دغدغه خانواده ها و مسئولان گناباد پيرامون اعتياد

اين در حالي است كه شيوع مواد مخدر صنعتي و روانگردان، تنوع و سهولت دستيابي به آنها و كاهش سن معتادان آسيبهاي اجتماعي را افزايش داده است. ايران با توجه به همجواري با افغانستان به عنوان عمده ترين توليدكننده مواد مخدر از قربانيان اصلي قاچاق مواد افيوني و اعتياد به آن محسوب مي شود.
در اين ميان شهرستان گناباد با توجه به موقعيت جغرافيايي و قرار داشتن در منطقه مرتبط با استانهاي جنوبي از جمله سيستان و بلوچستان در مسير كاروانهاي قاچاق مواد مخدر قرار گرفته است.
بر اساس سند كنترل آسيبهاي اجتماعي گناباد بيكاري، طلاق، كاهش روابط اجتماعي، استفاده نادرست از فضاي مجازي، نااميدي و ياس، روابط نامشروع و مهاجرت از مهمترين آسيبهاي اجتماعي در اين شهرستان است كه سرمنشاء بسياري از آنها اعتياد مي باشد.
به همين خاطر و با هدف بررسي مسائل و مشكلات ناشي از اعتياد ميزگردي با حضور فرمانده انتظامي، رئيس پليس مبارزه با مواد مخدر، رئيس اداره بهزيستي، معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي، رئيس مركز مشاوره و سلامت مجتمع آموزش عالي و دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر گناباد در دفتر خبرگزاري جمهوري اسلامي در گناباد برگزار شد.

* هدفمندي حلقه مفقوده
فرمانده انتظامي گناباد در ميزگرد ايرنا گفت: همجواري ايران با افغانستان به عنوان بزرگترين توليدكننده مواد مخدر و قرار داشتن گناباد در مسير ترانزيت اين مواد آسيبهاي ناشي از مصرف مواد افيوني را در اين شهرستان افزايش داده است.
سرهنگ قربانعلي قرباني افزود: نبود هم افزايي لازم و اقدامات پراكنده از آسيبهاي مهم در زمينه پيشگيري از اعتياد به مواد مخدر در گناباد است كه موجب كاهش اثربخشي فعاليتها شده است.
وي ادامه داد: اعتياد سرمنشاء آسيبهاي اجتماعي مانند طلاق و اختلافات خانوادگي، سرقت و ديگر جرائم است. مهمترين پيشگيري براي كاهش اين آسيبها اقدامات فرهنگي، افزايش هم افزايي و حساسيت عمومي جامعه، خانواده ها و مسئولان نسبت به تبعات مصرف مواد افيوني است.
فرمانده انتظامي گناباد گفت: اقدامات پراكنده دستگاههاي اجرايي و ارگانهاي ذيربط براي مبارزه با معضل اعتياد به تنهايي جوابگو نيست لذا بايد اين فعاليتها با تعامل به صورت منسجم و مبتني بر آسيب شناسي دقيق انجام شود. شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر نقش مهمي در اين زمينه بر عهده دارد.
وي افزود: با وجود آسيبهاي مختلف ناشي از اعتياد كار تحقيقاتي جامعي در اين زمينه در گناباد انجام نشده و نبود آمار مشخص در اين حوزه از جمله مشكلات به شمار مي رود. افزايش مصرف مواد مخدر صنعتي و روانگردان، كاهش سن اعتياد و گسترش اين معضل در بين بانوان نيز از معضلات محسوب مي شوند. سن معتادان در گناباد 13 تا 65 سال است.
رئيس اداره بهزيستي گناباد هم در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: اقدامات مختلف كه دستگاههاي اجرايي و ارگانهاي ذيربط در زمينه درمان، پيشگيري و آموزش در خصوص آسيبهاي مواد مخدر انجام مي دهند به دليل نبود وحدت رويه اثربخشي لازم را ندارد.
