خطر نهال های متفرقه در كمین باغداری

به گزارش خبرنگار ایرنا، این روزها در مناطق مختلف مازندران به ویژه در ورودی برخی از روستاهای پرجمعیت افرادی با كامیون و وانت بار مشغول عرضه و فروش انواع نهال های مثمر از مركبات گرفته تا سیاه ریشه هستند. آنچه در این میان مغفول می ماند پیام این ضرب المثل توسط خریداران است كه 'هر گردی، گردو نیست' و با كاشت هر نهال متفرقه، به جای زنده كردن طبیعت، ویروسی ناشناخته وارد بدن محیط زیست می شود.
كاشت، اصلاح و نوسازی درختان به ویژه مركبات در ماه اسفند هر سال، یكی از فعالیت های مهم كشاورزی در كشور از جمله استان های شمالی است و به همین دلیل هم فروش نهال در هر كوی و برزن در این مناطق، بازار داغ و سودآوری را رقم می زند كه مثل هر بازار دیگر، خالی از سودجویی و بی مسئولیتی نیست.
استفاده از نهال های شناسنامه دار و كیفی متناسب با اقلیم با هدف رسیدن به تولید و بهره وری پس از انتظار حداقل سه سال و یا هفت سال در بعضی از گونه ها نظیر گردو، نخستین گام در باغداری است، اما وجود انواع نهال های متفرقه كه به راحتی در دسترس قرار می گیرد، باغداری مازندران را به شدت تهدید می كند.
فعالیت گسترده افراد متفرقه و گاه ناآشنا برای عرضه نهال های متفرقه و بی توجهی برخی باغداران به انتخاب نهال های سالم و شناسنامه دار در حالی است كه باغبانی فعالیت كشاورزی نسبی مازندران محسوب می شود.
سالانه از 160 هزار هكتار باغ های مازندران كه حدود 110هزار هكتار آن فقط باغ مركبات است، 2 میلیون و 500 هزار تن انواع مركبات و از حدود هفت هزار هكتار باغ كیوی حدود 190 هزار تن كیوی برداشت می شود.

** تلاش بی ثمر
ضرورت و اهمیت انتخاب واریته مورد نظر و سالم در باغداری در زمین های خرد و بزرگ در این است كه پس از یك انتظار حداقل سه ساله، باید به تولید محصول رسید؛ در حالی كه نمونه های زیادی وجود دارد كه باغداران مثلا نهال متفرقه پرتقال را خریداری كرده اند كه بسیار حساس به سرما و آفات بوده و محصول آن نیز كیفی نبود و حتی نهال اصلا رشد نكرده و متناسب با آب و خاك منطقه نبوده است.
به واقع بخش زیادی از فعالیت باغداری در مازندران مربوط به زمین های كوچك و خرد هزار تا سه هزار متر مربع به صورت سنتی و بدون دانش فنی است، اما كارشناسان معتقدند با تعریف دقیق كشاورزی می توان از زمین های كوچك به درستی استفاده كرد.
كارشناسان باغبانی معتقدند از آنجا كه بیشتر نهال ها در فاصله زمانی سه سال به بالا به محصول می نشینند، خرید نهال از نهالستان های دارای مجوز و گواهی قرنطینه علاوه بر حصول اطمینان نسبت به سالم بودن نهال، باروری و محصول دهی كیفی آن نیز تضمین می شود.
آنان تاكید می كنند كه استفاده از نهال های غیرمجاز و فاقد شناسنامه كه در محیطی نامطلوب تولید می شود، موجب به خطرافتادن باغ های قبلی به همراه باغ های جدیدالاحداث می شود.

** طمع ارزانی
بررسی ها نشان می دهد كه اختلاف قیمت یا ارزان بودن و دسترسی آسان مهم ترین علت خرید نهال از فروشندگان متفرقه در مازندران است، موضوعی كه نیازمند رصد و نظارت مسئولان و برخورد با افراد سودجوست.
یكی از كشاورزان كه در حال خرید نهال از یك فروشنده متفرقه در مسیر جاده بابل به آمل بود، به خبرنگار ایرنا گفت : قیمت نهال هایی كه در این وانت بار عرضه می شود، نصف قیمت نهالستان های رسمی است.
سید رمضان علی نیا افزود: در حالی كه هر قلم نهال پرتقال توسرخ در نهالستان به قیمت 15 هزار تومان عرضه می شود، فروشنده وانت باری آن را به قیمت هشت هزار تومان عرضه می كند، گذشته از این كه درست در حاشیه روستا مستقر است و هزینه حمل و نقل هم نداریم.
وی با اذعان به این كه خرید نهال از افراد متفرقه با خطراتی همراه است، گفت: این كه كارشناسان بر توجه به سلامت و كیفیت نهال تاكید دارند و خواستار خرید آن از نهالستان های رسمی هستند، موضوع مهمی است ولی برای من كه فقط دو قلم نهال لازم دارم رفتن به نهالستان هزینه بر است ضمن این كه وقتش را هم ندارم.

