تحقق صلح افغانستان منوط به مشاركت همسایگان

به گزارش ایرنا، آمریكا تنها با چند كشور همسو با گروه طالبان گفت و گوهای پنهانی و علنی خود را به پیش می برد و انتظار دارد از این راه در افغانستان صلحی ایجاد كند كه به جنگ 18 ساله آنها و همپیمانانش در این كشور پایان بخشد و می گویند مسیر امنیت، توسعه و پیشرفت را هموار می كنند اما بدون در نظر داشتن منافع كشورهای منطقه، جهان و به ویژه همسایه های افغانستان تحقق این آرزو ممكن خواهد بود.
زیرا در حال حاضر آمریكایی ها و طالبان هر دو طرف در قاب بازی های سیاسی خود را جای داده اند كه در چنین شكلی تنها منافع خودشان را تأمین می كند و كشورهای منطقه و همسایه های افغانستان بویژه مردم و دولت این كشور از این گفت وگوها بیرون مانده اند.
به همین دلیل برخی صاحب نظران معتقد هستند كه اگر تغییر اساسی در روند گفت و گوهای صلح آمریكا و طالبان بوجود نیاید و تامین منافع تمام بازیگران از جمله ملت ، دولت و كشورهای دیگر مورد بحث قرار نگیرد، این خواب تعبیر شدنی نیست.
شاید برجسته ترین سخن را در این مورد « محمد اشرف غنی » رئیس جمهوری افغانستان بیان كرد كه هفته گذشته در جریان سفرش به سوئیس گفت كه گفت و گوی مقام‌های آمریكایی و نمایندگان طالبان بدون حضور حكومت افغانستان و كشورهای منطقه بی‌نتیجه خواهد بود.
وی اشاره كرد كه طالبان با تمام گروه های تروریستی دهشت افكن شناخته شده، بزرگترین سازمان‌های مافیایی و جنایتكار روی زمین و پاكستان رابطه دارند.
غنی همچنین با اشاره به مذاكرات زلمی خلیل زاد با گروه طالبان گفت بود كه مذاكراتی كه در آن كشورهای منطقه دخیل نباشند، نتیجه نخواهد داد و اظهار داشت كه داستان صلح افغانستان ابعاد ملی، همسایگی، منطقه ای، اسلامی و بین‌المللی دارد و اگر به تمام این ابعاد قضیه افغانستان رسیدگی نشود، حل كردن تنها یك بعد قضیه كافی نخواهد بود.
این سخنان غنی از ادامه رویكرد امریكا در مذاكره دو جانبه با طالبان در پشت درهای بسته و بدون حضور، مشاركت و حتی اطلاع دقیق دولت افغانستان از جزئیات و مفاد این مذاكرات، راضی نیست و به همین دلیل، نمی خواهد این بازی، بیش از این ادامه پیدا كند.
آنچه تاكنون در رسانه ها منتشر شده است در گفت وگوی آمریكا و طالبان تلاش صورت گرفته تا بخش تندرو گروه طالبان از فرماندهی و استانداری های خودخوانده این گروه كنار گذاشته شوند و بجای آنها افراد طرفدار «ملاعبدالغنی برادر» منصوب شوند كه خود ایجاد درز در صفوف طالبان خواهد بود.
آن عده از افراد طالبان كه قانع نشده اند به روند صلح بپیوندند از صفوف خارج ساخته شده و بطور حتمی، آنها پس از امضا توافق نامه صلح مسیرهای دیگری را برای برآورده كردن اهداف خود جستجو خواهند كرد كه در آن صورت بازهم امنیت و صلح پایدار دست نیافتنی خواهد شد.
شماری از كارشناسان و استادان دانشگاه های افغانستان هم باور دارند كه روند كنونی به صلح و امنیت سرتاسری منجر نمی شود و برای رسیدن به این مهم شیوه های گفت وگو و منافع باید تعریف بزرگتر شود.
«عبدالطیف نظری» كارشناس روابط بین الملل، استاد دانشگاه بر این باور است كه روند صلح از دو طرف آمریكا و طالبان بیشتر تاكتیكی است تا راهبردی، هدف اصلی طالبان خروج نظامیان آمریكایی در بحث با نمایندگان آمریكا است و آمریكایی ها تلاش می كنند كه مشروعیت طالبان را به چالش بكشند.
وی اضافه كرد كه هدف دیگر آمریكایی ها ایجاد انشقاق و چند دستگی بین نیروهای تندرو و میانه رو طالبان است بنابر همین تاكتیك است كه ما شاهد تغییرات در بدنه رهبری طالبان هستیم.
