فربد فدایی روز یكشنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه سلامت گروه اجتماعی ایرنا افزود: اعتیاد به دخانیات یا تنباكو از نظر پزشكی وابستگی به نیكوتین است چون نیكوتین ماده موثر و اعتیاد آور توتون است و هر یك از شكل های توتون می توانند ایجاد وابستگی كنند.
وی گفت: سیگارهای معمولی، قلیان، چپق، سیگار برگ، پیپ و تنباكوی جویدنی، همه اینها به علت دارا بودن نیكوتین می تواند ایجاد وابستگی كند و اعتیاد فرد را به دنبال داشته باشد.
این متخصص روانپزشكی افزود: هر چقدر میزان نیكوتین یك فرآورده دخانی بیشتر باشد احتمال وابستگی و شدت نشانه های بازگیری بیشتر می شود، منظور از بازگیری این است كه وقتی فرد از دخانیات استفاده نكند دچار ناراحتی می شود و به دنبال آن علائم روانی و جسمی در او به وجود می آید.
فدایی اظهار داشت: خیلی از افرادی كه برای مرتبه اول سیگار می كشند دچار حالت تهوع و سرگیجه می شوند اما معتادان به سیگار با وجود مصرف قابل توجه توتون دچار این نشانه ها نمی شوند. افراد سیگاری خیلی زود متوجه می شوند كه سیگار و دیگر فرآوردهای حاوی نیكوتین را سریعتر از آن چیزی كه در ابتدا تمایل داشتند، مصرف می كنند.
وی گفت: شخصی كه روزی چهار نخ سیگار می كشد به زودی متوجه می شود، برای اینكه حالت قبلی در او به وجود آید و دچار نشانه های بازگیری نشود، باید مصرف را به دو برابر افزایش دهد.
فدایی تصریح كرد: روانپزشكان این واكنش را پدیده تحمل می نامند. پدیده تحمل به این صورت است كه بدن فرد مصرف كننده دخانیات نسبت به تاثیرات ماده سمی نیكوتین عادت پیدا می كند و برای اینكه حالات قبلی به وجود آید، باید میزان بیشتری مصرف كند.
این روانپزشك اظهارداشت: نیكوتین یك ماده خیلی سمی است. خیلی از افراد فكر می كنند كه سیگار ضرر ندارد در صورتی كه 60 میلی گرم نیكوتین ایجاد مسمومیت شدید می كند. هرسیگار معمولی نیم میلی گرم نیكوتین دارد. البته در مورد قلیان باید گفت دانست كه 40 برابر میزان یك نخ سیگار، نیكوتین وارد بدن مصرف كننده آن می شود.
* آثار فیزیولوژیك نیكوتین
این روانپزشك گفت: آثار فیزیولوژیك نیكوتین شامل انقباض عروق خونی محیطی، افزایش حركات دودی در دستگاه گوارش، افزایش حالت های نوراپی نفرین و اپی نفرین (هورمون استرس كه باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عروق، انبساط راههای هوایی و قند خون می شود)است كه با حالت اضطراب و گوش بزنگی ارتباط دارد.
وی افزود: نیكوتین مركز لذت در غده هیپوتالاموس را تحریك می كند و این یكی از مواردی است كه فرد دچار اعتیاد به سیگار یا دیگر مواد مخدر می شود. میزان سوخت و ساز بدن را بالا می برد. در خواب تغییراتی به وجود می آورد و باعث آشفتگی خواب و لرزش دستها می شود. خانم های بارداری كه سیگار مصرف می كنند بچه های كم وزنی به دنیا می آورند.
* خطر ابتلا به سرطان
فدایی گفت: استفاده از دخانیات احتمال خطر ابتلا به انواع سرطان را به خصوص سرطان ریه و محوطه دهان افزایش می دهد. بیماری های قلبی، عروقی، مغزی از جمله سكته مغری، بیماری ریوی، بیماری های مزمن انسدادی و دستگاه گوارش از موارد ناشی از مصرف تنباكو است.
وی ادامه داد: مونواكسید كربن كه در دود سیگار وجود دارد به عنوان ماده سمی می توان عامل دیگر ابتلای مصرف كنندگان دخانیات به بیماری سرطان باشد.
این روانپزشك اظهار داشت: كسانی كه تا كنون لب به سیگار نزده اند اما به طور مزمن در معرض دود سیگار قرار دارند مانند بچه های یك فرد سیگاری، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان ریه یا بیماری های قلبی ریوی دچار خواهند شد.
فدایی گفت: مصرف زیاد و مكرر دخانیات در فرد مصرف كننده علائم مسمومیت نیكوتینی را همچون ترشح مفرط بزاق، دل درد، استفراق، گیجی و منگی و در نهایت سردرد، به وجود می آورد.
وی افزود: به طور معمولا سیگار كشیدن در سالهای اول نوجوانی عارض می شود و در پی آن وابستگی به نیكوتین خیلی سریع اتفاق می افتد. 85 درصد افرادی كه فقط یك نخ سیگار كشیده اند به مصرف آن ادامه داده اند. افراد سیگاری به طور معمول روزانه بین 20 تا 30 نخ سیگار مصرف می كند.
