به گزارش روز شنبه پایگاه اطلاع رسانی دفتر دولت براساس آیین نامه پیشنهادی مقابله با آثار علمی تقلبی، كلیه پایان‌نامه‌ها قبل از دفاع باید در سامانه 'پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران' (ایرانداك) و یا سامانه متناظر آن در وزارت بهداشت، درمان و آموزش مشابهت‌یابی شده و ارایه گزارش مشابهت‌یابی برای كسب مجوز دفاع الزامی است. سامانه‌های یادشده می بایست امكان مشابهت‌یابی بر خط (آنلاین) را برای مؤسسات و افراد حقیقی و حقوقی ایجاد كنند.
در صورت وصول گزارش و یا اطلاع از ارتكاب تقلب علمی موضوع این قانون، بازرسان وزارتخانه های علوم و بهداشت مكلفند به عنوان ضابط خاص، تحقیقات لازم را به عمل آورند. در صورت وجود دلایل و شواهد كافی مبنی بر ارتكاب تقلب علمی موضوع قانون، وزارتخانه ذی‌ربط یا موسسات نسبت به طرح شكایت نزد مراجع قضایی و تعقیب آن اقدام لازم به عمل خواهد آورد.
آیین نامه اجرایی پیشنهادی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی مصوب 31 مرداد ماه 1396مجلس شورای اسلامی.
ماده 1- در این آیین نامه عبارات زیر در معانی مشروح مربوط به كار می روند:
قانون : قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی مصوب 31 مرداد ماه 1396 مجلس شورای اسلامی
وزارتین: وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی
موسسه :هر یك از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیردولتی دارای مصوبه شورای گسترش وزارتی و حوزه های علمیه دارای مجوز از شورای گسترش حوزه های علمیه.
خدمات متعارف: خدماتی كه بخشی از فرایند ماهوی طراحی، انجام وگزارش نتایج پژوهش بوده و برون سپاری آنها توسط گروه پژوهشی یا پژوهشگر به شخص ثالث در ازای پرداخت حق الزحمه یا مانند آن براساس عرف علمی متخصصین هر رشته موجه باشد. خدماتی كه قرار است در هر یك از مراحل طراحی انجام وگزارش برون سپاری شوند، باید در طرح نامه پژوهشی به صورت شفاف بیان شده و به تصویب موسسه برسند.
آثار متقلبانه: منظور از آثار متقلبانه آثار مندرج در متن ماده واحده قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی مصوب 1396 مجلس شورای اسلامی می باشد.
مشابهت‌یابی : ساز و كاری است كه سامانه‌های الكترونیكی با دریافت متن از كاربر و مقایسه خودكار آن با متن كامل پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها، مقالات، كتاب‌‌ها، طرح‌های پژوهشی موجود در پایگاه‌های علمی، نوشته‌های همانند را بازیابی و میزان همانندی و منبع اطلاعات همانند را نمایش می‌دهند.
ماده 2 - به منظور سیاست‌‌گذاری و انجام اقدامات پیشگیرانه موضوع ماده (7) قانون و همچنین تدوین استانداردها و راهنماهای اخلاق در پژوهش، نظارت، اعتباربخشی و ایجاد هماهنگی بین كمیته‌های اخلاق در پژوهش مؤسسات و تدوین استانداردهای تهیه آثار علمی از قبیل پایان‌نامه، طرح پژوهشی و مانند آنها و رسیدگی به اعتراضات نسبت به تصمیمات كارشناسی كمیته اخلاق مؤسسات، كمیته وزارتی اخلاق در پژوهش در سطح وزارتین تشكیل می‌گردد. ریاست كمیته وزارتی بر عهده معاون تحقیقات و فناوری وزارتن خواهد بود.
