منشا بوی مرموزی كه غروب چهارشنبه فضای مناطق مركزی تهران را فراگرفت، هنوز ناشناخته است. اگرچه در ساعات اولیه، شكستن خط لوله فاضلاب در خیابان انقلاب عامل این بوی بد اعلام شد، ولی طولی نكشید كه این موضوع از سوی مسئولان شركت آبفا تكذیب شد.
پس از آن نوبت مترو و ایستگاه ملت بود كه به عنوان منشا بو شناخته شود، اما مترو نیز این موضوع را تكذیب كرد و معما همچنان حل نشده باقی ماند. در ساعات انتهای شب نیز آرام آرام بو برطرف شد و مسئولان چون كسی به علت این بو بد به مراكز درمانی مراجعه نكرد، موضوع را محیط زیستی اعلام كردند.
معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران نیز براساس اعلام هواشناسی و دیگر نهادهای متولی اعلام كرد كه منشا بوی نامطبوع كه از عصر چهارشنبه در پایتخت متصاعد شد، مشكل آلودگی هوایی نیست، بلكه منشا زمینی دارد و خطرناك نیز نیست.
در روز پنجشنبه اما استاندار تهران، احتمال دیگری را مطرح كرد و گفت: احتمال دارد یك ماده شیمیایی كه بوی تندی دارد مانند مركاپتان، به عمد یا سهو در جایی ریخته شده و در قسمتی از فضای تهران منتشر و ظرف 2-3 ساعت برطرف شده است.
*كابوس پلاسكو
اما در غیاب اظهار نظر قطعی و دقیق متخصصان، دانشگاهیان، مراكز تخصصی بیمارستانی، آزمایشگاه ها و نهادهای بازرسی و نظارتی، بازار شایعه هم داغ شد.
فاضلاب قدیمی ساختمان پلاسكو، متهم دیگری بود كه محمدعلی سعادتی شهردار منطقه 12 تهران گفت: انبار فاضلاب پلاسكوروز پنجشنبه حوالی ساعت 17 در حین عملیات عمرانی گشوده شد. انتشار بوی نامطبوع در روز چهارشنبه ارتباطی به باز شدن انبار فاضلاب پلاسكو در روز پنجشنبه ندارد. حجم گاز متان در انبار چاه فاضلاب یك ساختمان آن قدر نیست كه كل تهران را فرابگیرد.
*استانداردی برای بو نداریم
اما حالا سه روز بعد از ماجرا، محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینكه ما استانداردی برای بو نداریم می‌گوید: تا منشا پیدا نشود نمی‌توان به قطعیت راجع به آن اظهار نظر كرد. هنوز در حال بررسی منشا بو هستیم اما چیز خاصی مشخص نشده است.
وی در پاسخ به سوال كه گفته می‌شود با بروز بو در هوا، میزان آلاینده گوگرد در هوای تهران تا 40 واحد اضافه شده و آیا این نشانه‌ای مبنی بر منشا گوگردی این بوست، گفت: یك مقدار افزایش گوگرد داشتیم، اما بقیه پارامترها هم بالا رفت. یعنی فقط گوگرد بالا نرفت، بقیه پارامترها مانند pm 2.5 هم بالا رفت. اما واقعیت این است كه به جمع‌بندی خاصی نرسیده‌ایم كه افزایش SO2 با بوی شامگاه چهارشنبه مربوط باشد. چون در آن بازه زمانی، پیك ترافیك است و افزایش آلایندگی دور از انتظار نیست.
وی در پاسخ به اینكه در چنین مواقعی شاخصی كه نشان دهد این بو خطرناك است چیست گفت: منشا بو می‌تواند H2S (گاز هیدروژن سولفوره)، آمونیاك، مركابتان یا تركیبات آلی فرار باشد كه هر كدام بوی مخصوص به خود را دارد.
*بوی مرموز شبیه بوی مركابتان بود
رستگاری در پاسخ به این سوال كه این بو شاخص كدام را داشت گفت: من بو را به شخصا استشمام نكردم، ولی همكاران می‌گفتند كه بویی شبیه مركابتان داشت؛ گازی بسیار بدبو كه به گاز طبیعی اضافه می‌كنند تا در صورت نشت گاز، انسان متوجه خطر شود. البته چون این حسی است، نمی‌توان با اطمینان در مورد آن اظهار نظر قطعی كرد.
وی در پاسخ به این سوال كه چگونه می‌توان فهمید چنین بویی از چه تركیباتی تشكیل شده است توضیح داد: راهكار، نمونه‌برداری از هواست. باید هوا را در مخزنی ذخیره كرد و برای آزمایش به آزمایشگاه برد و بعد آن را آنالیز كرد تا دقیقا ماده مورد نظر مشخص شود. اما چون انتشار بو در بازه زمانی كوتاهی بوده، امكان چنین نمونه‌برداری وجود نداشت. این كار دشواری‌های خاص خود را دارد، ولی اگر دوباره تكرار شود با نمونه برداری قابل شناسایی است.
*عامل بوی تهران جزو آلاینده‌های معیار آلودگی هوا نیست
معاون نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران متذكر شد: اما آنچه موجب بو شده جزو آلاینده‌های معیار آلودگی هوا نیست. چون ما چند پارامتر معیار برای سنجش كیفیت هوا داریم كه برای ما شناخته شده است و هر روز توسط ایستگاه ها كیفیت هوا سنجش می‌شود كه عامل ایجاد كننده بو جزو آنها نیست.
*اداره كل اخبار چندرسانه ای*ایرناپلاس*
تهران- ایرناپلاس- معاون نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران می‌گوید: ادعای بالا رفتن میزان گوگرد در زمان انتشار بوی مرموز در تهران چندان دقیق نیست؛ اما آنچه مشخص است عامل ایجاد بو در تهران جزو هیچ یك از آلاینده‌های معیار آلودگی هوا نیست.