به گزارش خبرنگار ايرنا، مازندران با برخورداري از 338 كيلومتر خط ساحلي طولاني ترين ساحل ايران در درياي خزر، 550 كيلومتر از زيباترين نوار كوهستاني البرز مركزي، دوسوم جنگل هاي هيركاني با قدمي 40 ميليون ساله ، آب و هوايي معتدل و نيمه بهاري ، جاذبه هاي تاريخي و سنتي و ديگر شاخصه ها، سالانه ميزبان دهها ميليون گردشگر است.
اما اين ميليون ها گردشگر تنها بواسطه جاذبه هاي گردشگري اين استان مهمان هرساله اند بدون اينكه برنامه ريزي منسجمي براي بهره برداري از گردشگري اين استان در قالب صنعت توريسم صورت گيرد. البته نگاه صرف به گردشگر به عنوان يك منبع درآمد نگاهي پسنديده نيست، چه اينكه اگر تمركزها بر رضايت مشتري گردشگري باشد و استانداردهاي گردشگري در كل فراهم شود مسلما در درآمدزايي هم به صورت ناخودآگاه اثرات خود را مي گذارد.
امكانات ضروري گردشگري از جمله تجهيز اماكن گردشگري به لوازم توريستي و اقامتگاه و ديگر مقدمات گردشگري از ملزومات تعريف شده صنعت گردشگري محسوب مي شود كه متاسفانه مجموع اينها به صورت بي عيب و نقص هيچگاه در مازندران ديده نشده است.
علاوه بر اين ايجاد بستري راهنما براي هدايت گردشگران به سمت امكانات موجود نيز از ديگر لازمه هاي گردشگري در هر منطقه است كه همواره جاي خالي آن احساس مي شود.
سواحلي با كمترين ميزان امكانات تفريحي و رفاهي براي گردشگر، پارك هاي جنگلي بدون لازمه هاي گردشگري ، شهرها و روستاهايي كه تنها ملاك نام گيري مقصد گردشگري آنها حضور مسافران سرگردان است و نبود راهنمايي جامع براي گردشگر و غيره از گردشگري مازندران چهره اي ناقص ساخته است.
اگر به سواحل مازندران توجه كنيد، به توقف گاهي تبديل شده است كه مسافران زيراندازي پهن كرده تا بدون هيچ برنامه اي لم بدهند، اگر تحركي هم ديده شود آن دود قليان مسافران است كه همچون مه غليظي ساحل را در مي نوردد.
محدود اماكني نيز وجود دارد كه به شكل سنتي مسافران را فله اي سوار قايق مي كنند تا گشتي در دريا بزنند و در ازاي اين خدمات نيز هزينه گزافي دريافت مي كنند. براي مثال براي يك ربع گشت زني خانواده چهارنفره با قايقي كه بيشتر براي ماهي گيري ساخته شده تا گردشگري، بايد 100 هزار تومان پرداخت كنيد.
در برخي اسكله ها نيز وسايل محدود گردشگري همچون پاراسل، جت اسكي و يا شاتل ديده مي شود كه قيمت آنها نيز آنقدر بالا است كه اكثر مردم را منصرف مي كند.
اين قيمت هاي بالا و بدون توجيه كه در برخي ايام مانند نوروز افسارگسيخته نيز مي شود، خود ناشي از كمبود امكانات تفريحي است كه رقابت پذيري را عملا غير ممكن مي كند و به نوعي انحصار را براي برخي ايجاد كرده است.
از دريا كه بگذريم در مناطق مثلا گردشگري جنگلي استان نيز وضعيت به همين منوال است و پارك هاي جنگلي كه گردشگران مي توانند از آن استفاده كنند، برخي مواقع حتي از وسائل بهداشتي چون توالت تر و تميز نيز محروم است چه برسد به وسائل تفريحي.
اماكن جنگلي استان تنها به محيطي براي استقرار ايستگاه هاي عوارضي و دريافت هزينه ورود تبديل شده بدون اينكه هيچ وسيله سرگرمي و تفريحي در آن وجود داشته باشد. در اغلب پارك هاي جنگلي هيچگونه خدمات گردشگري حتي در اندازه چند عدد تاب و سرسره نيز ديده نمي شود.
**كمبود ظرفيت اقامتگاه هاي گردشگري
بر اساس آخرين آمار ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري مازندران، اين استان در مقابل 59 ميليون گردشگر در 11 ماه گذشته تنها 60 هزار نفر شب اقامت ظرفيت رسمي و هتلينگ در اختيار دارد.
البته جالب است بدانيد كه آمار دقيق ظرفيت هتلي مازندران تنها حدود هفت هزار نفر شب اقامت در حدود 55 هتل است كه از اين تعداد فقط يك هتل داراي استاندارد 5 ستاره مي باشد كه در همين تعداد ستاره نيز از نگاه بسياري از گردشگران شك و ترديد وجود دارد.
