ضرورت فرهنگ سازي و بومي سازي ابزار آموزشي ترويج علم

تاثير عميق و گسترده دستاوردهاي علوم مختلف در زندگي امروز از يك سو و وجود چالش هاي مختلف؛ مانند بحران آب يا تغيير اقليم و پيامدهاي آن بر زندگي انسان ها آگاهي از موضوعات علمي و تغيير رويكردهاي مردم به نگرشي علمي را به ضرورتي تبديل كرده است.
علم در عام ترين معناي خود نوعي معرفت عمومي است و ترويج علم به عنوان مقوله اي فرارشته اي با هدف افزايش آگاهي عموم جامعه به علم مطرح و آسان ترين راهي است كه امكان دسترسي و درك عامه مردم به نتايج علمي را ميسر مي سازد.
معمولا دو هدف از ترويج علم بيان مي شود؛ برانگيختن توجه انسان به علم و عرضه مهم ترين نتايج علمي به زبان ساده و در صورت استمرار رواج تفكر علمي و خردگرايي را در جامعه رواج مي دهد، راه را براي پيشبرد علوم و نهادينه شدن آن و ترقي جامعه باز مي كند.
ترويج علم از راه هاي مختلف در جامعه ممكن است؛ ارتباط بيشتر دانشمندان و محققان با مردم، بيان ساده موضوعات علمي در رسانه هاي مختلف و فراهم آوردن امكان ارتباط مردم با موضوعات و ابزار علمي از نزديك در موزه هاي علم و فناوري، رصدخانه ها، آسمان نماها و گروه هاي ترويج علم كه بيان ساده علم را به ميان مردم و نسل هاي مخلتف مي برند.
مسئول گروه ترويج علم «ماه منظر» روز سه شنبه در مورد فعاليت هاي اين گروه به خبرنگار علمي ايرنا گفت: اين گروه متشكل از 7 داوطلب و گروهي مردم نهاد و ثبت شده است كه كار علمي ترويجي در زمينه رشته هاي زيست شناسي، نجوم، شيمي، فيزيك و رياضي در مدارس و نمايشگاه هاي علمي انجام مي دهد.
رضا ماه منظر ادامه داد: گروه ترويج علم ما مطالب علمي را همسو با زندگي عموم مردم بيان مي كند و مثلا در اين حضورها در مرود عضله شناسي، بيماري ها و ميكروب ها به مردم توضيح مي دهيم. ضمن اينكه ابزار آلات آموزش ترويج علم مانند تلسكوپ و ميكروسكوپ را نيز داريم و عملا حقايق علمي را به علاقمندان بيان مي كنيم.
وي تاكيد كرد: يكي از گروه هاي هدف ميان مخاطبان ما نوجوانان هستند كه آزمايش هاي علمي را براي آنان انجام مي دهيم تا در انتخاب رشته براي دوره متوسطه و دانشگاه بهتر عمل كنند.

***گروه گرايي؛ يكي از مسائل ترويج علم
اين دانشجوي مقطع كارشناسي ارشد رشته زيست شناسي سلولي مولكولي در واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي در پاسه به سوالي در مورد مشكلات ترويج علم بيان كرد: يكي از مسائل تاثير گذار بحث گروه گرايي در ترويج علم است؛ براي نمونه بعضي شركت ها فكر مي كنند موضوع زيست شناسي و سلول هاي بنيادي فقط به آنها متعلق است و ما بايد با همكاري اين شركت ها در زمينه ترويج اين دانش فعاليت كنيم، در غير اينصورت اصلا زيست شناس نيستيم و متوجه نمي شويم.
وي در ادامه به نبود فرهنگ علاقه به يادگيري موضوعات علمي اشاره كرد و افزود: متاسفانه اين رويكرد وجود دارد كه اگر مبلغي هزينه كنيد تا بيماري ها و ميكروب ها را بشناسيد، كار درستي نيست و كسي مايل به آن نيست؛ ولي اگر بگوييم همين مبلغ را خوراكي بخريد، علاقه بسياري هست.
عضو جامعه نجوم آماتوري ايران افزود: ترويج علم بر همين اساس فرهنگ سازي مي طلبد تا مردم در درجه اول علاقمند باشند براي مثال نمونه هاي زيستي را ببينند يا با تلسكوپ آسمان را رصد كنند و با آن اشنا شوند، يا حتي موضوعات علمي را در قران فرا بگيرند.

***وارداتي بودن ابزار ترويج علمي
وي بخش ديگري از مسائل را وارداتي بودن ابزار آلات مورد نياز در ترويج علم دانست و گفت: بيشتر اين ابزار الات وارداتي و در نتيجه بسيار گران است؛ مثلا تلسكوپ ها كه ابزار معمولي در علم نجوم هستند اغلب وارداتي اند، در حاليكه مدت ها يك شركت ايراني تلسكوپ هاي خوبي توليد مي كرد ولي روند توليد اين تلسكوپ ها به دليل اقتصادي نبودن متوقف شد.
مسئول اين گروه ترويج علم افزود: ميكروسكوپ ها نيز بيشتر خارجي است و حتي ابزار شيميايي كه ما براي بعضي ازمايش ها استفاده مي كنيم نيز وارداتي و براي يك گروه مردم نهاد گران است.
وي ادامه داد: فرهنگ سازي براي علاقه به آموزش امور عمومي علم بايد در اين جهت نيز باشد كه سياست گزاري ها طوري تغيير كند كه ابزار آلات ترويج علم در كارخانه هاي داخلي توليد شده و با قيمت بهتري بين مردم بيايد و مثلا در اماكن عمومي تفريحي مانند پارك ها وجود داشته باشد.
ماه منظر با ابراز نارضايتي از نهادهاي شهري كه براي ترويج علم نيز از گروه هاي مردم نهاد مبلغي طلب مي كنند گفت: نهادهاي متولي شهر بايد به گروه هاي ترويج علم بيشتر توجه داشته باشند، ما اگر بخواهيم براي ايام عيد يا روزهاي تعطيل در اماكني مانند پارك ها غرفه داشته باشيم و مردم را با مقدمات علمي آشنا كنيم اجازه به ما داده نمي شود و حتما بايد مبلغي بپردازيم. در حاليكه هيچ توقع مالي نداريم و اين نهادها معمولا بودجه هاي علمي و فرهنگي دارند.
علمي**9157**1440