علي آراسته افزود: آموزشهاي پيشگيري از اعتياد به مواد مخدر مبتني بر نيازهاي روز، مسائل، مشكلات و اقتضائات شهرستان نيست و تنها بر اساس يك سري سرفصلهاي ابلاغي انجام مي شود.
رئيس پليس مبارزه با مواد مخدر گناباد هم در ميزگرد ايرنا گفت: معضل اعتياد به مواد مخدر يك موضوع چندوجهي مي باشد كه مسائل خانوادگي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي جامعه در بروز و تشديد آن نقش موثر دارند.
سرهنگ حسين رفيعي افزود: بر اين اساس اگر هر كدام از متوليان پيشگيري بدون نگاه منسجم و تنها از ديدگاه خود به مساله نگاه و عمل كنند اين فعاليتها اثر مطلوب ندارد.
دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر فرمانداري گناباد نيز گفت: هم افزايي حوزه هاي فرهنگي و اجتماعي در مقوله پيشگيري مواد مخدر در اين شهرستان كافي نيست و بايد افزايش يابد.
محمدرضا طحان افزود: اعتياد به عنوان يك آسيب اجتماعي در كنار بيكاري و فقر به بدنه جامعه آسيب مي زند پس هماهنگي بيشتر بين فعالان براي پيشگيري از آن ضروري است. شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر گناباد تلاش مي كند با ايجاد وحدت رويه و تعامل دو سويه به درك واحدي از تبعات اعتياد دست يابيم ولي تحقق اين امر جز با همكاري بيشتر دستگاههاي اجرايي ذيربط محقق نمي شود.
وي گفت: با توجه به تنوع زياد مواد مخدر و كاهش سن اعتياد و زنانه شدن و شيوع آن در مدارس و دانشگاهها و نوع مواد مخدر متناسب با گروههاي هدف از دبستان تا گروههاي كارگري در گناباد درك واحد نسبت به اين معضل ضروري است.
دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر فرمانداري گناباد بر لزوم توجه و تحقيقات دانشگاهي به آسيبهاي مواد مخدر تاكيد و بيان كرد: چندي قبل قرار شد دانشگاه علوم پزشكي كار تحقيقاتي اين زمينه انجام دهد ولي تاكنون به سرانجام نرسيده است. بايد در قالب پايان نامه هاي تحقيقات دانشگاهي آگاهي جامعه نسبت به نوع و تنوع مواد مخدر و آسيبهاي آن افزايش يابد لذا ايجاد هم افزايي بين دانشگاهها و تشكلهاي مردم نهاد و استفاده از ظرفيت آنها در اين بخش مهمترين رويكرد شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر گناباد قرار دارد.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي گناباد نيز در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: در حوزه فعاليتهاي پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي مانند اعتياد در برخي بخشها مانند مدارس با يك سري مقاومتهاي نادرست و موانعي مواجه مي شويم مبني بر اينكه اين اقدامات به جاي پيشگيري، بيشتر به دانش آموزان آموزش مي دهد.
دكتر ايرج مرادي افزود: بايد آسيب اجتماعي اعتياد به يك دغدغه مهم در جامعه و بين خانواده ها تبديل شده و با فرهنگ سازي و آگاهي بخشي مردم و به خصوص نوجوانان و جوانان را با آسيبهاي آن آشنا كرد. در اين فعاليتها جاي حوزه هاي علميه و علماء خالي است در حالي كه با توجه به تاثيرگذاري آنان در اقشار جامعه بايد بيشتر از ظرفيتشان بهره گرفت.
وي همچنين كمبود اعتبار را از موانع و مشكلات فعاليتهاي پيشگيري از مواد مخدر ذكر و بيان كرد: بايد با هم افزايي و افزايش اعتبارات و بهبود فعاليتهاي پيشگيرانه سپري محكم براي كاهش آسيب پذيري جامعه برابر اين معضل ايجاد كرد.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي گناباد معتقد است: اكثر نوجوانان و جوانان آمادگي ورود به جامعه و زندگي را پيدا نكرده اند زيرا آموزش و پرورش به اندازه اي كه به مقوله آموزش اهميت مي دهد براي مهارتهاي زندگي اهميت قائل نيست.
