بازآفريني چهارباغ اصفهان نيازمند بررسي متخصصان است

به گزارش ايرنا، اجراي طرح چهارباغ تاكنون با واكنش هايي از سوي كارشناسان و ميراث دوستان روبرو و در فضاهاي مجازي با حاشيه هايي همراه بوده است و حتي برخي صاحبنظران اجراي فعلي را جايز نمي دانند.
چهارباغ يكي از بي نظيرترين محورهاي ارتباطي شهري و خيابان ‌هاي تاريخي و اصليِ اصفهان است و پل الله وردي خان يا همان سي و سه پل، خيابان چهارباغ را به دو قسمت (خيابان چهارباغ بالا و چهارباغ عباسي) تقسيم مي ‌كرده و راه ارتباط چهار باغ بالا و چهارباغ عباسي بوده ‌است.
در گذشته جوي آب از ميان اين خيابان تا زاينده رود جاري بوده كه در محل تقاطع ‌ها به حوض‌ هايي مي ‌ريخته ‌است، در خيابان مسيري خاص براي افراد سواره تعيين شده بوده و در اطراف آن باغ‌ هايي بوده كه ميان امرا براي ساخت عمارت تقسيم شده بوده اما عموم مردم مي ‌توانستند از آنها استفاده كنند.
دو قسمت چهارباغ عباسي و چهارباغ بالا در عصر شاه عباس اول طراحي و اجرا شد و تاريخ تقريبي ساخت آن به سال هزار هجري قمري(1591 ميلادي) باز مي گردد.
چهارباغِ پايين (چهارراه تختي تا دروازه دولت) در دوره پهلوي اول و با همان طرح به چهارباغ دوره صفوي ساخته شد.
در گذشته جوي آبي از ميان خيابان تا زاينده‌رود جريان داشته است و در محل تقاطع‌ ها حوض‌ هايي نيز ساخته بودند،در دو طرف خيابان درختان چنار به موازات خيابان و در دو رديف كاشته شده بودند.
تبديل خيابان چهارباغ به پياده راه به اعتقاد برخي از كارشناسان، علاوه بر كاهش ميزان تردد خودرو در اين خيابان و كاهش آلودگي هوا در كلانشهر اصفهان، مزاياي متعددي در پي دارد.
چندي پيش طرح پياده رو كردن ميدان نقش جهان اصفهان نيز با موفقيت اجرا شد و رضايت شهروندان و مسافران داخلي و خارجي را بدنبال داشت.
اواخر دهه 70 بود كه طرح پياده راه شدن خيابان چهارباغ عباسي مطرح و پس از تاييد يونسكو به استانداري اصفهان ارسال شد.
عمليات پياده راه سازي چهارباغ در محور شرقي از 15 فروردين سال 96 و عمليات اجرايي پياده راه سازي محور غربي چهارباغ نيز از 22 ارديبهشت سال جاري آغاز شد و عمليات كف سازي اين خيابان تاريخي پايان تابستان امسال به اتمام رسيد.
بر اين اساس تردد خودرو از 22 ارديبهشت ماه در محور غربي اين خيابان نيز ممنوع شد تا عمليات عمراني آن آغاز شود.
همچنين مقرر شده كه محور پياده راه چهارباغ از سمت ميدان امام حسين (ع) و خيابان سپه به ميدان امام (ره)، خيابان حافظ ، سه راه كرماني، هارونيه و ميدان امام علي (ع) متصل شود.
100 هفته برنامه 'سه شنبه هاي بدون خودرو' به منظور فرهنگ سازي استفاده از دوچرخه در محيط شهري و پياده راه، در محور چهارباغ اجرا شد و گفته شده كه پس از تكميل پياده راه، ايستگاه هاي دوچرخه، ماشين و دوچرخه برقي، كالسكه براي حمل و نقل در اين محوطه استفاده مي شود.
همچنين دو ايستگاه مكانيزه دوچرخه در ميدان امام حسين(ع) و ميدان انقلاب اسلامي در خيابان هاي سيد عليخان و عباس آباد براي ارائه دوچرخه به شهروندان و مسافران در ابتدا و انتهاي چهارباغ در نظر گرفته شده است.
