جمعه خونین حلبچه

به گزارش خبرنگار دفاعی ایرنا، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از مهم ترین جنگ های معاصر است كه با حمله نیروهای رژیم بعث به ایران در 31 شهریور 1359 آغاز شد. در هشت سال دفاع مقدس نیروهای عراقی بارها به استفاده گسترده از سلاح های ضدانسانی پرداختند و با حمله های شیمیایی علیه اهداف جنگی و غیرنظامی ایران، ركورد استفاده مكرر و گسترده از این سلاح ها را به نام ارتش خود به ثبت رساندند.
نخستین حمله شیمیایی عراق علیه ایران در 23 دی 59 در 50 كیلومتری غرب ایلام صورت گرفت.
اما یكی از بزرگ ترین جنایت های رژیم بعث عراق حمله به سردشت بود كه در این حمله 110 تن از ساكنان غیرنظامی این شهر شهید شدند و هشت هزارنفر دیگر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و مسموم شدند.
سكوت مجامع بین المللی پس از این رویداد سبب شد تا این رژیم به استفاده از سلاح های كشتار جمعی ادامه و از آن پس به صورت مستمر نواحی گوناگون ایران و منطقه های كردنشین عراق را مورد هجوم سلاح های شیمیایی قرار دهد اما در واقع می توان گفت كه بمباران شیمیایی حلبچه یكی از تلخ ترین رویدادهای جنگ تحمیلی است. این بمباران در 25 اسفند 1366 در واكنش به حمله كوبنده ایران در عملیات والفجر 10 صورت گرفت.
رزمندگان غیور ایرانی با یاری نیروهای كرد عراقی موفق شدند تا در عمق خاك این كشور پیشروی كنند و با رشادت های بسیار توانستند، برخی از شهرهای كردنشین از جمله حلبچه را از دست نیروهای عراقی آزاد كنند و این گونه خسارت سنگینی را به ماشین نظامی و جنگی عراق وارد آوردند.
به دنبال این شكست، ارتش این كشور در عملیاتی به نام انفال با 50 فروند هواپیمای ویژه ارتش عراق كه هر یك به چهار عدد بمب شیمیایی 500 كیلویی مجهز بودند در آسمان حلبچه ظاهر شد و با ریختن 200 بمب حاوی مواد شیمیایی، به كشتار مردم این منطقه كردنشین پرداخت و جنایت بی سابقه ای را در تاریخ جنگ تحمیلی رقم زد. در این رویداد تلخ هزاران زن، مرد، كودك، پیر و جوان به شهادت رسیدند و مردم حلبچه با ساكنانش قربانی یكی از خشن ترین نسل كشی های تاریخ قرار گرفتند.
پس از این بمباران گسترده، نیروهای ایرانی به یاری آوارگان بی پناه و زخمی ها شتافتند اما شدت بمباران های شیمیایی به اندازه ای بود كه بیش از پنج هزار كشته و هزاران زخمی از خود برجای گذاشت.
فاجعه حلبچه چهره رژیم بعث عراق را در عرصه ی بین المللی مخدوش ساخت، به گونه ای كه پس از این بمباران و بازتاب صحنه‏های دلخراش این رویداد در سراسر جهان؛ جایگاه بین‏المللی رژیم بعث عراق و حامیان وی بسیار تضعیف شد و با حضور خبرنگاران خارجی در ایران و بازدید از منطقه ی حلبچه، به تدریج ابعاد این جنایت دهشتناك افشا شد كه این امر واكنش‏های بسیاری را علیه سیاست های رژیم بعث برانگیخت.
عراق زمانی از سلاح های شیمیایی در جنگ هشت ساله بهره برد كه جزو 120 كشور امضا كننده معاهده ژنو درباره منع استفاده از سلاح‏های سمی و شیمیایی بود. اگرچه به مدت یك ماه پس از این رویداد بازتاب آن در رسانه‏های خبری خارجی مشاهده می‏شد اما پس از پایان یافتن حمله های عراق به شهرهای ایران و نیز اعزام نمایندگان ایران و عراق به سازمان ملل، به مرور جنایت های عراق در حلبچه در میان مجامع بین المللی به فراموشی سپرده شد.
فاجعه حلبچه باعث خدشه دار شدن روابط خارجی رژیم بعث شد و اعتراض بسیاری از حامیان این رژیم را نیز به همراه داشت. بازتاب صحنه‏های دلخراش قربانیان بمباران حلبچه، موقعیت بین‏المللی رژیم عراق را بسیار ضعیف و ابعاد این جنایت دهشتناك را افشا كرد و واكنش‏های بسیاری را از طرف طرفداران حقوق بشر در پی داشت.
صفحه های تاریخ مملو از رخدادهای گوناگون است و هنگامی كه جهانیان آن را ورق می زنند از تمامی اعمال و رفتار گذشتگان آگاه می شوند؛ گاهی سرشار از حس احترام و گاهی پر از خشم و درد می شوند و حادثه حلبچه از بزرگترین جنایت های انسانی است كه ننگی بزرگ را بر پیشانی رژیم بعث عراق حك كرد. رویدادی تلخ و غیر انسانی كه جز تباهی و مرگ هیچ چیز دیگری با خود نداشت.

