جاده تاريخي ابريشم از مسير جنوب غرب ايران و ادامه آن در خاك عراق، از هنگام خط كشي هاي جغرافيايي تحميلي به ملت هاي منطقه، در عمل قطع شد؛ به ويژه پس از تشكيل كشور عراق در دهه 30 قرن ميلادي گذشته و استقلال آن از حكومت عثماني.
قديمي هايي كه يكي دو دهه قبل تعريف مي كردند، كار پيله وري و تجارت از شهرهاي غربي ايران به بغداد و شهرهاي مركزي و شمالي و جنوبي عراق تا پيش از دهه 40 ميلادي قرن گذشته هم جريان داشته است.
آنها از شهرهاي مختلف ايران كالا و بار را از نقاط شرقي ايران به سمت بازارهاي بغداد، نجف، بصره و سليمانيه حمل مي كردند و در آنجا پس از فروش آن، كالاهايي از كشورهاي غربي و اروپايي را به داخل ايران مي آوردند و اين چرخه تجارت منطقه اي گستره اي از چين تا مديترانه و از آنجا تا ونيز و همچنين شمال آفريقا را در بر مي گرفت.
از 2003 ميلادي با سقوط ديكتاتور ، بار ديگر مرزهاي 1400 كيلومتري ايران و عراق بر روي ملت هاي 2 كشور گشوده شد و مسير مسدود شده قديمي جاده ابريشم باز شد.
يكي از اين راه ها مسير جنوبي است كه مي تواند بر تجارت منطقه غرب آسيا به ميزان قابل ملاحظه اي تاثير بگذارد و نه تنها ايران و عراق بلكه كشورهاي كويت ، عربستان، اردن، امارات و قطر و حتي يمن و عمان را نيز در بر بگيرد.
در همين راستا، 2 كشور ايران و عراق در سال هاي پس از تشكيل نظام سياسي جديد اين كشور برآن شدند تا اين مسير را با خط آهن ميان 2 كشور متصل كنند؛ خط آهني كه از طرف ايران از يك سو به خط آهن سراسري و از ديگر سو به خط آهن بندر امام خميني(ره) در خوزستان متصل است و در آن سوي اروند در خاك عراق نيز به خط آهن سراسري اين كشور وصل مي شود.
اين خط آهن قابليت ايجاد شبكه ريلي منطقه اي را نيز دارد و كشورهاي اين منطقه مي توانند به آن متصل شوند.
با راه اندازي راه آهن شلمچه – بصره، ايران به يك مسير جديد به اروپا از طريق زمين هاي عراق دست خواهد يافت و علاوه بر دسترسي به بازارهاي عراق، به بازارهاي اردن و سوريه و كشورهاي عربي حوزه خليج فارس، متصل خواهد شد.
در مقابل عراقي ها نيز علاوه بر دسترسي ريلي به بازارهاي ايران، به آسياي مركزي و چين و نيز پاكستان و هند متصل خواهند شد.
احياي جاده ابريشم ريلي از مسير جنوب غربي ، امتيازات ويژه اي هم دارد كه مي تواند چرخه تبادل كالا را در سطح منطقه به مراتب بهتر و آسان تر روي ريل اصلي تجارت قرار دهد ، به طوري كه در خصوص توجيه اقتصادي اين طرح مي توان گفت هر قطار برابر 15دستگاه اتوبوس و 60 دستگاه تريلي ظرفيت حمل بار و مسافر دارد كه هم در مصرف سوخت و هم در كاهش تصادفات جاده اي نقش موثري خواهد داشت و به علاوه تشريفات گمركي نيز تسريع مي شود.
پروژه اتصال راه‌آهن خرمشهر به شلمچه (به طول 17 كيلومتر) در سال 90 به بهره‌برداري رسيده و ادامه آن تا شهر بصره به طول 32 كيلومتر در خاك عراق باقي مانده كه به دلايل مختلف از جمله يورش داعش به عراق در 2014 ميلادي ، اين پروژه در داخل عراق با وقفه همراه بوده است.
با تكميل 32 كيلومتر خط باقي مانده، خط آهن خرمشهر به خط آهن سراسري عراق متصل خواهد شد و ازاين طريق جريان بزرگ تبادلات تجاري و جابجايي مسافر از ايران تا خاورميانه برقرار مي شود.
بر اساس توافقنامه اي كه بين دولت عراق و جمهوري اسلامي ايران منعقد شد، سهم ايران احداث پل 700 متري بر روي رودخانه اروند و سهم دولت عراق ساخت 32 كيلومتر خط آهن حد فاصل شلمچه – بصره است.
با ايجاد اين شبكه، ارتباطات ملت هاي گسترش خواهد يافت و تبادلات فرهنگي و اجتماعي به نزديكي ملت ها مي انجامد، بازارها رونق مي يابند و فرصت هاي شغلي فراوان ايجاد مي شود و هرچه ملت هاي منطقه برخوردارتر شوند، صلح و دوستي و به تبع آن امنيت گسترش خواهد يافت.
خاورم** 1770** 6037
تهران-ايرنا- شهرت جاده ابريشم به مبادلات تجاري سنتي در قرون گذشته بر مي گردد و البته براي آن مسيرهاي مختلفي از شرق به غرب ترسيم كرده بودند، اما جاده ابريشم قرن 21 به طور قطع جاده صلح و دوستي خواهد بود و ايران و عراق يكي از مهمترين معبرهاي آن را از هم اكنون شكل داده اند.