خبرگزاري ايرنا استان اصفهان در همين ارتباط ميزگردي با عنوان'چهارباغ اصفهان در گذرگاه تاريخ' با حضور سعيد سهرابي مدير پروژه چهارباغ، ناصر طاهري معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان، محمود درويش كارشناس حوزه معماري و شهرسازي و محمد عرب كارشناس معماري و شهرسازي استان برگزار كرد.
عليرضا صلواتي معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري اصفهان ديگر مدعو اين ميزگرد بود كه حضور نيافت.
همچنين از سازمان نوسازي و بهسازي براي حضور در اين ميزگرد دعوت شد و مسوولان سازمان هرگونه صحبت در خصوص طرح چهارباغ را به شهرداري و مديريت چهارباغ واگذار كرد.
اين درحالي است كه نماينده ميراث فرهنگي اصفهان در اين ميزگرد عنوان كرد كه سازمان نوسازي و بهسازي به نمايندگي از شهرداري اصفهان تمامي مكاتبات مربوط به طرح چهارباغ را با اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان دارد.
اين كارشناسان معتقدند طرح چهارباغ فوري نيست و هيچ تعجيلي براي اجراي سريع آن وجود ندارد و اين طرح نياز به لايه شناسي و نگاهي مفهومي دارد و نگاه كالبدي بايد از آن حذف شود.
ميراث فرهنگي اصفهان در اين ميزگرد تعيين طرف حساب ميراث فرهنگي از سوي شهرداري را خواستار شد تا اين اداره كل بداند در خصوص چهارباغ با كدام بخش از شهرداري اصفهان مواجه است.
آن ها معتقدند چهارباغ يك طرح ناموفق است كه هنوز هم در مرحله اجرا بوده و براي اصلاح آن دير نشده و بايد بازآفريني شود.
اين كارشناسان بر ضرورت تشكيل اتاق فكري براي اين گذرگاه فرهنگي تاكيد كردند و تركيب تيم اين اتاق فكر را يك طرح مطالعاتي دانستند.

** طرح چهارباغ پيوست فرهنگي نداشته است
مدير پروژه چهارباغ اصفهان در ميزگرد ايرنا گفت: از ابتداي سال 96 طرح پياده راه سازي و سنگ فرش آن آغاز و به طول حدود 200 تا 300 متر از چهارباغ سنگ فرش شد تا اينكه شوراي شهر تغيير كرد و مديريت طرح چهارباغ به منظور نظارت بر اجراي آن در دوره جديد شوراي شهر ايجاد شد.
سعيد سهرابي افزود: نقطه عطف پياده راه شدن چهارباغ به صورت دو طرفه از زمان برگزاري جشنواره فيلم كودكان و نوجوانان در سال جاري بود كه كسبه منطقه در حالي كه پيش تر در مقابل اين طرح ايستادگي مي كردند آن زمان از طرح استقبال كردند.
وي با تاكيد بر اينكه براي هر طرح شهري يك پيوست فرهنگي نياز است، اضافه كرد: طرح چهارباغ هيچ پيوست فرهنگي نداشته است و اكنون دقيق مشخص نيست كه محور مياني چهارباغ و حوضچه هاي آن به چه صورتي بايد اجرا شود.
مدير طرح چهارباغ اصفهان احياي اين طرح را امري محال برشمرد و تصريح كرد: حدقل بايد آن را بازآفريني كنيم.
وي درباره اين طرح تصريح كرد : پيرايش شهري، سازماندهي مشاغل، فضاي سبز و آفت درختان كه معضل خشكي درختان كهن چهارباغ را تهديد مي كند از جمله اقداماتي است كه در قالب اين طرح بايد انجام و به آن توجه شود.
سهرابي ادامه داد: بخشي از مراكز فرهنگي و اجتماعي موجود در چهارباغ مانند نگارخانه، جواهرسازي، كتابخانه، قنادي، كافه تريا و سينما در محور چهارباغ از بين رفته است و جاي آن بدنه شرقي ايجاد شد كه در عمل هيچ سودي ندارد.
وي تاكيد كرد: در صورتي كه ساختماني كه در بدنه شرقي چهارباغ ساخته شده توسط شهرداري رونق نگيرد حدود 40 درصد محور چهارباغ گيرايي و استقبال خود را از دست مي دهد و در محدوده بين بدنه شرقي و پاساژ تخت جمشيد سوت و كور خواهد شد.