رئيس مركز مشاوره مجتمع آموزش عالي گناباد نيز در ميزگرد ايرنا گفت: وقتي عوامل رواني، اقتصادي و اجتماعي زمينه ساز آسيبهاي اجتماعي مانند اعتياد شناسايي شوند دستگاههاي اجرايي و ارگانهاي ذيربط فعال در زمينه پيشگيري از مواد مخدر به نقش خود بهتر عمل مي كنند.
اكرم تقي زاده افزود: برگزاري كارگاههاي آموزشي براي آگاهي بخشي دانشجويان نسبت به آسييبهاي مواد مخدر محور اصلي فعاليتهاي مركز مشاوره اين مجتمع قرار دارد.

* تنوع مواد مخدر
فرمانده انتظامي گناباد در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: الگو و شيوه هاي مصرف مواد مخدر نسبت به گذشته تغيير كرده است. اگر در گذشته بيشتر اعتياد منحصر به ترياك و شيره ترياك بود هم اكنون تنوع مواد مخدر صنعتي، روانگردان، توهم زا و افزايش توزيع و اعتياد آنها به دليل آساني تهيه و تركيب مواد شيميايي در كنار كاهش سن اعتياد به 13 سالگي به يك آسيب مهم تبديل شده است.
سرهنگ قرباني افزود: اگر در گذشته گناباد به دليل موقعيت جغرافيايي خود محل ترانزيت و حمل مواد مخدر از استانهاي جنوبي به مركز خراسان رضوي بود امروز مواد مخدر صنعتي به صورت زيرزميني در داخل اين شهرستان و برخي شهرستانهاي همجوار تهيه و به گناباد انتقال مي يابد.
وي ادامه داد: اگر همه دور تا دور شهر را ديوار و حصار بكشيم كه ماده مخدر وارد نشود به نتيجه مطلوب نمي رسيم چون مواد صنعتي به صورت زيرزميني و با فرمولهايي راحت تهيه مي شوند و ذائقه جوانها نسبت به اين مواد تغيير يافته و بيشتر به سمت مواد با مصرف راحت و لذت لحظه اي ناشي از آن سوق يافته است.
فرمانده انتظامي گناباد گفت: اخيرا قاچاقچيان و توزيع كنندگان مواد مخدر از پركلرين كه براي سم زدايي آب استفاده مي شود با فرمولي با يك سري مواد ديگر تركيب و ماده مخدر صنعتي تهيه كرده اند و چندي پيش 450 كيلوگرم از پركلرين بدين منظور از يكي شهرستانهاي همجوار سرقت شد.
وي افزود: مصرف مواد مخدر در بين بانوان و حتي افراد تحصيل كرده نيز افزايش يافته و دانشجويان و دانش آموزان هم از آسيبهاي آن در امان نمانده اند. بايد با آگاهي بخشي نسبت به مواد مخدر صنعتي و روانگردان و تبعات آن از آسيبهاي اين معضل جلوگيري كرد.
سرهنگ قرباني به كشف 800 كيلوگرم انواع مواد مخدر از ابتداي امسال تاكنون در گناباد اشاره و بيان كرد: كشف مواد مخدر صنعتي در اين شهرستان افزايش يافته و برخورد قاطع با خرده فروشان و توزيع كنندگان مواد مخدر از طريق اجراي طرحهاي امنيت اجتماعي رويكرد مهم فرماندهي انتظامي گناباد است.
رئيس اداره بهزيستي گناباد هم به افزايش شيوع مصرف ماده مخدر گل اشاره و بيان كرد: اين ماده مخدر به راحتي از گل كنو بدست مي آيد و مصرف آن وابستگي بسياري در افراد ايجاد مي كند.
آراسته افزود: در كنار مواد مخدر سنتي و صنعتي مانند ترياك و شيره ترياك، شيشه و كريستال و كراك در برخي واحدهاي صنفي سوپرماركتهاي گناباد به صورت مخفيانه متادون به فروش مي رسد. عرضه ترامادول هم كه تا چندي پيش در داروخانه هاي گناباد به راحتي به فروش مي رسيد بر دامنه آسيبهاي اين بخش افزوده است.
