به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، شرایط در سوریه در سال های اخیر به سود دولت مركزی حركت كرده و مهمترین بازنده های این روند حامیان مادی و معنوی معارضان سوری به ویژه عربستان سعودی و متحدان آن بوده اند.
به اعتقاد تحلیلگران، تغییرات اخیر در عربستان سعودی كه مهمترین آن ها بركناری «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان بود نیز ارتباط نزدیكی با تحولات اخیر در منطقه و سوریه دارد.
قتل «جمال خاشقچی» در تركیه، ادامه تنش ها میان ریاض و دوحه، گرفتاری سعودی در باتلاق جنگ یمن و تداوم پیروزی های دولت بشار اسد در تحكیم جایگاه در سوریه و شكست تمام عیار دربار ریاض در این كشور از جمله مهمترین دلایل برای تغییر نرم در رویكردهای عربستان ارزیابی می كنند.
علاوه بر این اعلام خروج واشنگتن از سوریه هم بر میزان دغدغه های ریاض افزوده و به همین دلیل است كه تارنمای نشریه «آسیا تایمز» سال 2018 را برای دربار سعودی و سیاستگذاران آن سال بدی ارزیابی كرد كه با شكست های گوناگونی بر ای آن همراه بود.
** رجوع كشورهای منطقه به دمشق
به نظر می رسد عربستان با كنار گذاشتن وزیر امورخارجه تندروی خود، آشكارا گام هایی را برای دگرگون سازی خط مشی ها در سیاست خارجی برداشته است. یكی از مهمترین حركت ها از روند تدریجی تغییر در سیاست خارجی كشورهای عربی از جمله ریاض، از سوی مهمترین متحد این كشور در خلیج فارس نشان داده شد. امارات متحده عربی در اقدامی تعجب آور نخستین كشور عربی شد كه سفارت خود را پس از خروج از این كشور، بعد از چند سال بار دیگر در دمشق گشود و به نوعی روابط سیاسی خود را با این كشور از سر گرفت.
این واكنش پس از پیروزی های چند ماه اخیر دولت اسد در عرصه میدانی سوریه رخ داد؛ البته نخستین اقدام عملی چند هفته قبل از سوی «عمر البشیر» رئیس جمهوری سودان كلید خورد كه با سفر به دمشق و دیدار با بشار اسد یخ روابط كشورهای منطقه با سوریه را آب كرد.
تارنمای روزنامه «چاینا دیلی» (China Daily) در گزارشی با بیان اینكه بحرین و امارات پس از 7 سال به دمشق باز می گردند، در زمینه تلاش كشورهای عربی برای بهبود روابط با سوریه آورد: به اعتقاد تحلیلگران مجموعه ای از تحركات از سوی برخی كشورهای عربی در حال انجام است كه حكایت از آن دارد به تدریج سوریه از سوی جهان عرب پذیرفته می شود.
این گزارش حضور دیپلمات های اماراتی در دمشق را موفقیتی برای بشار اسد دانست و افزود كشورهای عرب حوزه خلیج فارس و از جمله امارات اكنون با واقعیت ها رو برو شده اند و در حال اتخاذ سیاست های متوازن منطقه ای هستند. علت آن است كه شرایط حقیقی در سوریه در حال نمایان شدن است و دولت این كشور دیگر قابل سرنگونی نیست.
شدت این ضربات به حدی سنگین بود كه حتی روزنامه صهیونیستی «جروزالیم پست» هم راهی جز اعتراف به موفقیت های دولت سوریه نداشت و در گزارشی نوشت: تحولات اخیر همچون سفر های دیپلماتیك یا گشایش سفارتخانه ها، پیروزی های دیگری را برای بشار اسد رقم زده اند.
این گزارش آورده است: اگرچه دمشق هنوز راه درازی را در پیش دارد اما موفقیت ها یكی پس از دیگری برای اسد اتفاق می افتد.
این روزنامه اضافه كرد «عربستان سعودی نیز یكی از كشور هایی خواهد بود كه پس از امارات سفارت خود در دمشق را باز می كند. ریاض حتی نسبت به سرمایه گذاری در شرق سوریه نیز ابراز علاقه مندی كرده است. كشورهای حوزه خلیج فارس در شرایط كنونی به ویژه پس از خروج آمریكا از سوریه، حتی تلاش می كنند تا هزینه های بازسازی این كشور را تامین كنند زیرا تحولات نشانه ای از كامل شدن مراحل پیروزی اسد در سوریه است».
