به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، با كاهش سطح تنش های داخلی در سوریه و شكست داعش و تثبیت نسبی كنترل بشار اسد بر خاك این كشور، نگاه جامعه بین المللی به آینده تحولات این كشور مثبت شده است. كشورهای عربی كه در سال 2011 دمشق را به علت برخورد با اعتراضات داخلی از اتحادیه عرب اخراج كرده بودند اكنون بیشتر از دیگر كشورها ی جهان خود را به عادی سازی روابط با دمشق علاقه مند نشان می دهند.
بسیاری از كشورهای عربی به ویژه در منطقه حاشیه خلیج فارس به شدت به دنبال از سرگیری روابط میان جهان عرب و سوریه هستند. به همین دلیل یكی از مهمترین موضوع هایی كه در جلسه چند روز آینده نمایندگان كشورهای عضو در اتحادیه عرب مطرح خواهد شد عضویت دوباره سوریه در این نشست عربی است.
نمونه بارز این اشتیاق كشورهای عربی در بازگشایی سفارت كویت و امارات متحده عربی در دمشق و ابراز تمایل بحرین به برقراری روابط و سفر برخی سران عرب به دمشق است كه به عنوان تغییر دیدگاه نسبت به دمشق و بشار اسد ارزیابی می شود.
** تكاپوی لبنان برای مصالحه بین اعراب
اگرچه دبیرخانه اتحادیه عرب به صورت رسمی هیچ خبری را تایید نكرده است اما كارشناسان یكی از مهمترین اهداف نشست نمایندگان دائمی كشورهای عربی را بررسی احیای روابط میان كشورهای عربی و سوریه می دانند. روزنامه های عربی منطقه اما مدعی هستند كه موضوع اصلی نشست پیش رو بررسی مقدمات دیدار مقام های میان اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب است كه در ماه فوریه برگزار خواهد شد.
اگرچه برخی رسانه های عربی عنوان كرده اند كشوری برای بررسی پذیرش دوباره سوریه پیش قدم نشده و درخواستی را برای طرح در نشست نمایندگان اتحادیه عرب مطرح نكرده است اما گفته می شود لبنان به صورت رسمی درخواست گنجانده شدن موضوع سوریه در فهرست موضوعات نشست اتحادیه عرب را ارائه كرده است.
به اعتقاد تحلیلگران تلاش های دیپلماتیك وزیر امور خارجه لبنان در چند ماه اخیر و پالس های مثبت ریاض برای كاهش تنش با دمشق در كنار موضع كشورهایی همچون عراق، كویت، اردن، و مصر احتمال پر شدن صندلی خالی سوریه در میان سران عرب از سوی اسد در آینده نزدیك را بالا برده است.
تارنمای موسسه خبری پژوهشی «میدل ایست مانیتور» در گزارشی از دعوت لبنان از بشار اسد برای حضور در نشست اتحادیه عرب خبر داد و نوشت: «جبران باسیل» با چند كشور عرب تماس برقرار كرده و در زمینه دعوت از رئیس جمهوری سوریه به نشست سران عرب در بیروت گفت وگو كرده است.
به نوشته روزنامه لبنانی الاخبار، باسیل با همكاری مقام های مصری در حال انجام رایزنی ها است اما هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده است. اگرچه موضوع با مقامات بحرین، كویت، عراق، فلسطین، اردن، مصر و تونس مطرح شده است اما به اعتقاد این روزنامه لبنانی موافقت ریاض با این امر بسیار مهم و ضروری است.
اگرچه هنوز هیچ گزارشی به صورت رسمی از سوی وزیر امور خارجه لبنان مطرح نشده اما این گزارش مدعی شد كه باسیل حتی از دمشق هم دیدار كرده است.
تارنمای روزنامه اماراتی «The National» هم بر این بارو است كه متحدان اسد در لبنان تلاش می كنند تا از طریق دولت، اسد را به اتحادیه عرب بازگردانند. آن ها امیدوار هستند حضور سوریه در كنفرانس اقتصادی كشورهای عربی در بیروت بتواند بازگشت اسد به این اتحادیه را تسریع كند.
روزنامه اماراتی، بازگشت سوریه به این اتحادیه را موفقیتی برای بشار اسد و حزب الله لبنان ارزیابی كرد و افزود بازگشایی سفارت امارات در دمشق و ابراز تمایل بحرین برای از سرگیری روابط و برخی سفرهای دیپلماتیك از جمله نخستین اقدامات سیاسی معنی دار بعضی اعضای اتحادیه عرب از زمان اخراج سوریه از این ائتلاف بوده اند.
