به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، روزهای پایانی بهمن ماه دو كشور روسیه و لهستان شاهد برگزاری نشست هایی با محوریت مسایل خاورمیانه بود؛ دو نشست با اهدافی به ظاهر مشترك ولی در عمل كاملا متفاوت و ناهمسو.
صلح و امنیت در خاورمیانه و نیز سوریه، هدف از برگزاری دو نشست «ورشو» و «سوچی» بود كه اولی به ابتكار آمریكا و با اهداف كاملا سلبی در پایتخت لهستان و دومی به همت كشورهای حافظ صلح در سوریه و با اهداف ایجابی برگزار شد.
«تهدیدنمایی» از ایران و مقابله با نقش منطقه ای تهران هدفی بود كه تدارك چی های كنفرانس ورشو در لفافه «امنیت سازی در خاورمیانه» پیگیری می كردند، حال آنكه ایران خود به عنوان بازیگری فعال در عرصه سیاسی منطقه، ابتكار عمل را در سوچی پیش می برد.
بررسی روند و دستاوردهای دو نشست ورشو و سوچی، گویای ناكامی آمریكا و موفقیت ایران در تحقق اهداف مورد نظر در نشست های یاد شده است.
**جد و جهد بی حاصل آمریكا در ورشو
تلاش چند ماهه آمریكا برای اجماع سازی تقابل جویانه علیه ایران در عرصه بین المللی، سرانجام در روزهای 24 و 25بهمن به برگزاری نشستی در پایتخت لهستان انجامید كه اگرچه عنوان «صلح و امنیت خاورمیانه» را به یدك می كشید، ولی مساله ایران یكی از موضوعات محوری آن بود.
كنفرانسی كه در ابتدا قرار بود با تمركز بر نقش منطقه ای ایران برگزار شود، بر اثر بازخوردهای منفی بین المللی به تعدیل دستور كارهای اعلانی تن داد تا بتواند با میزبانی از تعداد بیشتری از نمایندگان كشورها، شكل جدی تری بیابد.
با این حال ایران و نقش آن در خاورمیانه یكی از مهمترین و اصلی ترین موضوعات مورد بحث در كنفرانس ورشو بود كه همنشینی نمایندگان كشورهای عربی چون عربستان، امارات و بحرین با نخست وزیر رژیم صهیونیستی را رقم زد.
در همان زمان بسیاری از رهبران سیاسی و صاحبنظران مسائل منطقه عنوان داشتند همپیمانی برای مقابله با نفوذ منطقه ای ایران بر خلاف ادعای برگزار كنندگان نشست، نه تنها برای خاورمیانه صلح و امنیت به ارمغان نمی آورد، بلكه به تشدید تنش و بی ثباتی در كشورهای منطقه خواهد انجامید.
غیبت معنادار «فدریكا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه، «هایكو ماس» وزیر امور خارجه آلمان، «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه، مقامات تركیه، لبنان و ... در كنفرانس ورشو از ناتوانی واشنگتن در هماوردی دیپلماتیك با ایران نشان داشت.
تكاپوی واشنگتن برای پیشبرد پروژه فشار حداكثری علیه ایران، همچنان كه در عرصه اقتصادی موثر نیافتاده، در عرصه سیاسی و دیپلماتیك هم با شكست هایی قابل توجه مواجه بوده است. عزم جزم ترامپ برای اعمال تحریم های سنگین و قطع شریان های درآمدی ایران هنوز به اهداف مطلوب واشنگتن منجر نشده است. كشورهای اروپایی به عنوان یكی از مهمترین طرف های توافق هسته ای، همچنان از برجام دفاع و اجرایی سازی سازوكار مالی موسوم به «اینستكس» برای باز نگه داشتن كانال های مالی با ایران را دنبال می كنند.
نشست ورشو، به رغم خواست واشنگتن حتی نتوانست میان كشورهای حاضر اجماعی برای مقابله و تخطئه اقدامات اروپا جهت دور زدن تحریم های ایران به وجود آورد. برجام و كانال مالی اروپا در این نشست به صراحت مورد حمایت مقامات كشور میزبان هم قرار گرفت.