به گفته وي در اولين جلسه كميته عالي چهارباغ مقرر شد تمامي تخريب ها متوقف و بازآفريني و پيرايش شهري صورت گيرد و بودجه تخريب نيز حذف شد.
سهرابي با بيان اينكه شهرداري موظف شده نقطه به نقطه چهارباغ را پيرايش كند، گفت : تيم جديد مديريت شهري نگاه بر حفظ هويت و تاريخ چهارباغ دارد و اگر اين نگاه تداوم يافته و به حالت سليقه اي در نيايد مي توان هويت چهارباغ را تا همين حد نگه داشت.
وي در خصوص اينكه نظرات مردم تا چه ميزان در پروژه هاي شهر مهم است معتقد است كه بايد نظرات مردم و شهروندان درخصوص طرح هاي شهري اخذ شود زيرا طرح هاي شهري براي عموم مردم و در عرصه هاي شهري انجام مي شود و هر فردي حق اظهار نظر دارد ولي بايد نمايندگاني از سوي عموم مردم اين نظرات را ارائه دهند.
مدير طرح چهارباغ اصفهان گفت : ما در طرح هايي مانند ميدان امام علي (ع) و بدنه شرقي چهارباغ شكست هايي خورديم كه از آن اشتباهات درس گرفتيم و اميدواريم بعد از اين خوب پيش برويم.
وي بر لزوم ايجاد اتاق فكري چالاك با حضور متخصصان حوزه اقتصاد شهري، جامعه شناسي شهري، اقتصاد هنر و ... تاكيد و اضافه كرد: مطالعات ميداني و عرصه اي از جمله رفتارسنجي شهروندان توسط تيمي در سطح چهارباغ در حال انجام است تا اين طرح فارغ از مباحث كالبدي به سمتي برود كه حداقل براي يك قرن ماندگار باشد.
سهرابي اضافه كرد : در قالب طرح چهارباغ بايد موضوعاتي از جمله فضاي سبز شهري، مبلمان شهري، نورپردازي، پاتوق هاي شهري، صنايع دستي، تئاتر شهري، فروشگاه هاي با ارزش نه ارزاني فروش و خدمات بهداشتي و درماني مانند داروخانه و اورژانس را هم در نظر گرفت تا اين محور تاريخي به خياباني درجه اول تبديل شود.
وي همچنين به نبود هماهنگي ميان ميراث فرهنگي تهران و اصفهان اشاره و بيان كرد: ميراث فرهنگي تهران از راه دور و بدون ديدن و در نظر گرفتن شرايط ميداني در محور چهارباغ نمي تواند تصميم گيري كند بلكه بايد نظرات كارشناسي را از ميراث فرهنگي اصفهان كه بومي اين شهر است دريافت و با هماهنگي آن ها تصميم اتخاذ كنند.
مدير طرح چهارباغ اصفهان بر فوري نبودن اجراي اين طرح اشاره كرد و گفت: اين طرح نياز به لايه شناسي و نگاهي مفهومي دارد.

** تشكيل اتاق فكر چهارباغ در كميته عالي چهارباغ بررسي شود
كارشناس حوزه معماري و شهرسازي درباره سوابق طرح پياده راه سازي چهارباغ مي گويد: طرح پياده راه سازي چهارباغ از سالهاي 46 و 47 مطرح شد و انتظار مي رود طرحي با چنين سابقه اي حداقل داراي مطالعات اوليه و غني ويزه بدنه سازي، زيرساخت ها و ترافيكي باشد كه متاسفانه چنين نيست.
محمود درويش در ميزگرد ايرنا با بيان اينكه طرح چهارباغ در قلب شهر اصفهان است، افزود: در اجراي اين طرح تدابير لازم براي زمان بسته شدن چهارباغ چه از لحاظ ترافيكي و چه از ساير جنبه ها پيش بيني نشد.
وي معتقد است كه از لحاظ ميراثي سنگ فرش هاي قديمي چهارباغ با متروكشي و عبور آن از محدوده چهارباغ نابود شد كه مترو تنها عامل براي رسيدن به هدف شاهراه اصلي ويژه تفرجگاهي و فضاي باز شهري نيست.