به نوشته این روزنامه اماراتی، حزب الله از دولت لبنان خواست تا در دوره ای كه سران عربی برای بازگشت به سوریه عجله می كنند از ظرفیت های خود برای مصالحه بین كشورهای عربی استفاده كند. پیش از این نیز وزیر دارایی لبنان كه از اعضای پیشین جنبش اَمَل لبنان بود خواستار اقدامات بیشتر دولت این كشور و دعوت از بشار اسد برای حضور در نشست دو هفته بعد در بیروت شد. براساس این گزارش، برقراری دوباره روابط دیپلماتیك جهان عرب با سوریه، پیروزی مهم مقاومت در لبنان ارزیابی می شود.
براساس خبرهای رسانه ای اكنون دو دیدگاه در میان اعضای اتحادیه عرب به پذیرش سوریه وجود دارد. برخی از كشورها خواهان پذیرش سریع این كشور در نشست آتی اتحادیه هستند. اما برخی كشورها نیز آن را زمانبر می دانند به گونه ای كه نخست باید بحث برقراری روابط دیپلماتیك مطرح و حل شود و سپس در زمینه بازگشت دمشق به اتحادیه مذكور تصمیم گیری گردد.
قرار است نشست سران عربی با تمركز بر بحث های اقتصادی روز های 19 و 20 ژانویه در بیروت برگزار شود. اگرچه تحلیلگران اندكی انتظار دارند تا تلاش های برخی كشورهای عربی تا آن زمان نتیجه بدهد اما پیش بینی می شود سوریه حداكثر تا نشست بعدی سران اتحادیه عرب كه دو ماه بعد (در ماه مارس) صورت می گیرد صندلی خود در این مجمع عربی را بازپس خواهد گرفت.
نشریه «نیوزویك» ابراز علاقه كشورهای عضو اتحادیه عرب به بازگشت سوریه را با رویكرد «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریكا مبنی بر خروج نیروهای آن از سوریه مرتبط دانست و آورد بازگشت سوریه به جهان عرب موجب تثبیت پیروزی های نظامی و دیپلماتیك دمشق پس از خروج آمریكا می شود.
اكنون عراق، قطر، تركیه و حتی عربستان سعودی در حال عادی سازی روابط خود با دمشق هستند. برخی كشورها سفارت خود را باز كردند و برخی رهبران عربی نیز به این كشور سفر كردند. از طرف دیگر «علی مملوك» مشاور امنیتی ویژه بشار اسد هم چند هفته قبل به مصر رفت و با رئیس اطلاعات این كشور در زمینه های سیاسی، امنیتی و ضدتروریسم گفت وگو كرد.
به نوشته نیوزویك وقتی این تحولات در كنار اعتراف «احمد ابوالغیط» دبیركل اتحادیه عرب قرار می گیرد كه گفته بود «تصمیم تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب اقدامی بسیار شتابزده بود»، میزان تمایل سران كشورهای عربی به جذب دمشق مشخص می شود.
چندی قبل هم روزنامه انگلیسی «گاردین» در گزارشی عنوان كرده بود منابع دیپلماتیك می گویند كشورهای عضو اتحادیه عربی در حال تشكیل اجماعی برای بازگرداندن سوریه هستند این موضوع هفته گذشته از سوی روزنامه اردنی «الرای» هم تایید شد. همزمان با این تحولات بازگشایی گذرگاه مرزی اردن با سوریه هم نشانه ای آشكار از آغاز فرایند عادی سازی روابط این كشور با دمشق بود.
به نوشته نیوزویك وقتی این تحولات در كنار تلاش های دیپلماتیك هند برای نزدیكی به دمشق صورت می گیرد یا اظهارات پكن در زمینه علاقه مندی به سرمایه گذاری در زیرساخت های این كشور مطرح می شود احتمال پذیرش دمشق در جهان عرب و حضور دوباره اسد در میان سران عربی بیشتر از گذشته تقویت می شود. براساس این گزارش در شرایطی كه ایالات متحده اظهارات متناقضی را در زمینه آینده حضور نیروهای خود در سوریه بیان می كند و كردهای این كشور نیز به دولت بشار اسد نزدیك تر شده اند اهمیت اتخاذ یك تصمیم مناسب از سوی كشورهای عربی بیش از پیش احساس می شود.
پژوهش**9130 **1552
تهران- ایرنا- تحلیلگران مسائل خاورمیانه اعتقاد دارند تحولات منطقه ای، كشورهای عربی را وادار ساخته است تا هرچه سریع تر روابط شان با سوریه عادی كنند؛ از این رو پیش بینی می شود تا چند ماه آینده دمشق كرسی خود را در اتحادیه عرب بازپس گیرد.