** خودفریبی همراه با آگاهی
مدیر یكی از نهالستان های رسمی مازندران هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از افزایش استقبال باغداران برای خرید انواع نهال از نهالستان ها خبر داد و گفت: تجربه تلخ و خسارت كاشت نهال های متفرقه و بدون شناسنامه سبب شد تا باغداران خرد هم برای تهیه نهال به نهالستان مراجعه كنند.
سید عباس میرنیا افزود: البته همچنان شماری از افراد به صورت متفرقه انواع نهال ها بویژه سیاه ریشه را از استان های مختلف به مازندران منتقل می كنند و براحتی هم می فروشند، چون بخشی از خریداران با علم به این كه خرید نهال از افراد متفرقه تبعات منفی دارد باز هم شانس خود را به آزمایش می گذارند.
وی توضیح داد: با این كه میزان آگاهی باغداران افزایش یافته ولی باز هم برخی از فریب ارزانی نهال را می خورند كه عمده اشان هم از باغداران خرد هستند و استدلالشان هم در خرید نهال از افراد متفرقه این است كه با خرید این تعداد نهال حتی اگر به ثمر ننشیند، زیاد ضرر نمی كنند و به همان اندك شانسی كه برای خود متصورند، متوسل می شوند .
این كارشناس صاحب نهالستان گفت: تا زمانی كه نهال های متفرقه براحتی در دسترس مردم قرار می گیرد، این وضعیت ادامه دارد و راهش این است كه دستگاه های مسئول با فروشندگان نهال متفرقه برخورد كنند و این كار براحتی شدنی است.
وی افزود: واقعیت این است كه خریداران خرد به این مشكل فكر نمی كنند كه اگر نهالی مریض باشد، بیماری را به باغ های همسایگان هم سرایت می دهد و مسئولان باید برای جلوگیری از ضربه فنی شدن باغداری در مازندران جلوی فروشندگان متفرقه را بگیرند یا آنها را ساماندهی كنند.
میرنیا با بیان این كه باغداران اصولا برای نوسازی و اصلاح باغات خود حتی اگر كمتر از 2 هزار متر مربع باشد، به نهالستان ها برای تهیه نهال مراجعه می كنند، گفت: اكنون قیمت انواع نهال پرتقال توسرخ از جمله واریته 'كاراكارا ' 15تا 20 هزار تومان است كه این نوع نهال در خیابان ها به صورت متفرقه كمتر از هشت هزار توان عرضه می شود.
وی توضیح داد: نهالی كه به قیمت هشت هزار تومان عرضه می شود به این معناست كه یك جای كار فروشنده می لنگد برای این كه در حال حاضر قیمت تمام شده هر قلم نهال بیشتر از 10 هزار تومان است.

** باغداران فریب ارزانی نهال ها را نخورند
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی مازندران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: هر چند نهال های تولیدی در این استان به نسبت نهال های دیگر استان های كشور گران تر است، اما باغداران باید خطرپذیری نهال های ارزان محتمل به آفت و بیماری را مورد توجه قرار دهند.
عبدالرحمن زاغی علت گران تر بودن نهال تولیدی مازندران را ارزش اقتصادی بالای زمین در این استان و نهایتا بالا بودن هزینه تمام شده دانست و افزود: توجه به این نكته كه سرمایه گذاری و رسیدن به تولید محصولات میوه های هسته دار نظیر پرتقال، گردو و سیب پس از سه تا 9 سال است، خرید نهال از نهالستان های رسمی و دارای شناسنامه استان را توجیه پذیر می كند برای این كه ضریب خطر پذیری آن اندك است.
زاغی به وجود 2 نهالستان پرورش نهال های هسته دار و دانه دار انار و گردو ، 2 نهالستان زیتون و همچنین چندین نهالستان مركبات در استان اشاره كرد و گفت: تمام این نهالستان ها تحت نظارت سازمان جهاد كشاورزی قرار دارند و جوابگوی نیازهای استان نیز هستند.
مدیر حفظ نباتات مازندران افزود: این نهالستان ها به صورت دوره ای تحت نظارت كارشناسان باغبانی، حفظ نباتات و مراكز تحقیقات استان قرار می گیرند.

