فرهنگ و تاريخ مقوله هايي هستند كه در بافت تاريخي درهم تنيده شدند و گواه بر هويت هر شهري است كه با ويژگي هاي ممتاز آن را متبلور مي كند.
بافت هاي تاريخي با گذر زمان دستخوش دگرگوني ها در كاربري و عملكردها شدند و همزمان با اين تحولات متناسب با نيازها، باورها و افكار عمومي جامعه، اشكال و قالب هاي متنوعي را به خود ديدند.
امروز حفظ و احياي بافت هاي تاريخي كه نياز جدي و ملموس به اين مساله، مورد توجه علاقمندان و مسوولان قرار دارد به عنوان يكي از مهمترين طرح هاي دولت تدبير و اميد در حوزه مسكن و شهرسازي است و مي طلبد متوليان امر همتي مناسب در حفظ و حراست آن داشته باشند.
بافت هاي تاريخي و سنتي زماني با برخورداري از نظمي خاص، جوابگوي نيازهاي اساسي مردم آن روزگار و محيطي امن توام با رفاه و آرامش براي ساكنان آن بود. هر چند اكنون كارايي كامل را براي جوابگويي نيازهاي مدرن جامعه امروزي ندارد اما مي تواند روايتگر ارزش هاي نهفته در وجود خود براي گردشگران و جوانان امروزي باشد.
بر اساس آمار بيش از 140 هزار هكتار بافت تاريخي در شهرهاي كشور وجود دارد و هزار و 700 محله شامل 600 بافت تاريخي در آن ها شناسايي شده است.
572 هكتار بافت فرسوده در شهرستان سمنان وجود دارد كه حدود 357 هكتار آن بافت تاريخي است و اين شهر را در ميان شهرهاي تاريخي ايران در جايگاه ويژه اي قرار داد كه قابليت جذب گردشگران را دارد.
متاسفانه در گذشته بخش هاي زيادي از بافت تاريخي سمنان دچار آسيب جدي شد و بخشي از داشته هاي تاريخي بافت قديم اين ديار كهن از بين رفته است.
سهم شهرستان سمنان از بافت فرسوده شهري استان بيش از 25 درصد است كه 70 درصد آن در بافت تاريخي و هسته مركزي شهر، مكاني كه پايه بسياري از آداب و رسوم و حتي فرهنگ موجود بوده، واقع شده است و حدود 25 هزار و 370 نفر در بافت هاي تاريخي شهر سمنان ساكن هستند كه اتخاذ تصميم هاي راهبردي اين مناطق را به قطب گردشگري تبديل مي كند.
بالغ بر 700 اثر تاريخي ثبت شده در استان سمنان وجود دارد و حدود 60 درصد آثار ثبت شده بناهاي تاريخي هستند كه 30 درصد اين بناها در شهر سمنان وجود دارد.
بر اساس برنامه سوم توسعه، بزرگترين بافت تاريخي در استان مربوط به شهر سمنان است.
آمارها حاكي از ثبت 85 اثر تاريخي سمنان دارد كه تعداد بناهاي تاريخي اين شهر كه در محدوده شهري هستند بيش از 2 برابر است كه هنوز به ثبت نرسيده است.
در محدوده بافت تاريخي مياني 42 هكتار بافت تاريخي ويژه با 120 خانه تاريخي در شهر سمنان وجود دارد.
تدوين يك سند جامع و تهيه نقشه هاي تكميلي براي اجرايي شدن طرح هاي بازآفريني، با دقت هاي متناسب با ارزش فرهنگي و تاريخي بافت مي تواند از تخريب گسترده و سريع آن جلوگيري كند.
نوسازي و تحرك در بازسازي بافت هاي تاريخي به منظور حفظ و احياء آن ها، نيازمند مشوق هاي قانوني و مالي بيشتر به منظور ترغيب، همكاري و سرمايه گذاري بخش خصوصي و ساكنان است.
بافت تاريخي سمنان مردم وار، هم ساز با اقليم و محيط زيست است كه از نگاه كالبدي با ارزش و از لحاظ معماري داراي ويژگي هاي شاخص مي باشد.
طراحي راهبند، پياده روسازي، برگزاري تور گردشگري، تامين برخي زيرساخت ها با هدف حفاظت از بافت و رونق بخشيدن به صنعت گردشگري برخي از راهكارهاي حفاظت از بناهاي تاريخي است.
از آنجايي كه برخي مالكان خانه هاي تاريخي را واگذار نمي كنند و حتي خودشان هم در مرمت و بازسازي مشاركت نمي كنند برخي قوانين موجود در اين زمينه نيز نيازمند بازنگري است.
به نظر مي رسد يكي از راهكارهاي موثر در احياء دوباره بافت هاي تاريخي، راه اندازي فعاليت مجدد در اين مناطق با توجه به توانايي هاي فيزيكي آن ها باشد كه ايجاد محور هاي گردشگري راهكاري مناسبي در اين خصوص است و نقش رسانه و اشاعه فرهنگ مشاركت مردمي براي توسعه گردشگري و جذب گردشگر را ناديده نمي توان گرفت.
فعاليت‌هاي تجاري با محوريت جذب گردشگر اقتصاد محله هاي داراي بافت هاي تاريخي را متحول مي كند به عنوان مثال بناهاي با ارزش با تغيير كاربري به هتل و رستوران هاي سنتي تبديل شوند.
اقتصاد پايدار با تكيه بر صنعت و فعاليت هاي گردشگري حياتي تازه در رگ هاي بافت هاي تاريخي جاري مي كند و اين امر بهانه اي براي تجديد كاربري مراكز تاريخي و سبب بازگردانده شدن كاركردهاي فاخر و برتر با توجه به ظرفيت هاي اين فضاها مي شود.
- خبرنگار ايرنا در سمنان
7408/9891/
سمنان- ايرنا- بافت هاي تاريخي شهرها، گنجينه هاي گرانبهايي از فرهنگ و هنر در قالب ها و اشكال مختلف هستند كه طرز تفكر آحاد مردم را در خود به نمايش مي گذارد و حفظ و احياي آن، شكوفايي كهن ترين هنر بشر را به همراه دارد.
