لایروبی نكردن و ساخت وساز غیركارشناسانه؛ متهمان اصلی وقوع سیل

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ با توجه به اینكه ایران در كمربند خشك جهان قرار گرفته است و بارندگی ها با شدت زیاد و در مدت كم در كشور جاری می شود در نتیجه، سیل و خشكسالی 2 ویژگی طبیعی و دیرینه‌‌ای به شمار می رود كه همواره شاهد آن هستیم. با وجود ارتقای فناوری های مختلف در سال‌های گذشته نه تنها خسارت سیلاب‌ها كاهش نیافت، بلكه افزایش هم یافته‏اند.

محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی درباره میزان خسارت های وارد شده به كشور در جریان سیل های فروردین 1398 می گوید: «مجموعه خسارات برآورد شده ناشی از سیل در سطح زیرساخت ها بیش از یك هزار و 600 میلیارد تومان بوده است كه این رقم غیر از هزینه ترمیم‌های اساسی و جایگزین است كه باید انجام شود و این هزینه‌ها باید برآورد شود.» وزارت جهاد كشاورزی میزان خسارت سیل اخیر به بخش كشاورزی در 12 استان را بیش از سه هزار و 800 میلیارد تومان اعلام كرد.

كارشناسان دلایل اصلی افزایش خسارت های سیل اخیر را در كشور قطع درختان، تخریب جنگل‌ها و غافل‌گیری برخی سازمان‌های متولی مقابله با حوادث غیرمترقبه می دانند كه وظیفه آن‌ها دادن هشدار پیش از وقوع فاجعه و امداد و نجات برای كاهش آثار مخرب و تلفات انسانی و خسارات مالی وقایع غیرمترقبه محسوب می شود. «حسن روحانی» رییس جمهوری پس از وقوع سیلاب‌های اخیر اظهار داشت: «شدت باران در زمان كوتاه چیزی است كه هواشناسی باید بتواند پیش‌بینی كند. حالا پیش‌بینی بلندمدت هم نمی‌خواهیم، لااقل 72 ساعت قبل اطلاعات دقیق بدهید، كافی است.» همچنین وی به وزیر كشور و استاندار فارس دستور داد تا «علل حادثه شیراز را بررسی و گزارش آن را به همراه علل و هرگونه كوتاهی یا مقصران احتمالی سریعا ارایه دهند.»

در جریان سیل گلستان هم ابراهیم رییسی رییس قوه قضاییه از سازمان بازرسی كل كشور خواست تا افراد و نهاد‌هایی را كه در كمك‌رسانی به سیل‌زدگان «آق‌قلا» كوتاهی كرده‌اند، معرفی كند.

**مهمترین اقدامات دولت و نهادهای كمك رسان به مردم آسیب دیده
حسن روحانی رییس جمهوری در نخستین جلسه هیات دولت در 1398 با اشاره بر اهمیت سرعت در رفع مشكلات مردم گفت: در اینگونه حوادث زمان اهمیت زیادی دارد و اگر قرار است بیمه یا تأمین اجتماعی اقدماتی انجام دهند، باید همین روزها به آن عمل كنند. وی در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان نیز با تاكید بر اهمیت جبران خسارت های ناشی از سیل گفت: دولت مطمئناً این خسارات را در حد توان خود جبران خواهد كرد، اما باید توجه داشته باشیم راه‌حل نهایی برای عبور از مشكلات حوادث غیرمترقبه، بیمه است و دولت و مجلس باید در این راستا به گونه‌ای برنامه‌ریزی و اقدام كنند تا به واسطه آن، محل زندگی، كسب، كار و كشاورزی مردم تحت پوشش بیمه قرار بگیرد.

غلامرضا سلیمانی رییس كل بیمه مركزی با اشاره به سیل استان گلستان و شرق مازندران كه خسارت های زیادی در بخش های مختلف از جمله مسكن، خودرو و لوازم خانگی وارد كرد، اظهار داشت: خوشبختانه بسیاری از شهرهای استان گلستان بیمه سیل و زلزله بودند و اكنون با ارزیابی كه از میزان خسارت ها داشته ایم نزدیك 10 هزار واحد مسكونی كه بیمه بوده اند، تشكیل پرونده شده است و به آن تعهد داریم. بخشی از این تعهدات پرداخت شده است و بخشی دیگر نیز در حال پرداخت است. همچنین در شرق استان مازندران نیز حدود یك هزار پرونده برای سیل زدگان تشكیل شده است كه بخشی از آن پرداخت شده و مابقی نیز با توجه به میزان خسارت پرداخت می شود.