اين كارشناس شهرسازي بيان كرد : مراحل سنگ فرش كردن دو طرف خيابان با كمترين اطلاع رساني گفتاري، گرافيكي و نوشتاري اجرا شد و در واقع كسبه و اهالي آن منطقه با عمل انجام شده مواجه شدند و نيز پيش از بسيتن چهارباغ بايستي خيابان هاي شمس آبادي و باغ گلدسته از نظر مالكيت و ترافيكي بررسي مي شدند.
وي به موضوع بدنه سازي چهارباغ اشاره و تصريح كرد: پنجاه سال پيش دولتخانه صفوي مطرح شد و در اوايل دهه 50 بودجه اي هم براي آن در نظر گرفته شد تا عناصر ارزشمند تاريخي بين ميدان نقش جهان و چهارباغ مانند عمارت هشت بهشت و چهلستون و... حفظ شود و هدف آن شناسايي و ايجاد فضايي تاريخي براي خوانش دولتخانه صفوي بود.
به گفته وي در آن زمان املاك اين محدوده خريداري و تخريب شد ولي هنگام رسيدن طرح به بدنه چهارباغ به دليل سنگين بودن هزينه خريد سرقفلي ها طرح متوقف شد و اين نظر ارائه شد كه نيازي به تغيير در پوسته چهارباغ نيست و عناصر شكل دهنده و مشاغل و كسبه بايد حفظ شود.
درويش ادامه داد: اما در دهه 60 شهرداري به خريد مغازه هاي بدنه چهارباغ اقدام كرد و طراحي بدنه چهارباغ را به مسابقه گذاشت و در نهايت سه مهندس مشاور برنده اين فراخوان بودند.
وي اضافه كرد : يكي از اين شركت هاي مشاور طرحي را در اطراف بازار هنر اجرا كرد و سپس مسكوت مانده و در قالب گام دوم طرح باز به فراخوان گذاشته شد اما پس از مطرح شدن بحث مترو و كارخانه هاي باف ناز و ريسباف بدنه چهارباغ به مرتبه هاي بعدي طرح هاي شهر اصفهان سقوط كرد.
اين كارشناس حوزه معماري و شهرسازي اضافه كرد: در نهايت ماشين آلات به كار افتادند و شهرداري با بيان اينكه ميراث فرهنگي اجراي اين طرح را تاييد كرده است اقدام به ساخت قسمتي از بدنه شرقي چهارباغ كرد كه با مخالفت عده اي مواجه شد.
وي اضافه كرد : حدود 70 درصد اين طرح انجام شد اما به دليل برخورد با دو پاساژ قديمي تخت جمشيد و ايفل در بدنه شرقي، اين طرح متوقف شد و در واقع طرح چهارباغ پروژه اي بيمار و ناموفق است كه بايد بازآفريني شود.
درويش بيان كرد: مردم شهر با صلاحيت ترين افراد براي قضاوت هستند و شهريت به دليل وجود همين انسان هاست كه در شهر زندگي ايجاد كرده اند.
وي افزود: البته نبايد فراموش كرد كه نظرات بسيار متفاوت است و كارشناسان بايد نظرات را بررسي كنند و مردم متوجه باشند كه يك طرح شهري به نفع آنان است يا به ضررشان.

** از اشتباهات درس بگيريم
كارشناس معماري و شهرسازي گفت: بهترين فرصتي كه در اين مقطع تاريخي داريم اين است كه از اشتباهات اروپايي ها استفاده كرده و از آن درس بگيريم.
وي با اشاره به اينكه كيفيت طرح چهارباغ را نبايد فداي زمان كرد ادامه داد: مي توان وضعيت فعلي چهارباغ را با يك پاكسازي و هزينه كم به همين صورت حفظ و از دخل و تصرف در آن خودداري كرد تا زمان بسياري از مسائل و مشكلات را حل كند.
درويش بيان كرد : همزمان با آن، اتاق فكري چهار يا پنج نفره براي چهارباغ ايجاد شود تا متفكران جامعه شهري دور هم جمع شده و بدون هيچ تصميم عجولانه اي و با بودجه اي اندك و بازه زماني شش ماه تا يكسال براي طرح چهارباغ چاره انديشي كنند.