البته در ايامي همچون نوروز و تابستان نهاد گردشگري استان ظرفيت اقامتي مازندران را بيش از يك ميليون نفر شب اقامت اعلام مي كند كه از ديد خودشان نيز رسمي و استاندارد نيستند.
بخش اعظمي از اين آمار يك ميليوني ويلاهاي استيجاري هستند كه نه تنها از نظرگردشگري صنعتي جايگاه تعريف شده اي ندارد، بلكه از لحاظ كيفيت نيز شامل كمترين سطح نظارت مي باشند.
ويلاهايي كه به عنوان بلاي جان گردشگري استان در تمام تريبونهاي مسئولان استاني مورد شماتت قرار مي گيرند، اما در زمان آمار دهي جزو اقامتگاه گردشگري محسوب مي شوند.
علاوه بر اين در چند سال اخير بر اساس برنامه هاي گردشگري كشور و حركت به سمت گردشگري بومي يا بوم گردي، مازندران نيز از اين قافله عقب نمانده و بيش از 100 واحد اقامتگاه بوم گردي در سراسر استان احداث شده است.
البته بر اساس اعلام مسئولان استاني حدود 200 واحد ديگر نيز در مرحله دريافت مجوز قرار دارند كه تا آينده نه چندان دور تعيين تكليف شوند.
حال آنكه بر اساس گزارش هاي خبرگزاري ايرنا و ديگر رسانه ها بوم گردي نيز در استان مازندران با انحرافاتي مواجه بوده است و نه تنها به اعتقاد كارشناسان، برگرفته از شاخصه هاي زندگي بومي و همنوايي با اكوسيستم فرهنگي و اجتماعي محلي نيست، بلكه در مواردي نيز شاهد نوعي تهاجم فرهنگي به دست نخورده ترين مناطق استان هستيم.
** راهنماهاي سفر به مازندران اندرخم آزمون و خطا
يكي از ايده هاي نوين در گردشگري انواع سامانه ها و برنامه هاي نرم افزاري براي راهنمايي گردشگر است. در اين راستا علاوه براي نوروز 97 نخستين سامانه راهنماي سفر استان مازندران با نام اختصاري «رسام» جهت هدايت و خدمات بهتر به مسافران فعال و راه اندازي شد، اينكه اين سامانه چقدر توانست موفق باشد، بماند،اما عمر آن فقط به همان ايام نوروز 97 محدود و خيلي زود به فراموشي سپرده شد بدون بررسي نقاط ضعف در جهت تكميل تر شدن و يا برانداز كردن آن برمبناي اثرگذاري در عمل.
همچنين چندي پيش سامانه جديدي با نام «سفر نما» براي هدايت و راهنمايي مسافران نوروز 98 راه اندازي شد كه به گفته طراحان اين سامانه از سامانه قبلي نه تنها پر محتوا تر است، بلكه از چندين زبان پشتيباني مي كند و امكان افزودن اماكن گردشگري ديگر استان ها نيز به آن وجود دارد تا به طرحي ملي تبديل شود.
اينكه چرا سامانه قبلي با بروزرساني و افزودن محتوا توسعه نيافت و اينكه چه لزومي براي هزينه كردن براي طراحي و ساخت سامانه جديد بود به يك طرف و اينكه اين طرح مورد استقبال قرار مي گيرد طرف ديگر ماجرا است كه بايد قضاوت را به بعد از نوروز و نظر مسافران موكول كنيم.
در كنار سامانه هاي جديد كه بخشي از دستاوردهاي شبكه هاي اجتماعي و مجازي هستند، ساليان سال است كه ستادهاي تسهيلات سفر در ايام تعطيلات مانند نوروز، در پايگاه هاي هلال احمر اقدام به توزيع راهنماي استان مي كنند، كه اگر صادق باشيم آن هم نتوانسته تاكنون راهنماي خوبي براي جاذبه هاي استان باشد.
**پازل نامنظم گردشگري و زحمت چيدن آن بر دوش گردشگر
مواجه شدن مسافر مازندران با پازل گردشگري نامنظمي كه خود گردشگر مجبور است تمام مهره هايش را بچيند از يكسو و نبود اقامتگاه هايي در قالب هتل هاي استاندارد نيز از سوي ديگر چالش هايي است كه گردشگري مازندران را امروز از حالت طبيعي در حد انتظار خارج كرده است.
ظرفيت هتلينگ مازندران، استاني كه سالانه بيش از50 ميليون مسافر را پذيراست امروز تنها 6 هزار نفر است، ظرفيتي در حد هتل هاي معمولي بدور از قالب هاي تعريف شده هتل هاي چند ستاره.
اين در حالي است كه ظرفيت كافي هتل هايي كه مطابق با استانداردهاي گردشگري باشند لازمه اين صنعت براي شهرهاي مسافرپذير است و به گونه و نوعي امنيت رواني پيش از سفر را براي مسافران تامين مي كند تا مسافر اطمينان داشته باشد مجبور نيست در گوشه خيابان و پارك، زير باران شمال چادر بزند.