ماده 3 - به منظور رعایت استانداردهای اخلاقی مصوب كمیته وزارتی اخلاق در پژوهش در مراحل مختلف طراحی، اجرا و گزارش نتایج پژوهش‌ها و همچنین اجرای سیاست‌های كمیته وزارتی اخلاق در پژوهش از جمله اتخاذ تدابیر پیشگیرانه موضوع تبصره (7) قانون، كمیته‌ای تحت عنوان 'كمیته اخلاق در پژوهش' در سطح مؤسسه با تركیب زیر تشكل می‌شود:
1- معاون پژوهشی و فناوری مؤسسه (رییس(
2- مدیر پژوهشی و فناوری مؤسسه (رییس(
3- مدیر پژوهشی مؤسسه (دبیر(
4- معاون آموزشی مؤسسه
5- سه نفر متخصص صاحب‌نظر در امور پژوهشی عضو هیئت علمی به انتخاب رییس مؤسسه
6- انتخاب 3 نفر شامل یك نماینده انتقال دهنده نظر جامعه، یك نفر متخصص اخلاق در پژوهش و یك نفر حقوقدان به انتخاب رییس مؤسسه
تبصره 1- كمیته‌های متناظر موجود در وزارتین به كمیته اخلاق در پژوهش تغییر نام می‌یابند.
تبصره 2- دبیرخانه كمیته مزبور در معاونت پِژوهش و فناوری مؤسسه مستقر خواهد بود.
تبصره 3- مؤسساتی كه با توجه به ساختار، امكان تشكیل كمیته اخلاق در پژوهش را ندارند از نظر اجرای تكالیف مقرر شده در این آیین‌نامه، به تشخیص وزارتین تابع كمیته اخلاق در پژوهش یكی از دانشگاه‌های دولتی خواهند بود.
ماده 4- وظایف كمیته اخلاق در پژوهش مؤسسه
الف - بررسی و آسیب‌شناسی علل و زمینه‌های بروز تخلفات پژوهشی و اعمال تدابیر پیشگیرانه در سطح مؤسسه
ب - پیشنهاد اصلاح مقررات و رویه‌های موجود به كمیته وزارتی در راستای كاهش زمینه‌های بروز تخلفات پژوهشی
ج- ترویج اخلاق در پژوهش، درستكاری علمی و اطلاع‌رسانی در سطح مؤسسه
د - برنامه‌ریزی برای افزایش سطح آگاهی اعضای هیئت علمی، دانشجویان و كاركنان مؤسسه از طریق برگزاری كارگاه‌های آموزشی، همایش‌ها و یا نشست‌های علمی و نظایر آن
هـ - اطلاع رسانی درخصوص استانداردهای مصوب اخلاق در پژوهش، مصوبات كمیته وزارتی و موارد نظیر آنها كه توسط مراجع ذی-ربط اعلام می‌شود.
و - بررسی اولیه و كارشناسی گزارش‌های ارتكاب تخلفات پژوهشی موضوع ماده (7) این آیین‌نامه.
ز - اجرای تصمیمات و مصوبات كمیته وزارتی اخلاق در پژوهش و ارایه گزارش عملكرد به كمیته وزارتی اخلاق در پژوهش وزارت متبوع
ح - بررسی و تصویب طرح نامه پژوهش‌هایی كه براساس مصوبات كمیته وزارتی اخلاق در پژوهش شروع مراحل انجام آنها منوط به اخذ تأییدیه از كمیته اخلاق در پژوهش می‌باشد.
ماده 5- دستورالعمل نحوه تشكیل، روش كار و شرح وظایف كمیته‌های اخلاق در پژوهش و همچنین نحوه انتخاب و شرایط بازرس یا بازرسان در سطح وزارتین و مؤسسات به تصویب وزرای ذی‌ربط می‌رسد.
ماده 6- مؤسسه موظف است در اجرای تبصره (9) قانون اقدامات زیر را انجام دهد:
الف - ثبت طرح نامه (پروپوزال) فاقد طبقه‌بندی پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی در سامانه 'پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران' (ایرانداك) و یا سامانه متناظر آن در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، ارایه گواهی ثبت 'طرح نامه' برای تصویب و تأیید نهایی آنها الزامی است.
ب - كلیه پایان‌نامه‌ها قبل از دفاع باید در سامانه 'پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران' (ایرانداك) و یا سامانه متناظر آن در وزارت بهداشت، درمان و آموزش مشابهت‌یابی شده و ارایه گزارش مشابهت‌یابی برای كسب مجوز دفاع الزامی است. سامانه‌های یادشده می-بایست امكان مشابهت‌یابی بر خط (آنلاین) را برای مؤسسات و افراد حقیقی و حقوقی ایجاد كنند.
