فرش بافان پنجه در پنجه مشكلات

به گزارش ایرنا، تاریخی برای فرش ایرانی در دست نیست اما براساس كاوش های به عمل آمده این هنر بی بدیل را مربوط به دوران مادها نسبت می دهند اما مساله مهم آن است كه دنیا ایران و ایرانیان را قرن های متوالی است به قالی و فرش آن می شناسد و بسیاری داشتن آن را نیز برای خود مایه مباهات می دانند.
براساس اسناد موجود، اوج رشد و شكوفایی تاریخ فرش دستباف كشور به دوران شاه طهماسب صفوی باز می گردد و آثار برجای مانده از این دوران در موزه های جهان نیز حكایت بر این موضوع دارد.
اما باید دانست كه این هنر اصیل ایرانی طی نیم دهه گذشته با فراز و نشیب های فراوانی روبرو بوده تا جایی كه امروزه این صنعت علاوه بر ایجاد حاشیه های فراوان، دستخوش تحولات گوناگونی نیز شده است.
محدودیت های صادراتی به علت برخی سیاست ها از جمله تحریم، افزایش روزافزون مواد اولیه و به دنبال آن بالا رفتن هزینه های بافت، عدم امنیت شغلی پایدار بافندگان، مورد حمایت قرار نگرفتن این حرفه همانند سایر بخش های صنعتی، وجود دلالان سوء استفاده گر و در نهایت نیز حل نشدن مشكل بیمه بافندگان از جمله معضلات این بخش است.
برگزاری یازدهمین نمایشگاه قالی و فرش دستبافت قزوین باعث شده تا نظر صاحبان شاغل در این حرفه را با سفر رییس مركز ملی فرش ایران به استان، جویا شویم.

**ساختار فرش با مشكل روبرو است
بازرس اتحادیه فرش دستبافت و ماشینی استان قزوین در این رابطه به ایرنا گفت: ساختار این صنعت در كشور و استان قزوین متاسفانه با مشكل روبرو بوده تا جایی كه حمایت های لازم نه از بافندگان، فروشندگان و حتی صادركنندگان نیز به عمل نمی آید.
مهدی شیردست ادامه داد: به عنوان مثال نقش و فرش اعتماد قزوین به عنوان یكی از با اصالت ترین های این هنر امروزه به دلیل سوء مدیریت، نامهربانی و توجه نكردن به بوته فراموشی سپرده شده و بافندگان و عرضه كنندگان این بخش همچنان با مشكلات اولیه و ابتدایی این صنعت مانند بیمه و تامین مواد اولیه روبرو هستند.
وی با اشاره به اینكه این رشته هنری از پایه، یعنی بافندگان با مشكل روبرو بوده تا جایی كه مسئولان ذیربط هنوز كه هنوز است نتوانسته اند مشكل بیمه آنان را برطرف سازند، اضافه كرد: این در حالی است كه حتی فروشندگان قالی را كه بافندگان به آنان در فروش محصولاتشان اطمینان حاصل كرده اند نیز باید مورد حمایت جدی قرار گیرند.
به گفته وی، متاسفانه سوء مدیریت ها باعث شده تا گاهی شاهد آن باشیم كه بافنده ای برای خرید مواد خام اولیه یك قالی تا 200 میلیون ریال هزینه می كند و پس از 6 ماه تلاش بی وقفه و طاقت فرسا، هنگامی كه در فروش آن به مشكل برمی خورد توسط سودجویان محصول كار خود را به 150 میلیون ریال می فروشد.
شیردست اضافه كرد: مشكلات تا جایی پیش رفته كه امروز قزوین، با قدمت طولانی خود در این عرصه، شاهد تنها یك صادر كننده فرش است.
وی اضافه كرد: فرش اعتماد قزوین كه سالیان سال است به بوته فراموشی سپرده شده در حالی كه نقش و طرح آن در گذشته حرف نخست را در این صنعت می زده، امروز نیازمند توجه جدی مسئولانی است كه از این حرفه به عنوان سومین كالای صادراتی كشور یاد می كنند.

**كاهش بیمه شدگان صنعت فرش
كارشناس فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین، فرش دستبافت این منطقه با عنوان اعتماد را از بی نظیرترین فرش های جهانی دانست و گفت: براساس تحقیقات استاد ژوله، محقق و پژوهشگر فرش كشور، امروزه موزه معروف متروپلی تن نیویورك دارای یكی از فرش های قزوین است كه قیمتی برای آن را نمی توان متصور بود.
زهرا شجاعی تاكید كرد: براساس شواهد موجود، با توجه به علاقه شاهان صفوی، به خصوص شاه طهماسب به بافت فرش، تعدادی از علاقه مندان به این هنر برای نخستین مرتبه در كشور مجتمع قالی بافی به نام اعتماد را در سال 1309 با 400 دار قالی و یك هزار بافنده در شهر قزوین برپا كرده و تمام مراحل تولید فرش نیز در آن به طور كامل به انجام می رسید.
وی در بخش دیگری از سخنان خود میزان صادرات فرش قزوین به آمریكا در سال گذشته را پنج هزار و 350 كیلوگرم و به ارزش 838 هزار دلار اعلام كرد.
شجاعی در ادامه، مشكل بیمه را اصلی ترین معضل بافندگان استان اعلام كرد و گفت: براساس صدور كارت های عضویت بافندگان استان كه هر 2 سال یك مرتبه جهت صدور بیمه نامه صورت می گیرد بالغ بر 6 هزار نفر در سال 93 بود كه متاسفانه پس از آن و به دلیل برخی مسایل این تعداد در حال حاضر به یك هزار و 959 نفر كاهش یافته است.
این كارشناس با اشاره به مشكل بافندگان فرش و قالی و ابتلای آنان به انواع بیماری ها از جمله كمر درد، پشت درد و گردن درد و لزوم بیمه شدن آنها، تاكید كرد: بیشتر آمار بافندگان ما را زنان تشكیل می دهند كه با توجه به فعالیت آنان در حوزه كار و خانواده، زمان خاصی برای كار برروی دار قالی از سوی این قشر را نمی توان متصور شد.
وی اضافه كرد: متاسفانه از سال 93 با انجام بازرسی های مداوم از سوی بازرسان سازمان تامین اجتماعی به محل كار بافندگان، در صورت هرگونه غیبت، افراد از لیست بیمه بی مورد حذف شدند.
شجاعی در بخش دیگری از سخنان خود به مواد خام و اولیه این صنعت پرداخت و یادآور شد: خوشبختانه موادی مانند پشم و كرك برای بافندگان در داخل تامین می شود اما در بخش ابریشم كه كالای وارداتی است، با مشكل روبرو هستیم.