** ممنوعیت جا به جایی نهال بین استان‌ها
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد كشاورزی مازندران همچنین با اعلام این كه هرگونه جا به ‌جایی نهال بین استان‌ها منوط به داشتن گواهی بهداشت نباتی و با هماهنگی مدیریت حفظ نباتات استان مبدا و مقصد امكان‌پذیر است، گفت: متقاضیان نهال برای احداث باغ از تولیدكنندگان مجوز‌دار نهال در استان خرید كنند تا هم آسیبی به باغ های قدیمی شان نرسد و هم دچار ضرر و زیان نشوند.
وی افزود: در صورت مشاهده توزیع‌كنندگان نهال كه بدون مجوز و داشتن گواهی قرنطینه اقدام به فروش و جا به ‌جایی نهال بین استان‌ها ‌كنند، از طریق دستگاه های تعزیراتی و انتظامی مورد پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
در حقیقت، آفت و بیماری ها از نكات مهم و قابل توجه در باغداری مازندران است كه باید مورد توجه قرار بگیرد و مگس میوه به عنوان مهمترین آفت همچنان باغداری استان را تهدید می كند.
متخصصان و كارشناسان كشاورزی،خسارت های كشاورزی را به 2 دسته زنده شامل انواع بیماری و آفات و غیر زنده شامل حوادث طبیعی سیل، توفان و خشكسالی تقسیم بندی می كنند كه امروز همه این عوامل كشاورزی مازندران را به شدت دچار خسارت می كند.

** ضرورت نگاه به بازار مصرف در انتخاب نهال
مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی مازندران هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن تاكید بر خرید نهال دارای برچسب گواهی سلامت و كد مخصوص همان رقم، گفت كه باغداران در اصلاح و نوسازی باغات از نهال های پرتقال توسرخ و نارنگی های زودرس استفاده كنند.
هادی ایزدی خطاب به باغداران تاكید كرد: نهال دارای برچسب گواهی سلامت در صورت هر گونه خسارت آفتی و یا ندادن محصول مورد نظر قابل پیگیری است و از سوی تولید كننده نهال جبران خسارت می شود.
وی با اشاره به این كه در یك دهه اخیر با اجرایی شدن طرح اصلاح و نوسازی، حدود 70درصد درختان مركبات استان زیر كشت رقم پرتقال تامسون رفته است، افزود: با توجه به خاصیت صد درصدی تازه خوری و تولید مازاد بر مصرف آن، امروز با چالش بازار این میوه مواجه هستیم.
این مسئول با اشاره به این كه اكنون كمتر از 10 درصد باغ های نارنگی استان را ارقام جدید میان رس پیچ و كلمانتین با تولید متوسط 50تن در هر هكتار تشكیل می دهد، گفت: رقم نارنگی 'اونشو' هم 60 درصد باغ های نارنگی استان را شامل می شود.
وی از رقم 'میاكاوا' با تولید 70تن در هكتار به عنوان دیگر رقم نارنگی استان مازندران یاد كرد و افزود: 30 درصد باغات نارنگی استان از این رقم هستند كه می تواند بیشتر شود.
ایزدی با اشاره به این كه هرچه سن درختان بالاتر برود، میانگین تولید نیز افزایش می یابد، گفت: تمام ارقام نارنگی مقاوم در برابر سرما هستند و عطر و طعم خوبی دارند.
وی از باغداران مازندران خواست تا در ادامه اصلاح و نوسازی باغات مركبات به رقم جدید نارنگی كلمانتین و پیچ به دلیل بازارپسندی داخلی و خارجی بیشتر توجه كنند.
این مسئول به 2 رقم پرتقال توسرخ 'تاراكو ' و 'كاراكارا' به عنوان مهم ترین رقم مورد تایید موسسه تحقیقات مركبات كشور اشاره كرد و گفت: به اندازه كافی نهال های این ارقام در استان وجود دارد.
بر اساس آمار رسمی جهاد كشاورزی مازندران امسال حدود 2میلیون و 500 هزار تن انواع مركبات در استان تولیدشده است.

**حساسیت و كنترل جدی پلیس نسبت به جا به جایی نهال
فرمانده پلیس راه مازندران هم گفت كه بر اساس قوانین و مقررات كامیون ها و وانت بارهایی كه كالاها را با فاصله بیشتر از 25كیلومتر از مبدا تا مقصد حمل می كنند، باید بارنامه داشته باشند.
سرهنگ علیرضا قدمی افزود: به طور یقین نهال هایی كه از خارج استان وارد می شود، باید بارنامه داشته باشد و پلیس نسبت به جا به جایی و حمل نهال نیز در استان بویژه زمان كاشت حساسیت بیشتری را دارد.
6990/1654