فدایی اظهار داشت: وابستگی به دخانیات بر اثر عوامل اجتماعی و روانی تقویت می شود به طوری كه برای نمونه اگر یك نفر از خویشاوندان درجه یك فردی به مصرف دخانیات عادت داشته باشد در این صورت خطر ابتلا به مصرف دخانیات در آن فرد نسبت به كل جمعیت سه برابر خواهد شد.
وی گفت: طلاق، بی سوادی، رفتارهای ناگهانی و بی برنامه، پرخاشگری، مصرف الكل و دیگر مواد اعتیاد آور در افراد سیگاری شایعتر از كسانی كه سیگار و یا دیگر مواد دخانی مصرف نمی كنند، است.
فدایی افزود: تا كنون آنچه به اثبات رسیده 80 درصد از افراد مصرف كننده سیگار و دیگر مواد دخانی اظهار می كنند كه می خواهند مصرف آن را ترك كنند و یك سوم مبتلایان به سیگار هم كوشش می كنند آن را مصرف نكنند، اما فقط پنج درصد از افرادی كه كوشش می كنند در این كار موفق می شوند.
این روانپزشك افزود: بسیاری از افراد سیگاری بر اثر مصرف دخانیات به بیماری برونشیت یا بیماری مزمن انسداد ریه مبتلا شده اند و متاسفانه همچنان به مصرف سیگار ادامه می دهند.
* عوارض قطع سیگار
وی گفت: اگر یك فرد سیگاری دستش به سیگار نرسد، پس از قطع ناگهانی فرآوردهای حاوی نیكوتین در صورتی كه یك دوره طولانی از این ماده سمی استفاده می كرده، نشانه های مشخص بازگیری به وجود می آید.
* نشانه های قطع نیكوتین
این روانپزشك گفت: خلق ناخوش و افسردگی، بی خوابی، تحریك پذیری، احساس خشم، اضطراب، كاهش تمركز، افزایش اشتها و وزن و كاهش ضربان قلب از نشانه های بازگیری و قطع ناگهانی مصرف دخانیات در فرد سیگاری است. وقتی فرد سیگاری تحمل این حالت و اختلالات رفتاری را ندارد دوباره به سمت مصرف آن روی می آورد.
وی گفت: كسانی كه مصرف سیگار را ترك می كنند ممكن است ابتدا به صرفه های خشك و خلط آور دچار شوند ولی این حالت چیز بدی نیست و نشان می دهد حالت دفاعی تنفسی دارد به شكل اولیه خود بازمی گردد چرا كه قبلا نیكوتین مژك های تنفسی او را فلج كرده بود و دود كه وارد ریه می شود نمی توانست خارج شود.
فدایی تصریح كرد: افرادی كه از اختلالات روانی رنج می برند عموما سیگار مصرف می كنند.
* راههای ترك سیگار
متخصص روانپزشك گفت: افراد سیگاری كه متوجه خطرات آن شده و قصد ترك سیگار یا دیگر فرآوردهای دخانی را دارند باید با مراجعه به افراد متخصص و روانپزشك راههای اصولی و بدون بازگذشت مجدد به مصرف آن را انتخاب كنند چرا كه تجربه نشان داده این دسته افراد در كوتاه مدت با كوچكترین تحریك روانی، مجددا به سوی مصرف دخانیات رو خواهند آورد.
فدایی تصریح كرد: تا كنون فقط 5 درصد از افراد سیگاری توانسته اند با اراده شخصی موفق به ترك سیگار شوند و در صورت مراجعه به كارشناسان روانپزشك این موفقیت به 20 درصد افزایش خواهد یافت.
وی افزود: با روش هیپنوتیزم در ذهن فرد مضرات مصرف سیگار و دخانیات به بدن او، القاء و یادآوری می شود. روش دیگر متخصصان ترك سیگار درمانهای انزجاری است. در این روش به فرد سیگاری نوعی شوك الكتریكی خفیف وارد می شود به نحوی كه سیگار كشیدن و درد ناشی از آن شوك، در فرد تداعی شود.
فدایی اظهارداشت: طب سوزنی برپایه تلقین، مصرف آدامس های حاوی نیكوتین یا افشانه های حاوی نیكوتین كه در حفره های بینی اسپری می شود و همچنین نوارهای حاوی نیكوتین كه به پوست فرد سیگاری چسبانده و سبب جذب مقداری نیكوتین می شود، از جمله روش های دیگر ترك سیگار و جلوگیری عوارض ناشی از آن، می توان نام برد.
اجتمام * 1417 * 3063
تهران- ایرنا- یك روانپزشك گفت: 80 درصد سیگاری ها می خواهند ترك كنند اما فقط یك سوم آنها كوشش می كنند و فقط 5 درصدشان موفق به ترك می شوند، سیگار موجب سرطان و پرخاشگری می شود و زنان سیگاری نوزاد كم وزن به دنیا می آورند.
