است
معاون فرهنگی، اجتماعی اداره كل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: اصل مشاركت در همه امور منجر به توسعه و رفع كمبودها و مشكلات می شود و بر پایه همین اصل امروزه متولیان در پی توسعه فرهنگ وقف از طریق جلب مشاركت مردم با سرمایه های اندك هستند.
حجت الاسلام جمال ایزدی افزود: وقف براساس نیاز، ماندگار است لذا برای توسعه فرهنگ مشاركت در امور نیكوكارانه با هدف انتفاع عموم جامعه، وقف مشاركتی بهترین نوع وقف محسوب می شود.
وی اظهار داشت: با توجه به اینكه دولت نمی تواند همه وظایف اجتماعی را انجام دهد، اگر وقف مشاركتی گسترش یابد، می توان نیمی از مشكلات جامعه را با وقف حل كرد.
وی گفت: اینكه واقعه عاشورا هنوز در جامعه ماندگار بوده و فرهنگ آن ترویج می شود، به سبب وقف هایی است كه واقفان با نیت برگزاری مراسم عزاداری برای حضرت اباعبدالله الحسین (ع) انجام داده اند.
معاون اداره كل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی افزود: وقف به نگهداری و ماندگاری موضوعات در جامعه كمك می كند لذا برای رفع مشكلات اجتماعی، وقف مشاركتی بهترین راه حل است.
وی با اشاره به وجود 24 هزار و 924 مورد وقف ثبت شده استان در سامانه جامع موقوفات كشور اظهار داشت: چند سالی است كه توسعه وقف مشاركتی در دستور كار اداره كل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی قرار گرفته و در این ارتباط همكاری های مشترك با نهادهای مختلف انجام گرفته است.
حجت الاسلام ایزدی، بزرگترین موقوفه مشاركتی استان را موقوفه مهر فاطمی دانست و گفت: در این راستا یك مجتمع در زمینی به مساحت هزار و 54 مترمربع با زیربنای 2 هزار و 276 مترمربع شامل 17 واحد تجاری و 28 واحد مسكونی در خیابان صاحب الزمان (عج) مشهد از طریق تسهیلات قرض الحسنه خریداری و به نام موقوفه مهر فاطمی در نظر گرفته شد.
وی افزود: ارزش این موقوفه 160 میلیارد ریال است و در قالب 320 هزار سهم به قیمت هر سهم 500 هزار ریال در نظر گرفته شده كه افراد می توانند با خرید سهم در این موقوفه مشاركتی سهیم شوند.
وی اظهار داشت: تاكنون 29 هزار و 85 واقف خیراندیش با خرید سهام در این موقوفه مشاركت كرده اند.
معاون اداره كل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: موقوفه مشاركتی دیگری در حوزه قرآن و عترت با همكاری اداره كل آموزش و پرورش ایجاد شده كه تاكنون 50 میلیون ریال برای راه اندازی نیروگاه خورشیدی 20 كیلوواتی آن جمع آوری شده است.
وی افزود: موقوفه مشاركتی دانشكده تربیت مدرس علوم قرآنی مشهد برای ساخت یك ساختمان جدید در منطقه الهیه مشهد به ثبت رسیده كه هم اكنون این ساختمان از محل جمع آوری وقف های كوچك مردم در حال ساخت است.
وی ادامه داد: موقوفه مشاركتی علم و فناوری یكی از مهمترین موقوفات مشاركتی استان است كه تاكنون مبالغ بسیار برای ایجاد یك مكان به منظور انجام فعالیت های علمی و تحقیقاتی از سوی افراد خیراندیش جمع آوری شده است.
معاون اداره كل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: همچنین موقوفه مشاركتی قرآنی در جهت ساخت مكانی برای انجام فعالیت های قرآنی، موقوفه مشاركتی برای ایجاد كتابخانه، موقوفه مشاركتی برای حمایت از نخبگان دانش آموزی، حمایت از مددجویان بهزیستی و مشاركت در ساخت زائرسرا و درمانگاه در استان به ثبت رسیده است.