وی گفت افزون بر این، با توجه به نگرانی های كه كشورهای منطقه از این روند دارند كه آنها منافع شان با منافع آمریكا در تضاد قرار دارد.
نظری بر این باور است كه هنوز نقش كشورهای همسایه و منطقه در صلح افغانستان روشن نیست و با توجه به این متغیرها، متغیر دیگر این است كه حكومت افغانستان هم كه یكی از طرف های اصلی است، بعنوان بازیگر بی نقش مطرح است و با این وضعیت چشم انداز صلح افغانستان روشن نیست و مذاكرات آمریكا و طالبان در نهایت به یك بن بست مواجه خواهد شد.
به گفته وی، این مذاكرات با این شیوه به صلح پایدار در افغانستان منتج نخواهد شد و نمی تواند ثبات و نوسازی سیاسی در این كشور را به ارمغان بیاورد.
نظری گفت كه برای رسیدن به صلح پایدار باید راه اساسی تری جستجو شود و صلح در پرتو منافع ملی مردم افغانستان و در روشنایی و شفافیت كامل شكل بگیرد و هرگونه گفت و گو با اطلاع كامل مردم افغانستان صورت گیرد.
این استاد دانشگاه گفت كه صلح از طریق معامله بین دو طرف آمریكا و طالبان در افغانستان بوجود نخواهد آمد و در واقع منافع مردم افغانستان، مطالبات و خواسته های دیرینه افغان ها در روند صلح باید تأمین شود تا شاهد صلح پایدار باشیم.
به گفته این كارشناس افغان، در حال حاضر مردم افغانستان غایب است و افغان ها از روند صلح آگاه نسیتند و باید در پرتو وفاق ملی و انسجام، افغان ها به صلح پایدار خواهد رسید كه تاكنون این موضوع مورد توجه كنشگران و بازی گران منطقه و جهان قرار نگرفته است.
به باور این استاد دانشگاه در حال حاضر تعارض منافع بین كشورهای منطقه و فرامنطقه وجود دارد ونگرانی های از حضور و قدرت مند شدن داعش در منطقه نگرانی ها را بوجود آورده و شماری از كشورها تلاش می كند كه در واقع بواسطه طالبان جلو رشد داعش را بگیرند.
به گفته نظری، بنابر این اگر نقش كشورهای منطقه با توجه به روابط كه با افغانستان دارند، در نظر گرفته نشود، ما هرگز نمی توانیم به صلح پایدار دست پیدا كنیم و پس ازچند بار گفت و گو بن بستی در مذاكرات روخ نشان خواهد داد.
نظری كه خود به عنوان یكی از معاونان در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده نامزد است، می گوید كه تمام متغیرها در روند صلح باید در نظر گرفته شود و در غیر آن نمی تواند به صلح و امنیت دایمی دست یافت.
وی گفت كه در عدم صلح و امنیت هیچ یكی از این خواسته های جامعه جهانی، منطقه و همسایه های افغانستان از جمله ضمانت طالبان كه داعش و القاعده به كشورهای دیگر حمله نكنند، جامه عمل نخواهد پوشید.
وی تأكید كرد كه زمانی جلوی تهدید به كشورهای منطقه، جهان از افغانستان گرفته می شود كه صلح پایدار از منظر وفاق ملی بدون معاملات پشت پرده و بر مبنای منافع مردم افغانستان تأمین شود.
آن چه تاكنون از گفت و گوهای صلح آمریكا و طالبان بیرون داده شده است، نشان می دهد كه آمریكا در تلاش قانع كردن طالبان برای حفظ پایگاه های خود در افغانستان است و طالبان هم در تلاش قانع كردن آمریكا برای خروج از این كشور است، زیرا طالبان باور دارد كه اگر نظامیان خارجی در افغانستان حضور نداشته باشد، می تواند از مسیر جنگ حكومت را در اختیار خود بگیرد.
خیال كه به نظر باطل می رسد و امكان آن وجود دارد كه با خروج نظامیان آمریكایی بازی های داخلی در افغانستان عوض و نقش كشورهای منطقه و منافع آنها از نو تعریف شود و در صورتی كه صداقت كامل برای تأمین صلح در تمام طرف ها از جمله آمریكا ، طالبان، دولت افغانستان و كشورهای منطقه و همسایه ها بوجود نیاید؛ صلح همچنان با چالش مواجه خواهد بود.
آساق*291*1104*