وي ادامه داد: افزايش مصرف مواد مخدر تحريك كننده مسائل جنسي و داروهاي مخدر مانند ترامادول در بين برخي دانش آموزان و دانشجويان براي آمادگي دروس در شبهاي امتحان ديگر آسيبهاي مهم اين بخش به شمار مي رود.
رئيس اداره بهزيستي گناباد گفت: اين اداره با برگزاري دوره هاي آموزشي نسبت به آسيبها و راههاي پيشگيري از اعتياد مواد مخدر براي جامعه هدف در پايگاههاي سلامت اجتماعي اقدام مي كند ولي كمبود اعتبار موجب كندي اجراي طرحها شده و همچنين بازخورد اقدامات پيشگيرانه زمانبر است و به مرور زمان نتايج خود را نشان مي دهد.
رئيس پليس مبارزه با مواد مخدر گناباد نيز در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: برخي از كارشناسان بر اين باورند كه معضل قاچاق و اعتياد به مواد مخدر را نمي توان به صورت كامل رفع كرد و بايد با فرهنگ سازي و اطلاع رساني آن را كنترل و آسيبهايش را كاهش داد.
سرهنگ رفيعي افزود: رويكرد مقابله با مواد مخدر در كشور از سال 1358 تا 1375 متبني بر مقابله با عرضه بود و بعد كه نتيجه مطلوب در كاهش اين معضل دست نيافتيم مقابله با عرضه و تقاضا توام با هم مورد توجه قرار گرفتند ولي باز هم اين فعاليتها اثربخشي مطلوبي نداشته و بايد با فرهنگ سازي و آگاهي بخشي جامعه دغدغه عمومي نسبت به اين آسيبها افزايش داد.
رئيس مركز مشاوره مجتمع آموزش عالي گناباد نيز گفت: اين مجتمع طرح پيشگيري از مواد مخدر تحت عنوان واحد درسي اختياري براي دانشجويان ارائه كرده ولي دانشجويان رغبت چنداني به آن نشان نمي دهند. هم اكنون طرح پيام(پيشگيري از مواد مخدر) با هدف آشنايي اين قشر با آسيبها و تنوع مصرف مواد در حال اجرا است.
دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر گناباد هم گفت: فضاي مجازي در كنار فوائد بسيار، به آسيبي براي گسترش مصرف مواد مخدر صنعتي و روانگردان تبديل شده و اين مواد به راحتي از طريق آن به فروش مي رسد.
طحان افزود: برخي دستگاههاي اجرايي با وجود كمبود اعتبار، با هم افزايي بين بخشي طرحهاي خوبي را براي پيشگيري از مواد مخدر ارائه كرده اند و اگر سازمان و اداره اي تعهد اجتماعي داشته باشد با وجود كمبود اعتبارات با برنامه ريزي صحيح مي تواند در اين بخش حرفي براي گفتن داشته باشد.
وي ادامه داد: شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر گناباد تفاهمنامه هاي مشتركي با دانشگاه علوم پزشكي مشهد و ادارات آموزش و پرورش و تبليغات اسلامي گناباد در زمينه هاي معضل پاتوقهاي مواد مخدر و مهارتهاي زندگي پيشگيري از اعتياد در دست اجرا دارد.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي گناباد هم در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: اجراي طرح آگاهي بخشي نسبت به مكانهاي پرخطر معتادان تزريقي، پاتوقهاي مواد مخدر و جلسات آموزشي پيشگيري از اعتياد در مناطق شهري و روستايي از جمله اقدامات اين بخش است.
دكتر مرادي افزود: دانشگاهها به اين مسئله توجه دارند ولي نمي توان دانشجو را مجبور به مشاركت و يا شركت در اين برنامه ها كرد و بايد جذبه اي براي آنان ايجاد شود. اعتياد يك رفتار اشتباه است و تنها منحصر به مواد مخدر نيست بلكه برخي اشخاص با آسياب كردن و مصرف برخي از داروها نيز به آنها وابستگي زيادي پيدا كرده اند.