ج - ارایه گواهی ثبت نهایی پایان‌نامه/رساله در (ایرانداك) و یا سامانه متناظر آن در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی برای فراغت از تحصیل الزامی است. تخصیص امتیاز، ترفیع پایه، ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی و تسویه حساب مالی منوط به ارایه گواهی ثبت گزارش نهایی طرح‌های پژوهشی و پایان‌نامه/رساله در سامانه‌های مذكور می‌باشد.
ماده 7- در اجرای تبصره (4) قانون، در صورت وصول گزارش و یا اطلاع از ارتكاب تقلب علمی موضوع این قانون، بازرسان وزارتین مكلفند به عنوان ضابط خاص، تحقیقات لازم را به عمل آورند. در صورت وجود دلایل و شواهد كافی مبنی بر ارتكاب تقلب علمی موضوع قانون، وزارتخانه ذی‌ربط یا موسسات نسبت به طرح شكایت نزد مراجع قضایی و تعقیب آن اقدام لازم به عمل خواهد آورد.
تبصره - در اجرای تبصره (6) قانون 'كمیته‌های انضباطی دانشجویان' برای رسیدگی به تخلفات مربوط به دوره دانشجویی فارغ‌التحصیلان موضوع این آیین‌نامه نیز صالح می‌باشند.
ماده 8- گزارش‌های ارتكاب تخلفات پژوهشی موضوع تبصره (6) قانون بدواً در كمیته‌های اخلاق در پژوهش موضوع ماده (3) این آیین‌نامه مطرح می‌شود. كمیته‌های مزبور ضمن بررسی و تحقیق مقدماتی و در صورت لزوم ارجاع امر به كارشناس متخصص در موضوع مطروحه، در صورت وجود دلایل و شواهد كافی مبنی بر ارتكاب تخلف، پرونده را به همراه پیشنهادهای خود به هیئت‌های پیش‌بینی شده در تبصره (6) قانون ارسال نموده تا مطابق قوانین و مقررات مربوط، نسبت به موضوع رسیدگی شود.
تبصره 1- كمیته‌های اخلاق در پژوهش مكلفند فرد در مظان اتهام تقلب را در جریان كامل پرونده قرار داده و دفاعیات وی را خواستار شوند. در صورت ارسال پرونده به هیئت‌های موضوع تبصره (7) قانون هیئت‌های یادشده نیز مكلفند امكان دسترسی به اطلاعات پرونده و یا استفاده از وكیل برای فرد در مظان اتهام تخلف را فراهم كنند.
تبصره 2- در صورت صدور رای قطعی محكومیت توسط هیئت‌های موضوع تبصره (6) قانون، مراتب به 'مؤسسه' ذی‌ربط و نیز سازمان امور اداری و استخدامی در مورد كاركنان بخش دولتی اطلاع داده می‌شود و در مورد كاركنان سایر بخش‌ها به نحو مقتضی اطلاع‌رسانی خواهد شد تا نسبت به به سلب امتیاز مادی و غیرمادی مترتب بر اثر علمی تقلبی مورد حكم، اقدام قانونی لازم را به عمل آورند.
ماده 9- سازمان برنامه و بودجه موظف است منابع مالی لازم برای پشتیبانی، به روزآوری و خدمات سامانه‌های ثبت و مشابهت‌یابی و سامانه‌های پشتیبانی آنها و تأمین زیرساخت‌های اطلاعاتی لازم مانند پهنای باند، سرور، فضای ذخیره داده‌ها و نسخه‌های پشتیبان و همچنین ساماندهی منابع و به روزآوری داده‌های پشتیبان مانند اصطلاح نامه‌ها و فهرست‌های مستند را در بودجه سالانه وزارتین پیش-بینی نمایند.
این آیین نامه جهت سیر مراحل قانونی تصویب در هیئت وزیران در حال بررسی در كمیسیون علمی، تحقیقاتی و فناوری دفتر هیئت دولت است.
**9283**1601**
تهران - ایرنا - پیش نویس «آیین نامه پیشنهادی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی» توسط وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به دولت پیشنهاد شده و در كمیسیون علمی، تحقیقاتی و فناوری در حال بررسی است.
