«گواهی سپرده های ویژه 20 درصدی» بر كنترل نقدینگی بی اثر شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، انتشار این اوراق آن هم در شرایطی كه حدود 6 ماه پیش از آن بانك مركزی شبكه بانكی را ملزم به رعایت نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار یعنی 15 درصد برای سپرده های یكساله و 10 درصد برای سپرده های كوتاه مدت كرده و خود به عاملی به حركت نقدینگی به سمت بازارهای موازی شده بود، انتقاد كارشناسان پولی را به دنبال داشت.
در آن زمان، بانكها كه خود از مشكل انجماد دارایی ها و كمبود نقدینگی در تنگنا بودند، رقابت فشرده ای را برای جذب پول بیشتر در مدت دو هفته كلید زدند؛ نتیجه اینكه در این مدت 240 هزار میلیارد تومان نقدینگی در قالب این گواهی های سپرده در سیستم بانكی برای یكسال حبس شد زیرا مشتری می خواست گواهی یاد شده را پیش از سررسید بازخرید كند زیرا نرخ 14 درصدی روی آن اعمال می شد.
البته جذب این میزان نقدینگی به معنی جذب پول به شكل فیزیكی آن نبود بلكه حتی برخی از كسانی كه سپرده های یكساله 15 درصدی داشتند، آن را به این گواهی ها تبدیل كردند.
در سایه این اقدام بود كه به استناد آمارهای بانك مركزی سهم سپرده های بلندمدت از كل سپرده های بانكی از 48.8 درصد به 54.4 درصد رسید و سهم سپرده های كوتاه مدت از 29.6 درصد به 26.1 درصد كاهش یافت.
این در حالی بود كه ابلاغ بخشنامه هشت بندی در شهریورماه سبب شده بود سهم سپرده های بلندمدت از 34.7 درصد از كل سپرده ها به 43.7 درصد افزایش یابد و در مقابل سهم سپرده های كوتاه مدت از 45.4 درصد به 36.5 درصد برسد.
اكنون آخرین آمارهای بانك مركزی نشان می دهد كه سهم سپرده های بلندمدت در پایان مهرماه به 48.8 درصد از كل سپرده های بانكی رسیده، یعنی شرایط به پیش از انتشار این اوراق گواهی سپرده ویژه بازگشته و اثر این اوراق در كنترل نقدینگی از بین رفته است.
از سوی دیگر مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا از شعب بانك های مختلف نشان می دهد كه اغلب بانك ها نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار را رعایت نمی كنند و به شكل های مختلف دور می زنند به شكلی كه عباس معمارنژاد معاون امور بانك و بیمه وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته است فقط سه بانك مسكن، سپه و كشاورزی نرخ سودهای مصوب شورای پول و اعتبار را رعایت می كنند.
با این اوصاف باید منتظر تصمیم سیاستگذار پولی درباره تمدید یا بازخرید این گواهی های سپرده یكساله ماند.
اقتصام*2025 ** 2023