* نظارت بعد از درمان ضروري است
فرمانده انتظامي گناباد در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: در جامعه ما به همان نسبت كه تنوع مصرف مواد مخدر زياد است، شيوه هاي درمان اعتياد هم متفاوت و داراي گستردگي زياد مي باشد كه اين خود مقوله ترك اعتياد را با مشكلاتي مواجه كرده است.
سرهنگ قرباني افزود: ولي در ساير كشورها يك نوع الگوي مصرف وجود دارد و ترك اعتياد هم در آنها مشخص و واحد است و سريعتر به سرانجام مي رسد.
وي ادامه داد: امروز ديگر با اعتياد نمي توان سلبي برخورد كرد و اين معضل يك آسيب اجتماعي است كه بايد درمان آن هم در بستر جامعه با كارهاي فرهنگي و اجتماعي انجام شود و هم فرآيند ترك اعتياد در صورتي اثربخش خواهد بود كه از ظرفيت همه بخشها استفاده شود.
فرمانده انتظامي گناباد گفت: سياستهاي غلط در فرآيند ترك اعتياد در گذشته موجب شده هر يك از معتادان چند مرتبه تاكنون اعتياد را ترك كرده ولي دوباره به آن گرفتار شوند لذا درصد بسيار ناچيزي از آنان دوباره به اين معضل دچار نشدند.
رئيس اداره بهزيستي گناباد هم گفت: معتادان درمان يافته به شدت نيازمند حمايتهاي اجتماعي هستند و اگر فردي كه مدتي دچار اعتياد بوده و در جامعه بين خانواده و آشنايان انگشت نما شده بعد از بهبودي مورد حمايت قرار نگيرد به آسيبهايي به مراتب بدتر از اعتياد نخست مواجه مي شود.
آراسته افزود: برخي معتادان افراد نخبه اي هم هستند كه به دليل اعتياد با مشكلات و آسيبهايي مواجه شدند و نيازمند توجه هستند. بايد با افزايش نظارت بعد از ترك اعتياد و پرداخت تسهيلات، بستر اشتغال و بازگشت دوباره آنان به كانون خانواده فراهم شود ولي هم اكنون در مقوله بعد از درمان اعتياد با مشكلات بسياري مواجه هستيم.
رئيس پليس مبارزه با مواد مخدر گناباد هم گفت: بيش از 90 درصد معتادان و توزيع كنندگان مواد مخدر سابقه دار هستند و بعد از دستگيري و درمان دوباره به سمت اين معضل باز مي گردند.
سرهنگ رفيعي افزود: شيوه هاي برخورد، پيشگيري و ترك اعتياد مواد مخدر در گناباد با مناطقي مانند تهران و مشهد متفاوت است و بايد بومي سازي و متناسب با شيوه هاي هر منطقه انجام شود.
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي گناباد گفت: بايد علتهاي اعتياد افراد به مواد مخدر شناسايي و رفع شوند تا زماني كه آن علتها وجود داشته باشند فرد معتاد بعد از درمان دوباره به سمت اعتياد باز مي گردد.
دكتر مرادي گفت: هم اكنون برخي سياستها به سمتي سوق يافته كه اگر نمي توان معتاد پر خطر را به طور كامل درمان كرد بايد وي را به معتاد كم خطري تبديل تا به كانون خانواده بازگردد و خانواده اش با مشكلات اقتصادي مواجه نباشند.
وي تصريح كرد: اگر راننده كاميوني معتاد پر خطر باشد آسيبهاي بسياري را به جامعه وارد مي كند ولي اگر به معتاد كم خطري تبديل شود مي تواند فعاليت داشته و به خانواده اش رسيدگي كند.
تقي زاده رئيس مركز مشاوره مجتمع آموزش عالي گناباد گفت: بر اساس بررسي هاي صورت گرفته هر فرد معتاد مي تواند 10 فرد سالم را معتاد كند و بايد با افزايش مهارتهاي زندگي و آگاهي بخشي نسبت به آسيبهاي اعتياد تبعات آن را در جامعه كاهش داد.

