سیل گلستان؛ آغازی كه پایان ندارد

به گزارش ایرنا بر اثر این بارندگی كم سابقه و با گذشت نزدیك به 20 روز؛ هنوز بخش هایی از استان گلستان بویژه در حوزه شهرستانهای آق قلا و گمشان در زیر آب است و باتوجه به استمرار روان آبها گویی پایانی بر این حادثه قهری وجود ندارد.
بارندگیها كه عمدتا در 27 و 28 اسفند 97 و بیشتر در شرق گلستان و شهرستانهای گالیكش، مینودشت، كلاله و رامیان رخ داد پس از سر ریز كردن سدهای بوستان و گلستان ابتدا گنبدكاووس را درگیر كرد و در ادامه به صورت بسیار گسترده تر شهرستان های آق قلا و گمیشان در غرب گلستان را به زیر آب برد.
مطابق داده های هواشناسی؛ كمینه و بیشینه بارندگی در نقاط مختلف گلستان بین 74 تا 353 میلی متر باران بوده است.
برای مقایسه این حجم از بارش باید بدانیم میانگین بارندگی سالیانه گلستان 450 میلی متر است اما طی مدت زمان كمتر از 48 ساعت در برخی ارتفاعات استان حدود 350 میلی متر بارش گزارش شد كه با ذوب كردن برف قبلی این مناطق باعث ایجاد حجم وسیعی از روان آبها شد.
این بارش ها باعث سرریز شدن تمام سدهای بزرگ گلستان و طغیان رودخانه های مهم شمال كشور شد و از آنجا كه مسیر حركت آن از شرق به غرب استان است؛ گستره بسیار وسیعی از منطقه را در برگرفت.

* سفر مقامات ارشد دولتی و نظامی به گلستان
تخریب گسترده زیرساخت های گلستان و تلفات و آسیب های وارده به مردم در آغازین روزهای سال نو باعث شد مقامات مختلف كشوری و لشگری با سفر به استان از نزدیك در جریان مسائل و مشكلات قرار گیرند.
رییس جمهور در ابتدا معاون اول خود را به گلستان فرستاد و اسحاق جهانگیری روز سوم فروردین 98 با تنی چند از مقامات دولت از جمله وزیران راه و شهرسازی، بهداشت، جهاد كشاورزی و نیرو به میان سیل زدگان رفتند.
جهانگیری در این سفر و در نشست شورای مدیریت بحران گلستان؛ مناف هاشمی استاندار را به دلیل غیبت در حوزه ماموریت هنگام حادثه بركنار كرد و از عزم جزم دولت برای رسیدگی فوری به مشكلات و مهار بحران سخن گفت.
دكتر روحانی رییس جمهوری هم روز هفتم فروردین سال 98 در مناطق سیل زده گلستان حضور یافت.
وزیر كشور؛ تعدادی از مقامات دولت و وزرا از جمله نوبخت رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، علوی وزیر اطلاعات، واعظی رییس دفتر ریاست جمهوری، اردكانیان وزیر نیرو، حجتی وزیر جهاد، نمكی وزیر بهداشت و درمان، اسلامی وزیر راه و شهرسازی و تابش رییس بنیاد مسكن، رییس جمهوری را همراهی می كردند.
دكتر روحانی به مردم وعده داد كه تا آخر حادثه در كنار سیل زدگان خواهند ماند.
همچنین علی لاریجانی رییس قوه مقننه با سفر به استان گلستان به سیل زدگان اطمینان داد دولت و مجلس مشكلات آنها را در كوتاه ترین زمان ممكن رسیدگی می كنند.
در پی سفر مقامات دولت مقرر شد عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر كشور تا پایان بحران گلستان در استان بماند و شخصا مسائل را هماهنگی و مدیریت كند.
همچنین حجت الاسلام محمد قمی رییس سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان نماینده رهبر معظم انقلاب و فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان نماینده رییس جمهور سفرهای جداگانه به استان گلستان داشتند.
سرلشكر محمد باقری رییس ستاد كل نیروهای مسلح، سرلشكر محمد علی جعفری فرمانده كل سپاه، سرلشكر عطاالله صالحی جانشین رییس ستادكل نیروهای مسلح، سرلشكر سید عبدالرحیم موسوی فرمانده كل ارتش، امیر كیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش، دریادار حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش، سردار حسین سلامی جانشین فرمانده كل سپاه، ایوب سلیمانی جانشین ناجا، غیب پرور رییس سازمان بسیج، سردار حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی و علی اكبر پورجمشیدیان معاون هماهنگ كننده نیروی زمینی سپاه از جمله برخی مقامات نظامی بودند كه با سفر به گلستان و گسیل نیروهای تحت امر در سطح منطقه به امور سیل زدگان رسیدگی می كنند.
همچنین سعید محمد فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا سپاه پاسداران با نیروهای تحت امر خود به محل عزیمت و همچنان سرگرم امدادرسانی بویژه در حوزه لایروبی مصب رودخانه ها هستند.
بطحایی وزیر آموزش و پرورش، پرویز فتاح رییس كمیته امداد، وحید قبادی دانا رییس سازمان بهزیستی نیز برای رسیدگی به مشكلات مددجویان و دانش آموزان سیل زده به استان گلستان سفر كردند.
در این بین سفر رییس سازمان بازرسی كل كشور به گلستان كه از طرف رییس قوه قضائیه ماموریت ویژه داشت متفاوت از سایر مقامات بود چراكه قاضی سراج از چیستی و چرایی حادثه نیز سخن گفت و برخی مسوولان استان را دارای تقصیر و قصور عنوان و البته تاكید كرد باید بررسی بیشتری صورت گیرد.
این موضوع باعث شد به فاصله كوتاهی دادستان گرگان نیز از احضار برخی مسوولان استان گلستان به دادگاه برای پاسخگویی درباره علل سیل و تبعات آن سخن به میان آورد.