وي بر ضرورت ايجاد اتاق فكر براي پروژه چهارباغ تاكيد كرد و گفت: ايجاد اتاق فكر براي چهارباغ بايستي در كميته عالي چهارباغ كه به رياست شهردار اصفهان برگزار مي شود بررسي و تصميم گيري شود.
اين كارشناس حوزه معماري و شهرسازي تصريح كرد: اميدوارم براي يكبار هم شده يك طرح شهري با تامل و مطالعه و بدون تعجيل انجام شود تا كم اشتباه تر باشد.

**احياي چهارباغ مثل گذشته، امكانپذير نيست
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان گفت: در خصوص نوع اطلاع رساني طرح چهارباغ در شهر بايد گفت كه اجراي آن حداقل در محل طرح به اهالي منطقه اطلاع رساني شد و افراد محلي در جريان اجراي طرح بودند.
ناصر طاهري در ميزگرد ايرنا افزود: پنج دهه است كه طرح پياده راه سازي چهارباغ به عنوان يك آرزو مطرح شده بود و در سال 93 نيز كه مسدود شدن و پياده راه سازي ميدان امام (ره) مطرح شد قرار بود اين پياده راه ازي به چهارباغ و مركز شهر بسط داده شود.
وي با اشاره به اينكه همه جاي دنيا ميادين اصلي، بزرگ و تاريخي شهرها جايگاه ويژه دارند ، اضافه كرد: در ميدان امام (ره) كه ميداني ثبت شده در آثار جهاني است انفجاري فضايي از جمله وجود و تردد اتوبوس هاي شهري و خودرو و موتورسيكلت داشتيم كه در شان يك اثر تاريخي نيست.
وي با بيان اينكه پياده راه سازي ميدان امام (ره) موجب كاهش جرائم با موتور و تصادفات در اين محور گردشگري شد، خاطرنشان كرد: بستن ميدان نقش جهان به روي خودروها ابتدا با مخالفت حوزه صنايع دستي و كسبه روبه رو شد اما امروز اين افراد اثرات مثبت آن را به خوبي مي بينند.
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اصفهان ادامه داد: برگزاري نماز جمعه در اين ميدان تاريخي و صداي بلندگو، نصب داربست و پرواز بالگرد بر فراز آن براي آثار تاريخي اين ميدان ثبت شده مشكل ساز بود كه اگر رعايت نمي شد خروج ميدان از فهرست آثار تاريخي ثبت شده جهاني آن را تهديد مي كرد.
وي با اشاره به اينكه براي اين گونه طرح هايي كه در اماكن و محورهاي تاريخي اجرا مي شود بايد مطالعات اجتماعي و تاريخي و فرهنگي مناسب داشت ، افزود: برخي افراد غيرمتخصص سراغ مطالعه تاريخي و فرهنگي طرح چهارباغ را مي گيرند حال آنكه اين مطالعات وجود دارد و اگر نياز باشد به مرجع خاصي ارائه دهيم تقديم خواهيم كرد.
وي تاكيد كرد: ميراث فرهنگي در طرح چهارباغ نظارت هاي سه نوبته متشكل از متخصصان مرمت گر، باستان شناس و طراح داشته است.
طاهري بيان كرد : سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان تاكيد بر اجراي دستي عمليات برداشت كف چهارباغ داشت كه تا جايي كه امكان داشت اين پروژه به صورت دستي انجام شد و فقط گاهي بخش ها از ماشين آلات سبك براي برداشت آسفالت هاي چندين ساله و با ضخامت 40 سانتي متر كف استفاده شد.
وي تاكيد كرد: ما نمي توانيم چهارباغ را احيا كنيم زيرا در جريان احيا بايد محل به همان ويژگي هاي گذشته و تاريخي اش بازگردد كه امري امكان پذير نيست.
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خاطرنشان كرد: نبايد فراموش كرد كه محور چهارباغ تا به امروز هم دست نخورده باقي نمانده بود و از زير آن شبكه آب با لوله هايي به قطر يك متر با قدمت 70 سال مي گذرد.
