به گزارش ايرنا اين اثر باستاني مربوط به دوره ساسانيان و دوران هاي تاريخي پس از اسلام، در جنوب غربي شهر گرگان واقع شده است كه براي نخستين بار 'ژان ژاك دمورگان' باستان شناس فرانسوي در سال 1896 ميلادي از اين بنا بازديد و نقشه به همراه تصايري از آن كه به صورت مستطيلي با دو مثلث متساوي الساقين در دو طرف آن نشان داده شده و 12 برجك ديده باني دورتادور آن را فرا گرفته، تهيه كرد.
قلعه خندان در سال 1364 در فهرست آثار ملي ثبت شد.
اين اثر همچنين طي سال هاي 1379 و 1386 بخش ضلع شمالي و غربي محوطه براي جلوگيري از توسعه ساخت و ساز، ديواركشي شد.
تپه قلعه خندان گرگان بر فراز صخره و نهشته هاي رسوبات (ته نشيني) رودخانه تول‌چشمه واقع شده و يكي از بناهاي با ارزش دوره صفويه به نام قدمگاه خواجه خضر در دامنه ضلع شرقي اين قلعه قرار دارد و در گذشته نيز قبرستان بزرگي در كنار آن قرار داشت.
در اين پيوند، سرپرست هيات گمانه زني تپه قلعه خندان گرگان از ساماندهي اين اثر به زودي خبر داد و گفت: اين اثر ، طبق منابع تاريخي و يافته هاي فرهنگي- تاريخي يكي از قلعه هاي نظامي بجامانده از دوران ساساني تا سده هاي مياني اسلامي است و بر روي يكي از برجستگي هاي مرتفع دامنه سلسله جبال البرز شرقي و در حاشيه غربي رودخانه معروف به تول چشمه در گرگان قرار گرفته است.
محمد ارشادي اظهار داشت: اكنون با گسترش و توسعه شهر فعلي گرگان اين قلعه در محدوده شهري و در گوشه شمال غربي واقع شده است.
او گفت: خوشبختانه اين بناي تاريخي به خاطر قرارگيري آن در بالاي برجستگي منفرد از گزند فعاليت هاي شهري در امان بوده ولي تاسيسات احتمالي پيرامون آن، دستخوش تغييرات شده و همچنين بر اثر عوامل طبيعي و انساني از گذشته هاي دور تاكنون، بخش اعظم ساختار معماري آن از بين رفته است.
اين كارشناس باستان شناسي افزود: در سفرنامه رابينو و مجموعه كتاب آستارا تا آستارآباد نوشته منوچهر ستوده به قلعه خندان پرداخته شده و چندين مقاله هم در ارتباط با اين اثر باارزش در مجله هاي داخلي به چاپ رسيده است.
سرپرست هيات گمانه زني تپه قلعه خندان گرگان گفت: نخستين گمانه زني باستان شناسي روي قلعه خندان سال 1388 خورشيدي توسط قربانعلي عباسي كارشناس ارشد باستان شناسي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گلستان بوده و گزارش توصيفي آن هم چاپ شده است.
به گفته وي در راستاي حفاظت و جلوگيري از گسترش زيرساخت هاي شهري، تخريب بقاياي بجامانده از قلعه خندان گرگان، ساماندهي تاسيسات شهري پيرامون اين قلعه، بررسي شرايط لازم براي انجام كاوش هاي باستان شناسي گسترده در آينده، ايجاد سايت موزه باستان شناسي و فراهم كردن بستر مناسب براي بازديد شهروندان و علاقمندان به مواريث فرهنگي- تاريخي و گردشگران داخلي- خارجي با مجوز پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري، دومين فصل گمانه زني به منظور ساماندهي محوطه قلعه خندان در دستور كار قرار گرفت.
ارشادي جمع آوري اسناد و مدارك مكتوب تاريخي، بررسي ميداني و جمع آوري سطحي مواد فرهنگي، تهيه نقشه توپوگرافي با دوربين توتال استيشن، عكس برداري هوايي با كواد كوپتر، تهيه ابزار فني و تجهيز كارگاه و هماهنگي با دانشگاه اصفهان براي بررسي هاي ژئوفيزيكي با استفاده از نرم افزارهاي سنجش از راه دور براي شناسايي دقيق ساختارهاي معماري مدفون و تدوين استراتژي گمانه زني باستان شناسي براي دستيابي به بيشترين اطلاعات با كمترين تخريب بقاياي مدفون در قلعه خندان را از جمله اقدام هاي اساسي صورت گرفته اعلام كرد.
وي ابراز اميدواري كرد كه در ادامه طرح ساماندهي به نتيجه ارزشمند در ارتباط با معماري قلعه خندان و تاسيسات وابسته، دست يافته شود.
فرماندار گرگان در نشستي با رسانه ها به ظرفيت بكر گردشگري تپه قلعه خندان در شهر گرگان اشاره كرد و گفت: براي مطالعه اين بنا، امسال يك ميليارد ريال اعتبار براي انجام مطالعه و كاوش در نظر گرفته شده است.
ابوالقاسم صفوي افزود: همه مجوزهاي لازم براي ساماندهي آن دريافت شده و عمليات اجرايي طرح به زودي توسط اداره كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي گلستان آغاز خواهد شد.
وي اضافه كرد: گفته مي شود پايين تپه به قلعه كهنه يا ديوار دفاعي گرگان راه دارد و اميدواريم كه كارشناسان در اين مرحله از مطالعه و كاوش خود به آن برسند و با اين دستاورد مهم، اين محل به يك قطب گردشگري منحصر به فرد تبديل خواهد شد.
گرگان به عنوان مركز استان گلستان به عنوان شهري زيبا در متن طبيعت، ديدني هاي تاريحي منحصربه فرد را در خود جاي داده و از مهم ترين آثار تاريخي در اين شهر مي توان به كاخ آقا محمدخان، خانه هاي قديمي شفيعي و تقوي، مدرسه عماديه، مسجد جامع، مجموعه باقري ها و مجموعه شيرنگي اشاره كرد و ظرفيت رونق گردشگري را دارد.
جمعيت شهر گرگان حدود 350 هزار نفر مي باشد.
6204/3091
گرگان – ايرنا – تپه فعلي قلعه خندان كه از مهم ترين مجموعه هاي باستاني محدوده شهر گرگان مركز استان گلستان است كه با اجراي طرح ساماندهي، از حاشيه خارج و گردشگر پذير خواهد شد.