* امكانات ارسال شده و كمك های مردمی به مناطق سیل زده گلستان
حضور تیپ 230 شهید اسدالله متاجی گرگان در منطقه سیل زده آق قلا و تیپ 130 بجنورد از خراسان شمالی با مدیریت قرارگاه عملیاتی لشگر 30 منطقه سیل زده گمیشان برای امداد رسانی و همراه آوردن 120 دستگاه نفر بَر، لودر، بیل مكانیكی، بلدوزر، خودرو، آمبولانس، امكانات پزشكی، دو هزار تخته پتو، 15 هزار قوطی كنسرو و چندین هزار بطری آب و برپایی بیمارستان صحرایی و نانوایی سیار در آق قلا توسط ارتش بخشی از جمله بخشی كمك های ارسالی به منطقه است.
اعزام امكانات فنی، درمانی و نیرویی تیپ 45 مهندسی جواد الائمه لشكر 25 كربلا، معاونت مهندسی سپاه نینوا، نیروی زمینی و قرارگاه خاتم الانبیا به منظور شتاب بخشیدن به هدایت آبگرفتگی و بازگشایی كانال و مسیر رودخانه گرگان رود و امدادرسانی دیگر امكانات و تجهیزات ارسالی است.
برپایی بیمارستان صحرایی نیروی زمینی سپاه در مناطق سیل زده گلستان با تجهیزات كامل درمانی و نیروهای متخصص و استقرار چند فروند بالگرد ارتش، سپاه و جمعیت هلال احمر در فرودگان گرگان برای امدادرسانی و نجات محصور شدگان از سیل و آبگرفتگی نیز از این جمله است.
ارسال كمك های مردمی از اقصی نقاط كشور حتی مناطق زلزله زده كرمانشاه و بكار گیری حدود 700 دستگاه خودرو سنگین ویژه بازگشایی راهها و انتقال دستگاه لایروب از جنوب كشور و گیلان به گلستان توسط ارتش برای لایروبی مصب رودخانه ها نیز روند امدادرسانی در استان را شتاب بخشیده است.
كمك بیش از 130 میلیارد ریالی هموطنان به سیل زدگان گلستان از طریق حساب بانكی جمعیت هلال احمر نیز نه تنها بار دیگر حس نوع دوستی هم میهنان را جلوه داد بلكه اطمینان ملت به نهادهای رسمی را ثابت كرد.

* وعده های داده شده مسوولان برای جبران خسارات سیل در گلستان
بنیاد مسكن مصوب كرده برای ساخت مسكن در شهر 500 میلیون ریال و 120 میلیون ریال كمك بلاعوض و در روستا 400 میلیون ریال وام به همراه 100 میلیون ریال كمك بلاعوض، برای تعمیر هر مسكن 150 میلیون ریال و 40 میلیون ریال كمك بلاعوض و 50 میلیون ریال كمك بلاعوض معیشتی پرداخت شود.
تامین ملزومات آموزشی و نوشت افزار و اختصاص 60 كانكس برای جایگزینی مدارس آسیب دیده از سیل و اختصاص سه هزار و 600 نیمكت و صندلی برای راه اندازی كلاس های موقت درس و ساخت 10 مدرسه تخریبی در گلستان وعده بطحایی وزیر آموزش و پرورش در سفر به گلستان و سركشی از مدارس به زیر آب رفته بود.
توزیع روزانه 10 تا 30 هزار كیلو علوفه دامی رایگان میان دامداران تا رفع كامل آبگرفتگی از منطقه و پرداخت تسهیلات كم بهره و ارزان قیمت دولتی به هر واحد صنفی خسارت دیده از سیل تا سقف 450 میلیون ریال و اختصاص یك میلیارد ریال برای مددجویان كمیته امداد، پرداخت تسهیلات قرض الحسنه با بازپرداخت پنج ساله به عشایر خسارت دیده با ضمانت زنجیره ای خود عشایر و اهدای چهار هزار سری لوازم خانگی به خانواده‎های سیل‎زده گلستان از سوی ستاد اجرایی فرمان امام خمینی از جمله دیگر مصوبات حمایتی دستگاههای ذیربط است.
وزیر صمت هم در سركشی از شهرك صنعتی آق قلا گفت كه دولت خسارت وارده به تولیدكنندگان گلستان را جبران می كند.