كنفرانس ضدایرانی ورشو با آن‌چه كه آمریكایی‌ها برنامه‌ریزی كرده بودند تفاوت‌های چشم‌گیری داشت. نتیجه دو روز نشست، بیانیه ای بود كه در آن به نام ایران هیچ اشاره ای نشده است. مقامات واشنگتن كه اجماع سازی حداكثری علیه ایران را برای این نشست هدف گذاری كرده بودند، در پایان به ذكر این به اصطلاح دستاورد حداقلی بسنده كردند كه « هیچ كشوری در این اجلاس به پشتیبانی از ایران سخن نگفت.»
در برابر، این نشست شكاف میان آمریكا و متحدان اروپایی آن را عمیق و آشكارتر كرد. حضور كمرنگ اروپا در این كنفرانس اختلاف نظر جدی دو سوی آتلانتیك را در مورد توافق هسته ای و نقش منطقه ای ایران بیش از پیش هویدا كرد. این كنفرانس به جای آنكه اقدامی سیاسی برای اجماع سازی علیه ایران باشد به محلی برای تعمیق شكاف میان واشنگتن با متحدان اروپایی تبدیل شد.
** غلبه منطق و عملگرایی در سوچی
به موازات برگزاری كنفرانس ضدایرانی ورشو، رئیس جمهوری ایران در سوچی روسیه بدون هیاهو به همراه همتایان روس و ترك، ابتكارات عملی و كارآمد در مورد یكی از مهمترین مسایل خاورمیانه را پیش می برد.
شهر بندری سوچی در روزهایی كه آمریكا در پایتخت لهستان در تكاپوی اجماع سازی علیه ایران بود، میزبان «حسن روحانی»، «ولادیمیر پوتین» و «رجب طیب اردوغان» روسای جمهوری سه كشور ضامن صلح در سوریه بود تا در ادامه تلاش های دیپلماتیك خود برای احیای ثبات و امنیت در سوریه، برای حفظ تمامیت سرزمینی، استقلال و حاكمیت ملی در این كشور گام هایی عملی بردارند.
مقایسه تجربه موفق مجموعه نشست های آستانه در كاهش تنش و شكست داعش در سوریه با تجربه ناموفق سلسه نشست های وین، نشان می دهد ایجاد امنیت در خاورمیانه نه با حذف بازیگران شاخص از روندهای منطقه، بلكه با مشاركت فعالانه و واقع گرایانه همه آنها و بدون دخالت خارجی محقق خواهد شد.
مهمترین پیش شرط استقرار صلح و امنیت در خاورمیانه، پذیرش واقعیت های آن است. هیاهو سازی، مقابله با ایران و تلاش برای ائتلاف سازی منطقه ای علیه تهران، نه تنها به ایجاد صلح و امنیت در خاورمیانه منجر نخواهد شد، بلكه با صف بندی كشورها در برابر یكدیگر و ورود مداخله جویانه بازیگران فرامنطقه ای، روند تحولات را به سمت تنش زایی بیشتر سوق خواهد داد.
ایران به همراه روسیه و تركیه با درك و شناختی واقعی از تحولات سوریه، گام هایی عملی و موثر در ایجاد صلح و امنیت در سوریه بر می دارد. حمایت این كشورها از ارایه كمك های انسان دوستانه به مردم، بازسازی سوریه با هدف بازگشت پناهجویان و ایجاد شرایط عادی برای زندگی و ...، چشم انداز امیدواركننده ای را پیش روی احیای صلح و ثبات پیش روی سوریه قرار داده است.
در چنین شرایطی تلاش های آمریكا برای فشار مضاعف بر تهران، حذف ایران از معادلات منطقه ای و اجماع سازی علیه كشورمان نه تنها با همراهی بازیگران عرصه بین المللی همراه نمی شود، بلكه به انزوای بیشتر واشنگتن در سیاست های یكجانبه گرایانه و همپیمانان منطقه واشنگتن خواهد انجامید.
پژوهشم**9275**9279
تهران- ایرنا- بررسی روند و دستاوردهای دو نشست اخیر ورشو و سوچی، از ناكامی واشنگتن در اجماع سازی علیه تهران و موفقیت جمهوری اسلامی ایران در تداوم كنشگری فعال در خاورمیانه حكایت دارد.