متاسفانه كمبود ظرفيت هتلينگ امروزه در مازندران علاوه بر سرگرداني مسافر منجر به روند صعودي قيمت هاي اين نوع اقامتگاه ها شده و به نوعي از فضاي موجود سوءاستفاده مي شود.
مسافر مازندران امروز يا بايد به چادرخوابي در گوشه پارك و ساحل بدون امكانات رفاهي تن دهد يا هزينه هنگفتي بابت ظرفيت محدود اقامتي استاندارد بپردازد و يا سرگردان دل به تبليغات پلاكارد به دستان ويلا بسپارد و به هزينه هاي دوبرابر بويژه در ايام نوروز براي خود سرپناه تامين كند.
در كنار تمام مشكلات اسكان مسافران مازندران، مناطق بيشمار گردشگري اين استان نيز به دليل عدم معرفي ، عدم رسيدگي و تجهيز به انواع امكانات مورد نياز از جمله سرويس هاي بهداشتي و آب شرب و غيره و نيز نبود وسائل تفريحي خاص اين مناطق از جمله جنگل و ساحل و دريا، امروز بدون بهره از سفره گردشگري مانده اند.
گردشگري مازندران امروز به دليل ظرفيت هاي بيشمار طبيعي، تاريخي و فرهنگي جاي كار بسيار دارد و مي توان از آن بهره هاي فراوان برد اما اين استان حتي همانند بسياري استانهاي ديگر كه از سطح پايين گردشگري نيز بهره مند هستند، داراي تورهاي گردشگري هم نيست، تورهايي كه بتواند اطمينان خاطري براي مسافر ايجاد كند كه از جاذبه هاي اين استان بيشترين بهره را ببرد تا به عنوان سفير مبلغ اين جاذبه ها شود.
امروز بسياري از مناطق ديدني و زيبا در مازندران مي تواند مورد بهره روستاييان و بوميان براي راه اندازي تورهاي يك روزه گردشگر باشد چون مسافر اين استان كه با وسيله نقليه عمومي يا شخصي آمده است امكانات رفتن به اين مناطق زيبا را به دليل نياز به وسائل نقليه ويژه و راهنما ندارد بنابراين ناچار قيد ديدن اين جاذبه ها را مي زند در حاليكه اين مي تواند يك فرصت اشتغالزايي براي روستاييان منطقه باشد.
**الگوبرداري تنها راه برون رفت از گردشگري سنتي
كارشناس ارشد جهانگردي با اشاره به اينكه امروزه بسياري از كشورها از برنامه هاي موفقي در عرصه گردشگري بهره مي برند، گفت: مازندران نيز به عنوان قطب گردشگري كشور مي تواند از اين الگوها كه به راحتي نيز در دسترس است استفاده كند.
فرشاد قلي پور افزود: با توجه به اينكه كشور و بخصوص مازندران در شرايط حساس زيست محيطي و اقتصادي قرار دارد، ديگر دوره آزمون و خطا به سر آمده و راهي جز الگوبرداري از كشورهاي موفق در صنعت گردشگري نداريم.
به گفته او الگو برداري از كشورهايي همچون تركيه، مالزي، آفريقاي جنوبي و ديگر كشورهاي در حال توسعه در صنعت گردشگري مي تواند كمك بزرگي به برون رفت از گردشگري سنتي در مازندران كند.
وي با اشاره به اينكه مشكل گردشگري ما با تغيير يك مدير يا معاون حل نمي شود، افزود: چنانچه قصد حركت به سمت اقتصاد گردشگري داريم بايد تمامي برنامه ها ، فعاليت ها، تعاملات فرهنگي و امنيتي، آگاه سازي جامعه محلي و سياست هاي تمامي نهاد هاي اجرايي و تصميم گير استان در چارچوب گردشگري انجام گيرد.
كارشناس گردشگري با بيان اينكه ظرفيت گردشگري مازندران بيش از معادن ، كشاورزي و صنايع استان است، افزود: متاسفانه هميشه گردشگري اولويت چندم بوده و در چشم اندازهاي اقتصادي استان ظرفيت هاي اين بخش جدي گرفته نمي شود.
عبور از گردشگري انبوه بدون بهره هاي اين صنعت و رسيدن به گردشگري پايدار مطابق با استانداردهاي صنعت توريسم از لازمه امروز گردشگري مازندران است تا هم گردشگر سرگردان نباشد و هم مازندران رهاوردش از گردشگري تنها زباله و تخريب محيط زيست نباشد.
7335/1899
ساري– ايرنا – برنامه ريزي و فراهم سازي امكانات اوليه گردشگري و زيرساخت هاي استاندارد، ابتدايي ترين گام در توسعه اين صنعت مدرن است كه امروزه توريسم مازندران با فقدان بسياري از زيرساخت ها، جامانده اين قافله است.