* تلفات و خسارات سیل در گلستان
باوجود اخطاریه هواشناسی و پیش بینی های قبلی؛ سیل گلستان جان 8 نفر از اهالی این استان را گرفت همچنین خسارات گسترده ای به بخش های مختلف منطقه وارد كرد.
به گفته مسوولان برآورد اولیه خسارت وارده به بخش كشاورزی گلستان 12 هزار میلیارد ریال است كه باتوجه به زیرآب بودن بخش های زیادی از منطقه این خسارت قابل افزایش است.
همچنین به گفته مدیر كل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گلستان؛ سیل به بیش از 50 كیلومتر از راههای استان افزون بر یك هزار میلیارد ریال خسارت وارد كرد.
مهدی میقانی افزود: بخش عظیمی از خسارات وارده مربوط به راه‌های بین شهری و روستایی در مناطق سیل زده به دلیل عدم دسترسی هنوز برآورد نهایی نشده است.
مدیركل بنیاد مسكن انقلاب اسلامی گلستان هم گفت كه تاكنون 12 هزار خانه در استان آسیب دیده كه 5 هزار و 500 واحد آن تخریبی محسوب می شود.
محمد تقی زمانی نژاد افزود: همچنین آبگرفتگی و رانش زمین 520 روستا و بخشی از شهر گنبدكاووس، آق قلا و گمیشان را تحت تاثیر قرار داده است.
وی اضافه كرد: برای جبران خسارات هم اكنون 90 گروه ارزیاب بنیاد مسكن در مناطق سیل زده گلستان فعالیت دارند تا خسارت نهایی را برآورد كنند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان هم گفته جاری شدن سیلاب و آبگرفتگی تاكنون چهار هزار میلیارد ریال به بخش صنعت استان خسارت زده كه دو هزار و 600 میلیارد ریال آن به واحدهای صنعتی و زیرساخت ها، یك هزار میلیارد ریال به واحدهای صنفی در آق قلا و گنبدكاووس و 500 میلیارد ریال به 10 هزار بافنده فرش دستباف است.
طبق گزارش رییس سازمان امور عشایری كشور، 620 میلیارد ریال به عشایر مستقر در گلستان خسارت وارد شده است.
به گفته كرمعلی قندالی در بازدید از سكونتگاه عشایر در مراوه تپه، این میزان خسارت براساس ارزیابی صورت گرفته از سوی كارشناسان به دام، زیرساخت های مرتبط با امور دامپروری و زندگی عشایر وارد شده است.
ابراهیم كریمی مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان نیز گفت: یك هزار و 990 میلیارد ریال به بخش‌های مختلف میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خسارت وارد شده است.
مسوولان گلستان تاكید دارند خسارت به بخش های مختلف استان به سبب آبگرفتگی گسترده در سطح منطقه بازهم افزایش خواهد یافت.

* نیازها و خواسته های مردم سیل زده گلستان
اكنون و با گذشت بیش از دو هفته از وقوع سیل در گلستان نیازهای اولیه آنها همچون غذا، لباس و نظایر آن از اولویت اول خارج شده و بیشتر حول محور ضرورت خروج هرچه سریعتر روان آبها از منطقه متمركز است.
دستگاههای امدادی، تشكل های مردم نهاد و نیكوكاران همه روزه بین مردم سیل زده غرب گلستان غذای گرم و سرد و نیازهای روزمره توزیع می كنند در عین حال اهالی آق قلا و گمیشان كه بیش از سایر مناطق درگیر حادثه قهری بوده اند به اقلامی همچون لوازم بهداشتی و لباس نیازمندند.
در سیل گلستان قوم تركمن كه در شهرهای آق قلا و گمیشان جمعیت غالب محسوب می شوند بیش از سایر اقوام استان درگیر سیل شدند و شاید همین عامل باعث همبستگی بیشتر شده بطوریكه برخی امدادگران فارس و غیره هم در جریان كمك رسانی به هم نوعان جان خود را نهادند و در جریان واژگونی قایق مرگی شهادت گونه داشتند.
در اینچنین شرایطی برخی پایگاههای خبری و افراد ناشناس در شبكه های اجتماعی به جای توجه به آلام مردم و كاهش آن با شایعات مختلف نمك به زخم سیل زدگان پاشیدند.
در حالیكه تمام دستگاههای دولتی، نظامی و مردمی پای كار آمده و به مردم گلستان كمك می كنند برخی افراد از بی توجهی به سیل زدگان سخن گفته اند حال آنكه حجم زیادی از تصاویر منتشره در بحث امدادرسانی واقعیت را به گونه دیگری ترسیم كرده است.
همچنین هجوم مارها به آق قلا و نگرانی مردم از دیگر شایعات بود كه در اظهار نظر رسمی مدیر شبكه بهداشت و درمان شهرستان مشخص شد فقط یك مورد گزش در منطقه رخ داده است.