وي با اشاره به اهميت زياد محور مياني چهارباغ به دليل وجود مسير مادي مسقف و قديمي گفت: محور مياني چهارباغ سنگ فرش نمي شود و فقط مسيرهاي شرقي و غربي سنگ فرش شد و بايد وضعيت فعلي چهارباغ از نظر توزيع خدمات ساماندهي شود.
طاهري افزود: تعداد زيادي از كسبه چهارباغ راي نوسازي، احداث زيرزمين و طبقه رويي به ميراث فرهنگي مراجعه مي كنند اما ميراث براي اين اقدامات مجوز صادر نمي كند و تنها اجازه بازسازي و پيرايش داده مي شود.
وي اضافه كرد: بسياري از عناصر بدنه چهارباغ فاقد ارزش است و درحالي كه چهارباغ مربوط به دوره صفويه است اما نمادهايي از دوران پهلوي بر بدنه آن وجود دارد.

** مداخله كالبدي به بدنه چهارباغ اقدامي غلط است
وي تاكيد كرد: مداخله كالبدي در بدنه چهارباغ اقدامي ناشايست است و مورد تاييد ميراث فرهنگي نمي باشد و بابت حساسيت هاي فعلي بر چهارباغ خوشحاليم زيرا اين حساسيت ها باعث مي شود كه پروژه هايي درخور شهر تاريخي اصفهان اجرا شود.
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان عنوان كرد: براي يك طرح در محدوده اي اريخي بايد مطالعه و پژوهش هاي لازم انجام شود تا وقتي آيندگان ما را قضاوت كردند اقداماتمان براساس مطالعه باشد و بتوانيم مستنداتي را ارائه دهيم.
وي گفت: اجراي طرح در مناطق تاريخي شهر نبايد در بازه زماني محدود و با تعجيل باشد زيرا آسيب هايي را به دنبال دارد.
طاهري با اشاره به لزوم انجام مطالعات كارشناسي پيش از طراحي و اجراي طرح هاي شهري ادامه داد: اجراي طرح قطار شهري به دليل نداشتن طرح مطالعات قبلي موجب شد كه در مرحله طراحي سقف ايستگاه مترو با آبراه تاريخي تداخل و تماس داشته باشد كه متاسفانه براي اصلاح هزينه اي 20 ميليارد ريالي را در بر داشت.
وي تاكيد كرد: بايد از گروه هاي متخصص در طرح هاي شهري استفاده كرد و نظرات قدما نيز بخشي از تاريخ شفاهي ما است كه بايد از آن استفاده كنيم.
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان همچنين بر تهيه طرحي يكپارچه براي چهارباغ تاكيد ورزيد.
طاهري با اشاره به اينكه طرح هايي كه در محوطه هاي تاريخي انجام مي شوند بايد مصوبه ميراث فرهنگي را داشته باشند ، گفت: طرح محور مياني چهارباغ توسط اصفهان تهيه شده و براي تاييد و تشريفات به ميراث فرهنگي تهران ارسال شد كه ميراث فرهنگي تهران اكنون بايد به ما بگويد آيا به صلاح هست وارد لايه هاي باستاني محور چهارباغ در قسمت مياني شويم يا خير.
وي تاكيد كرد: هيچ تعجيلي براي اجراي طرح چهارباغ نيست و نظر ما اين است كه تا زماني كه مستندنگاري، مطالعه و اسناد پشتيبان نداريم اين طرح ادامه نيابد.
معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اصفهان در خاتمه تعيين طرف حساب ميراث فرهنگي از سوي شهرداري را خواستار شد تا اين اداره كل بداند درخصوص پروژه چهارباغ با كدام بخش از شهرداري اصفهان مواجه است.

** طرح چهارباغ نياز به اصلاح دارد
كارشناس معماري و شهرسازي ديگري از استان اصفهان با اشاره به اينكه بايد چهارباغ را به عنوان طرحي تمام نشده ديد و روي آن كار كرد، گفت: هنگامي كه به سوابق شهرهاي مختلف نظر مي كنيم مي بينيم كه در ساليان گذشته تحولاتي داشته اند و در چندين دهه گذشته قالب كالبد شهري و پديده شهر در ايران منجمد و خشك بوده و ما معماران در قالب مهندسين مشاور شهرها را از لحاظ معماري تغيير داده ايم.