**بافندگان فرش با مشكل بیمه روبرو هستند
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین در این رابطه به ایرنا گفت: متاسفانه بافندگان ما در این عرصه و برای حمایت از تسهیلات كارآفرینی و مشاغل خانگی بهره مند هستند كه به علت پایین بودن میزان آن، این مساله به نفع آنان نیست.
علی پرزحمت، فرش را جزو سه كالای اساسی غیرنفتی در حوزه صادرات دانست و اظهار داشت: بدون شك رفع معضلات موجود در این عرصه می تواند علاوه بر تامین بخش قابل توجه ارز مورد نیاز كشور، اتكا به نفت را نیز كاهش دهد.
به گفته وی، فعالان این عرصه انسان هایی زحمتكش و پرتلاشگری هستند كه با حداقل ترین امكانات موجود، آثاری جهانی خلق می كنند.
وی در ادامه با اشاره به قدمت فرش قزوین، گفت: براساس مستندات موجود، فرش منطقه با نام اعتماد در گذشته از آوازه بلند بالایی برخوردار بوده تا جایی كه نخستین مجتمع فرش بافی كشور در این استان راه اندازی شده بود.
این مسئول به راه اندازی خانه فرش قزوین نیز اشاره كرد و افزود: خوشبختانه مكان یاد شده برای بافندگان و فعالان این عرصه جهت آموزش و فروش محصولات در نظر گرفته شد كه مورد استقبال نیز قرار گرفته است.
پرزحمت در پایان اضافه كرد: متاسفانه یكی از مشكلات یزرگ بافندگان ما بیمه است كه باید اقدام های قانونی و فوری در این زمینه به عمل آید.

** بیمه، تحریم ها و تامین مواد اولیه از چالش های صنعت فرش ایران
رییس مركز ملی فرش ایران نیز با اشاره به اینكه فرش 29 منطقه از كشور ثبت جهانی شده و 54 اثر نیز به ثبت ملی رسیده، گفت: سال گذشته میزان صادرات فرش دستبافت كشور 428 میلیون دلار به كشورهای آمریكا، آلمان، كانادا، ژاپن و چین صورت گرفت.
فرشته دستپاك اضافه كرد: صنعت فرش ایران با 2 میلیون و 500 هزار بافنده و جمعیتی حدود 6 میلیون نفر، بزرگترین صنعت كشور را به خود اختصاص داده تا جایی كه هنر فرش ایرانی از دورترین نقاط روستایی كشور تا شهرهای بزرگ و كوچك تاثیر قابل توجهی را در صنعت كشور از خود برجای گذاشته است.
این مسئول با اشاره به اینكه برای ایجاد هر شغل پایدار براساس آمار سازمان برنامه و بودجه حدود سه میلیارد ریال سرمایه گذاری لازم است، تاكید كرد: این در حالی است كه فعالیت در حوزه فرش دستباف به 100 تا 150 میلیون ریال سرمایه با اشتغالزایی سه نفر و بدون هیچ دردسری میسر خواهد بود.
وی، بیمه، تحریم ها كه مانع بر سر راه صادرات این محصول ایجاد كرده اند و همچنین تامین مواد اولیه خام وارداتی این صنعت را از مهم ترین مشكلات موجود این صنعت برشمرد و گفت: متاسفانه و به دلایل مختلف بیمه بافندگان فرش كشور از سال 92 با مشكل روبرو شده اما با برنامه ریزی های به عمل آمده و پیش بینی های صورت گرفته در بودجه سال آینده، سعی داریم تا زمینه بیمه شدن 600 هزار بافنده را فراهم كنیم.
دستپاك به ظرفیت های قابل توجه مناطق آزاد كشور هم اشاره كرد و افزود: با تمهیدات در نظر گرفته شد سعی داریم از سال آینده كالاهایی كه از برخی كشورها مانند چین به كشور ما وارد می شوند، به ازای آن فرش به آنها صادر كنیم.
رییس مركز ملی فرش ایران همچنین به برگزاری نخستین نمایشگاه فرش لاكچری در اسفند ماه اشاره و تصریح كرد: این نمایشگاه با حضور كشورهای بافنده فرش از 14 اسفندماه سال جاری به میزبانی منطقه آزاد چابهار برگزار خواهد شد.
دستپاك در ادامه با تاكید بر جنیه های هنری و میراثی فرش دستباف ایران، گفت: فرش دستباف معتمدی قزوین یكی از آثار نفیس این هنر است كه باید شرایط ثبت ملی و جهانی آن هر چه سریع تر فراهم شود زیرا با ثبت جهانی این اثر می توان به راحتی زمینه شناسنامه دار كردن آن را از سوی سازمان مالكیت جهانی به دست خواهد آمد.
8054*3013