* 3 سد گلستان بیش از ظرفیت آب دارد
معاون حفاظت و بهره برداری شركت آب منطقه ای گلستان گفته ظرفیت 3 سد بوستان در كلاله، گلستان در گنبدكاووس و وشمگیر در آق قلا پس از گذشت دو هفته از بارش شدید باران در منطقه همچنان بیش از ظرفیت 118 میلیون متر مكعبی آب درخود جای داده است.
حسین دهقان به خبرنگار ایرنا افزود: اكنون سر ریز سد بوستان 11 متر مكعب در ثانیه، گلستان 85 متر معكب در ثانیه و وشمگیر حدود 100 متر مكعب در ثانیه است اما با این وجود در شرایط كنونی تهدید نیست.
به گفته وی در هفتم فروردین 98 حجم آب در پشت 3 سد مزبور 2.5 برابر بیش از ظرفیت 118 میلیون مكعبی یعنی 264 میلیون متر مكعب آب وجود داشت.
وی در خصوص وضعیت رودخانه گرگان رود نیز گفت: این رودخانه با وجود سرزیر شدن و ذوب برف و بارش پراكنده در مناطق كوهستانی و جنگلی؛ همچنان پرآب به شمار می رود ولی خطر سیل ندارد.
معاون شركت آب منطقه ای گلستان به آخرین وضعیت هدایت سیلاب از آق قلا و گمیشان اشاره كرد و گفت: قرارگاه خاتم الانبیا و سپاه نینوای گلستان، ارتش، و پیمانكاران وزارت نیرو و بخش خصوصی با ایجاد كانال و لایروبی رودخانه ها در حال سرعت بخشدن به تخلیه آب از منطقه هستند.
به گفته مدیر شركت آب منطقه ای گنبدكاووس، مینودشت و گالیكش؛ 28 اسفند 97 دبی آب رودخانه گرگان رود در حوضه آبخیز 'اوغان' گالیكش به سمت شهر گنبدكاووس 220 متر مكعب در ثانیه، دبی آب رودخانه گرگان رود در حوضه آبخیز ' تمر' در بالا دست سد گلستان 160 متر مكعب در ثانیه، دبی آب رودخانه چهل چای و نرماب مینودشت 11 متر مكعب در ثانیه بود.
قنبری افزود: سرریز سد گلستان در بالا دست شهر گنبدكاووس نیز 527 متر مكعب در ثانیه بود.
بر اساس نظر برخی كارشناسان؛ تخریب جنگل ها و منابع طبیعی بویژه در مناطق بالادست از عوامل اصلی سیلاب است و به گفته جلیل آقایی رییس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری كشور اقدامات پیشگیرانه كه اصلی ترین و مهم ترین اقدام برای جلوگیری از بروز سیل های مخرب است باید به صورت ریشه ای، اساسی و زیربنایی در استان گلستان انجام شود.
همچنین طبق اظهار مسوولان گلستان شتاب بخشیدن به تكمیل و بهره برداری از سد نرماب و چهل چای در شهرستان مینودشت كه تاكنون 75 درصد پیشرفت فیزیكی داشته است؛ می تواند به مهار بخشی از سیلاب های استان كمك كند.
موضوعی كه سیل گلستان را از نمونه های مشابه در كشور متفاوت و برجسته كرده است؛ غرقاب بودن بسیاری از شهرها و روستاهاست كه استمرار آن بویژه در آق قلا و گمیشان می تواند به ریزش خانه ها و ساختمانها ناشی از رطوبت و نم كشیدن پی سازه ها منجر شود.
گفتنی است خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز گلستان از آخرین روزهای سال 97 با لغو مرخصی و تعطیلات خبرنگاران خود و حضور میدانی و شبانه روزی در نقاط سیل زده استان بیش از 500 خبر، گزارش، فیلم و مجموعه تصویری تولید و منتشر كرد كه برخی از آنها بازتاب جهانی داشت.
استان گلستان با بیش از 20 هزار كیلومتر مربع مساحت جزو مناطق پرحادثه طبیعی كشور بویژه از حیث وقوع سیل است كه در این رابطه تهیه طرح جامع مقابله با آن را طلب می كند.
6204/2729