* جلب مشاركت مردم زيربناي پيشگيري
رئيس اداره بهزيستي گناباد در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: مشاركت مردم در هر بخشي نتايج خوبي به دنبال دارد و در مقوله پيشگيري از مواد مخدر يك ضرورت به شمار مي رود و بايد از ظرفيت تشكلهاي غير دولتي و مردم نهاد در اين زمينه بيشتر بهره گرفت.
آراسته افزود: بايد با فرهنگ سازي دغدغه عمومي جامعه و خانواده ها را نسبت به آسيبهاي اعتياد مواد مخدر افزايش داد و شوراي هماهنگي مواد مخدر از تشكلهاي مردم نهاد و سمنها به عنوان يك بازواني براي پيشبرد اهداف و رويكردهاي خود بهره بگيرد.
وي ادامه داد: مشاركت بيشتر تشكلهاي مردم نهاد و خيران حلقه مفقوده در مقابله با آسيبهاي اجتماعي در گناباد به شمار مي رود زيرا تاكنون به نحو مطلوب از ظرفيتهاي اين بخشها استفاده نشده است.
رئيس اداره بهزيستي گناباد گفت: براي ايجاد وحدت رويه و افزايش هم افزايي به منظور كاهش آسيبهاي اجتماعي كميته هاي تخصصي به تازگي در فرمانداري گناباد تشكيل و فعاليتهاي پيشگيرانه در اين زمينه با محوريت فرمانداري و بهزيستي انجام مي شود. با همين رويكرد پايگاه سلامت اجتماعي براي ايجاد بستر نقش آفريني بيشتر خيران و تشكلهاي مردم نهاد در گناباد شكل گرفته است.
وي افزود: استفاده از ظرفيتهاي تشكلهاي مردم نهاد براي فرهنگ سازي و آموزش رويكرد مهم اداره بهزيستي گناباد قرار دارد و سه پايگاه و مركز سلامت اجتماعي اين اداره و دانشگاه علوم پزشكي در اين زمينه فعالند.
آراسته ادامه داد: اين مسئله كه عنوان مي شود معتاد بيمار است ديدگاه اشتباهي است چون موجب مي شود معتاد انگيزه كافي براي ترك اعتياد نداشته باشد و برخي موارد معتادان با مراجعه به مراكز ترك اعتياد عنوان مي كند كه من بيمارم و براي مداوا مراجعه كردم و اگر دوباره گرفتار اعتياد شوند بر اين باورند كه ابتلاي دوباره يك فرد به بيماري طبيعي است.
وي گفت: اگر به معتاد به عنوان يك فرد مجرم نگريسته شود خود و خانواده اش همه تلاش براي ترك اعتياد به كار مي گيرد.
رئيس اداره بهزيستي گناباد گفت: از طرفي ديگر ديدگاه متوليان ذيربط ذيربط در ظاهر عنوان مي كنند كه معتاد يك بيمار است و بايد درمان شود ولي خود آن را باور ندارند و خانواده فرد معتاد بعد از ابتلاي وي به اعتياد حاضر به پذيرش وي نيستند و واحدهاي توليدي و اشتغالزا هم بعد ترك اعتياد از آنان را جذب نمي كنند.
دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر گناباد نيز گفت: تا زماني كه پيشگيري از مواد مخدر و ترك اعتياد به عنوان يك مساله مهم اجتماعي در جامعه تبيين و مشاركت مردم جلب نشود، نتايج مطلوبي به دنبال نخواهد داشت.
طحان افزود: كشورهاي موفق در مبارزه با مواد مخدر در كنار برخورد سلبي بيشتر به سمت خانواده و اجتماع محوري حركت كرده و با مشاركت مردم به موفقيتهاي زيادي دست يافتند ولي ما تاكنون نتوانستيم از ظرفيت اين مشاركت بهره لازم ببريم.
مركز شهرستان 89 هزار نفري گناباد در فاصله 287 كيلومتري جنوب مشهد واقع است.
2095/1858