حجت الاسلام ایزدی یكی از مهمترین ثمرات وقف مشاركتی را در حوزه اقتصادی و اشتغال براساس نیاز روز جامعه دانست و افزود: در این راستا انجمن یاوران متشكل از این اداره كل و اداره كل آموزش فنی و حرفه ای استان ایجاد شده است.
* مشاركت در وقف مهارت و اشتغال، نیاز امروز
مدیر كل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: مهارت آموزی به این معنا است كه فردی برای به دست آوردن شغل و كسب درآمد، بتواند مهارتی در یكی از رشته های اشتغالزا بیاموزد.
افشین رحیمی افزود: منابع دولتی برای توسعه مهارت آموزی در كشور محدود است و این اداره كل با همكاری بخش خصوصی سالانه به 120 تا 130 هزار نفر در قالب 20 میلیون نفرساعت می تواند آموزش های مهارتی ارائه دهد.
وی اظهار داشت: بهترین راه برای رسیدن به اشتغال، مهارت آموزی است اما ظرفیت كانال مهارت آموزی دولت محدود است و برای افزایش این ظرفیت دو روش استفاده از بخش خصوصی برای ایجاد آموزشگاه است اما همه توان پرداخت شهریه آموزشگاه را ندارند و اینجاست كه واقفین و خیرین می توانند به ترویج مهارت آموزی كمك كنند.
رحیمی با اشاره به وجود 963 آموزشگاه فعال فنی و حرفه ای بخش خصوصی در خراسان رضوی گفت: در 9 ماه امسال 100 هزار نفر در مراكز دولتی و خصوصی فنی و حرفه ای دوره های مهارتی را گذرانده اند.
وی افزود: در این میان نیازهای پاسخ داده نشده بسیار در حوزه مهارت آموزی وجود دارد كه در دو حوزه می توان آن را تعریف و به آن پاسخ داد.
مدیر كل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی اظهار داشت: در حوزه اول، متقاضی برای مهارت آموزی در یك رشته زیاد است و به دلیل كمبود فضای آموزشی از بخش خصوصی برای ارائه آموزش ها بهره می گیریم و در حوزه دوم جامعه نیاز به مهارت در رشته ای دارد كه هنوز آموزش های مهارتی برای آن تعریف نشده است كه در این بخش از كمك خیرین و موقوفات استفاده می كنیم.
وی گفت: خیرین می توانند با اهدای بخشی از اموال خود ساختمانی را برای مركز آموزش فنی و حرفه ای ایجاد كنند یا برای یك مركز فنی و حرفه ای تجهیزات خریداری و هدیه كنند و یا هزینه ایجاد رشته و آموزش آن برای تعدادی از افراد را تقبل نمایند.
وی خاطر نشان كرد: تاكنون وقف های بسیار برای احداث بیمارستان، مدرسه و مسجد در جامعه ایجاد شده است اما وقف برای مهارت و اشتغال كمتر اتفاق افتاده است در حالی كه نیاز امروز جامعه توسعه چنین وقفی است.
مدیر كل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی گفت: بهترین مدل برای توسعه فرهنگ وقف مهارت و اشتغال، جلب مشاركت سرمایه های خرد به صورت نقدی یا غیرنقدی است كه می تواند ریشه بیكاری در جامعه را از بین ببرد.
رحیمی افزود: در اواخر فروردین ماه امسال، انجمن یاوران وقف و مهارت با حضور رئیس سازمان فنی و حرفه ای كشور در مشهد رونمایی و گامی در جهت توسعه وقف مشاركتی برای مهارت و اشتغال برداشته شد.
وی اظهار داشت: از آن زمان تاكنون 2 قطعه زمین برای ساخت آموزشگاه فنی و حرفه ای وقف شده اما كافی نیست و شاید یكی از بزرگترین ضعف های این بخش عدم اطلاع رسانی مناسب در باره این انجمن بوده كه باید با همكاری رسانه ها این ضعف را جبران كرد.
7489 / 6053
مشهد- ایرنا- شراكت در عمل نیكوكارانه حتی با وقف داراییهای ناچیز، اثر ماندگار و بركات همه گیر دارد كه می تواند گرههای بزرگی از مشكلات جامعه را حل كند.