**پیروزی های پیاپی اسد
به اعتقاد تحلیلگران به طور قطع سفر عمر البشیر در كنار بازگشایی سفارت امارات در دمشق بدون دریافت مجوز از ریاض امكان پذیر نبوده است. به تازگی گفته می شود بحرین هم در كنار برخی كشورهای آفریقایی كه روابط نزدیكی با سعودی ها دارند نیز در حال آماده سازی مقدمات برقراری روابط با دمشق می شود. گفته می شود مصر و موریتانی از دیگر كشورهایی هستند كه در حال فراهم كردن زمینه ها برای این كار هستند.
بسیاری از تحلیلگران و رسانه ها در غرب این تحولات را موفقیتی بزرگ برای دولت اسد می دانند. به گزارش تارنمای «راشا تودی» این اقدام از آن جهت پیروزی بزرگ بشار اسد به شمار می رود كه امارات در طول جنگ داخلی از جمله مهمترین حامیان گروه های معارض بود. این حركت ابوظبی نشانه ای از پذیرش دوباره دمشق از سوی جهان عرب و پیوستن این كشور به اتحادیه عرب تعبیر می شود.
كارشناس این خبرگزاری روسی بر این اعتقاد است كه كشورهای عربی دریافته اند، اسد ماندگار است. برای عربستان و امارات كه در تصمیم گیری ها با یكدیگر هماهنگ عمل می كنند، خبر خروج آمریكا از سوریه هم تصمیم مهمی به شمار می رود. از این رو ریاض و ابوظبی تلاش می كنند تا با برقراری دوباره روابط با دمشق، نفوذ خود در این كشور را حفظ كنند و بتوانند در مقابل ایران جایگاهی را كسب كنند.
روزنامه «گاردین» نیز در گزارشی بشار اسد را برنده جنگ خونین 7 ساله این كشور نامید و افزود: عربستان، امارات، بحرین و حتی مصر تا حدود زیادی از موقعیت ایران و تركیه در سوریه و ادامه بقای اسد در هراس هستند. این كشورها محوری را ایجاد كرده اند كه پیروزی خود را در تحولات اخیر نمی بینند. در این چارچوب به ویژه امارات تلاش می كند تا وضعیت موجود را به نفع خود تغییر دهد. نكته دیگر آنكه برخلاف شرایطی كه صدام پس از دهه 1990 گرفتار آن بود، بشار اسد به هیچ عنوان منزوی نیست و كشورهای زیادی اكنون به دنبال ایجاد روابط دیپلماتیك با دمشق هستند؛ اردن مرزهای خود را با سوریه باز كرده و روابط تجاری دمشق با آنكار نیز برقرار شده است.
روزنامه آمریكایی «لس آنجلس تایمز» هم بازگشایی سفارت امارات در سوریه را اعتراف یكی از مهمترین دشمنان بشار اسد به موفقیت وی در جنگ داخلی این كشور دانست و عنوان داشت اسد اكنون در تثبیت شده ترین موقعیت خود از زمان وقوع تنش داخلی قرار دارد. این كشور اما برای بازسازی به كمك های بین المللی و سرمایه گذار خارجی نیاز دارد.
گزارش این روزنامه آمریكایی، ضمن مطرح كردن احتمال تكرار اقدام امارات از سوی ریاض اضافه كرد: به اعتقاد «عبدالباری عطوان» تحلیلگر شناخته شده جهان عرب، بازگشایی سفارت امارات در دمشق كانالی برای هماهنگی تلاش ها در زمینه بازسازی سوریه است.
به اعتقاد این نویسنده در یك نگاه جامع تر اما این اقدام نمادی از نگرش جدید حكام عربی است بدین نحو كه «اسد و حكومت وی ادامه خواهد یافت و شرایط هفت سال گذشته پایان یافته است».
پژوهش**9130 **1552
تهران- ایرنا- تحلیلگران بازگشت متحدان عربستان به سوی سوریه برای برقراری روابط دیپلماتیك با دمشق را در راستای تحولات اخیر سیاسی در ریاض ارزیابی كرده و پیام آن را پذیرش پیروزی «بشار اسد» از سوی این كشورها می دانند.