محمد عرب بيان كرد: اشتباه ما اين است كه به تاريخ نه به واسطه يك تداوم زماني بلكه به چشم يك بخش از زمان مي نگريم و اين نظام ارزش گذاري را از سه تا چهار دهه پيش به دوره هاي تاريخي داده ايم.
وي ادامه داد : چون طرح چهارباغ در حال اجراست ما مي توانيم كم و كاستي هاي آن را ببينيم و شايد بتوان با صرف هزينه اي كم از آن بهتر بهره برد.
وي اظهارداشت: در اين برهه از زمان حيات اجتماعي پيرامون زاينده رود تحت تاثير خشكي آن قرار گرفته و در اينجا نقش طرح هاي شهري مانند چهارباغ و بافت ها و محورهاي تاريخي مهمتر از قبل مي شود بنابراين بخشي از مطالعات ما در طرح هاي شهري بايد در اين زمينه باشد.
اين كارشناس معماري و شهرسازي از اينكه به چهارباغ نگاه كالبدي شده است ابراز تاسف كرد و افزود: امروز هرچه بتوانيم نقش جامعه شناختي مسائل شهري، شهروندي و اقتصادي را مورد بررسي قرار دهيم به نتايج بهتري دست مي يابيم.
وي اضافه كرد: نگاه كالبدي به مقوله شهر و برداشت اشتباه ما از تاريخ و ميراث تاريخي مان دو عارضه اي است كه موجب ناموفق بودن طرح هاي شهري از جمله چهارباغ خواهد شد.
عرب معتقد است كه از چهارباغ بايد براي طرح هاي آينده درس گرفت و همين امر كه شهرداري اصفهان قبول دارد كه چهارباغ طرحي بيمار است و سعي در اصلاح آن دارد بسيار خوب است.
وي افزود: متاسفانه گاهي در مسائل شهري با نگاه منفعت شخصي به موضوعات نگاه مي شود و ما معماران از ياد مردم برده ايم كه اصل و هويت اصلي شهر و محله چيست.
وي شهر را تلفيقي از شهر و انسان دانست، بر اهميت نقش انسان در محيط شهري اشاره كرد و گفت: هر يك از آن گزينه ها اگر حذف شود هويت اصلي شهر از بين مي رود.
اين كارشناس شهرسازي با اعتقاد بر اينكه عناصر شهري مي تواند براي شهروندان داراي ارزش بوده و خاطرساز باشند، تصريح كرد: خاطره و حافظه جمعي ايجاد مي كند و مي تواند هويت ساز باشد بنابراين خاطره هاي شهري به عنوان خرده فرهنگ ها مي توانند حس تعلق به مكان و شهر را در مردم ايجاد كنند.
وي مي گويد: ما اكنون داريم برخلاف اين امر عمل مي كنيم و مردم و ساكنان آن و برخي عناصر ارزشمند را از بافت تاريخي شهر حذف مي كنيم و اين بخاطر همان منفعت شخصي مهندسان مشاور و نداشتن حس تعلق به شهرشان است.
عرب خاطرنشان كرد: اصفهاني كه در آن شهروندان داراي ارزش و جايگاه شهري باشند از اصفهاني كه فقط پوسته تاريخي و ظاهرش حفظ شود و مردم در آن جايي نداشته باشند بهتر است و نبايد اصفهان را به موزه اي بدون انسان تبديل كنيم.
وي به خيابان كشي هاي اصفهان در دوره پهلوي اول اشاره كرد و افزود: آن خيابان كشي ها بدون مطالعه انجام شده و به طور كامل اشتباه بود.
كارشناس معماري و شهرسازي تاكيد كرد: موضوعات شهري تك لايه نيستند و بايستي فرآيندهاي طرح هاي شهري اصلاح شود و با سياست هاي شهري و چند بعدي پيش رفت.
وي افزود: ما بايد نگاه كالبدي را از چهارباغ حذف كنيم و پروژه اي مانند چهارباغ كار يك فرد و يك دفتر نيست بلكه بايد سلسله اي از افراد و متخصصان و طراحان روي آن كار كنند.
عرب با اشاره به لزوم تشكيل اتاق فكري متشكل از متخصصان براي چهارباغ تاكيد كرد: تركيب اين اتاق فكر خود يك طرح مطالعاتي است.
7135/6026/