*بازخوانی عملیات والفجر 10
عملیات غرور آفرین «والفجر10» درهفته آخر اسفند 1366(از روز 23 اسفند ماه تا پایان سال) با رمز مبارك یا رسول الله (ص) درجبهه های غرب و ارتفاعات مشرف به دریاچه‌ دربندیخان موسوم به دشت زور دراستان سلیمانیه عراق انجام شد.
با توجه به اهمیت سیاسی منطقه‌ عملیاتی والفجر10 در شهرهای حلبچه، دجیله، خرمال، بیاره، طویله و آزادسازی شهر مرزی نوسود (در مرز ایران) این عملیات آثار سیاسی مهمی داشت.
از سوی دیگر رزمندگان اسلام در این عملیات اسناد و مدارك فراوانی مربوط به فعالیت‌های ضد انقلاب در استخبارات شهرستان حلبچه به دست آورند و ضربه‌ ای قوی به گروه‌های ضد انقلاب شامل دمكرات، كومله و رزگاری وارد كردند.
این در حالی بود كه پیش از این عملیات غرور آفرین ، ارتش عراق تصور می كرد ایران همچنان در جبهه‌های جنوب عملیات خواهد كرد و بر این اساس برنامه‌ریزی كرده بود.
سرعت اجرای عملیات، دسترسی سریع یگان‌ها به اهداف، غافلگیری دشمن و عقب ماندن از اهدافش سبب شد منطقه ای به وسعت هزار كیلومتر مربع (دشت‌زور) شامل 3 شهر و بالغ بر 70 روستا ابتدا محاصره و سپس تصرف شود.
در عملیات والفجر10 علاوه بر اهداف سیاسی، سه هدف عمده‌ی نظامی « آزادسازی شهرهای حلبچه، خرمال، دجیله، بیاره و طویله؛ فراهم‌سازی مقدمات تصرف سد دربندیخان؛ مسدود كردن عقبه اصلی استان سلیمانیه» مورد نظر بود.
وضعیت زمین و جغرافیای منطقه‌ عمومی حلبچه به گونه‌ ای بود كه بطور طبیعی مانور مشخصی را می‌توان آن‌جا اجرا كرد. بر این اساس، از همان ابتدا دو بازوی اصلی برای عملیات در نظر گرفته شد:
محور ملخور به طرف خرمال (به منظور بستن تنگه خرمال) و محور غرب بالامبو و امتداد تمورژنان و تصرف سرپل احتمالی در كمر دریاچه‌ی دربندیخان.
سپس مقرر شد دو بازو در ساحل شرقی دریاچه با یكدیگر الحاق كنند، با این اقدام همه قوای دشمن در دشت زور محاصره می‌شدند.

** تلفات كم عملیات و موفقیت درعرصه های مختلف
تلفات كم؛ با وجود وسعت بیش از 1000 كیلومتر مربع منطقه‌ عملیاتی دشت‌زور( منطقه هدف حمله رزمندگان) آمار تلفات نیروهای خودی كم بود.
تارومار ضد انقلاب؛ نیروهای خودی در این عملیات اسناد و مدارك فراوانی مربوط به فعالیت‌های ضد انقلاب در استخبارات شهرستان حلبچه به دست آورند و ضربه‌ ای قوی به گروه‌های ضد انقلاب شامل دمكرات، كومله و رزگاری وارد كردند.
برد سیاسی؛ با توجه به اهمیت سیاسی منطقه‌ عملیات و شهرهای حلبچه، دجیله، خرمال، بیاره، طویله و آزادسازی شهر مرزی نوسود (در مرز ایران) عملیات والفجر10 آثار سیاسی مهمی داشت.
همچنین این عملیات كه در اوج جنگ شهرها انجام شد از نظر محافل جهانی یك پیروزی سیاسی نظامی تلقی گردید.
فراوانی تعداد اسرا و حجم غنایم به دست آمده ؛ در عملیات والفجر10 تعداد اسیران عراقی و حجم غنایم به دست آمده بسیار زیاد بود. همچنین در این عملیات یك لشكر و 28 تیپ ارتش عراق از 50 تا 100درصد خسارت دیدند.
در این عملیات چهار هزار و 848 نظامی عراقی شامل 189 افسر از جمله فرمانده لشكر43 عراق با درجه‌ سرلشكری، 2 سرتیپ، 26 افسر ارشد، 160 افسر جزء و چهار هزار و 659 درجه‌دار و سرباز و چند مقام سیاسی استان سلیمانیه از جمله فرماندار حلبچه و بخشدار سیدصادق و حدود 400 نفر از افراد گروه‌های مسلح ضد انقلاب به اسارت درآمدند.
سیام*9612 ** 1336