این مقام مسوول در بیمه مركزی در بخش دیگری از اظهارات خود در خصوص خسارات وارده سیل شیراز بر خودروها نیز گفت: آن دسته از خودروهایی كه بیمه دارند به آنها خسارت پرداخت می شود و برخی از خودروهایی نیز كه بیمه بدنه نیستند هم با وجود اینكه بیمه به آنها تعهدی ندارد اما تمهیداتی داریم تا بتوانیم بخشی از این خسارت ها پرداخت شود.

محمد شریعتمداری وزیر تعاون كار و رفاه اجتماعی نیز جزییات تسهیلات تخصیص یافته به سیل زدگان را تشریح كرد و در این باره بیان داشت: در این خصوص تاكنون 15 هزار و 500 فقره تسهیلات تعمیر مسكن و 12 هزار و 500 وام قرض الحسنه از طرف بانك رفاه و بانك توسعه به سیل زدگان تخصیص داده شده است. پرداخت وام و كمك‌های مالی به آسیب دیدگان در مناطق سیل زده یكی از اقدامات حمایتی این وزارتخانه از سیل زدگان است. شریعتمداری اظهار داشت: تمام دستگاه‌ها، صندوق‌ها، شركت‌ها و بانك‌های تابعه وزارتخانه با همه ظرفیت و امكانات خود در كنار مردم آسیب دیده از سیل هستند تا مشكلات آنها رفع شود.

**سیلاب شیراز و سوء مدیریت ها در این حادثه
دلایل بروز سیل درشیراز نیز بیش از هر چیز به سهل انگاری و سوء مدیریت شهری شهردار و دیگر متولیان عمرانی این شهر در دهه های گذشته مربوط می شود، چنانچه علی القاصی رییس كل دادگستری استان فارس از آغاز پیگیری دستگاه قضایی با هدف «بررسی سهل‌ا‌نگاری مسوولان در حادثه جاری شدن سیل در شیراز» خبر داده است. وی همچنین در این باره می گوید: متولیان امر در حوزه شهرداری پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه لازم در خصوص لایروبی رودخانه مجاور دروازه قرآن و مهار سیلاب ناشی از بارندگی را مد نظر قرار نداده‌اند. القاصی گفته «رودخانه منتهی به دروازه قرآن لایروبی نشده و مجرای عبور آب به طور كامل باز نبوده و همین امر موجب راه افتادن سیلاب» شده است.

داریوش مختاری كارشناس حوزه مدیریت منابع آبی ضمن انتقاد از سوء مدیریت دستگاه‌ شهرداری شیراز در پی سیلاب و با بیان جزییات بیشتر در این باره گفت: در دهه 60، تنگ الله اكبر در ابتدای شیراز و همجوار آثار باستانی دروازه قرآن، امكان هدایت سیلاب‌های بزرگ را فراهم می‌كرد. در دهه 70، همزمان با طرح توسعه آرامگاه خواجوی كرمانی، این آبراهه بزرگ از آوارهای ساختمانی پر شد و این وضعیت امروز، خروجی همان اقدامات نسنجیده شهرداری شیراز بوده است. وی با تاكید به اینكه در 1386 نیز چنین سیلابی البته با شدت كمتر در این استان تجربه شد، ابراز كرد: چنین رویه‌های نادرستی با توسعه شهرك‌سازی‌های غرب شیراز توسط دستگاه شهرداری شیراز در دستور كار است.

وجه درآمدزایی و جذابیت مالی غیرمستقیم ناشی از پروژه‌های عمرانی شهری همراه با درآمدزایی ناشی از عوارض و سهم خدمات ساخت و سازهای مجتمع‌های تجاری، خدماتی و مسكونی چنان شهرداری را قبضه كرده است كه مدیریت درست شهری را فراموش كرده‌اند. به گفته او، مدیران پیشین شهرداری و معاونت عمرانی استانداری‌ها در دوره‌های مختلف باید پاسخگوی سوء مدیریت و سهل انگاری‌هایشان باشند و نباید دولت در این زمینه غافل باشد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور آسیب شناسی حوادث اخیر و جاری شدن سیلاب نظر «مسعود رضایی» نماینده شیراز و عضو كمیسیون اجتماعی مجلس را جویا شد. در ادامه متن این گفت وگو آمده است:

** شرایط و وضعیت اسكان سیل زدگان
مسعود رضایی درباره شرایط و وضعیت اسكان سیل زدگان گفت: خوشبختانه پس از سیل مهیبی كه دامن شهر ما را گرفت هم اكنون با كمك و مساعدت دولت محترم و هلال احمر و دیگر نهادهای كمك رسان، وضعیت بهتری را شاهد هستیم به طوری كه بسیاری از آسیب دیدگان ساماندهی شدند و از نظر اسكان و بهبود شرایط رفاهی مورد توجه قرار گرفته اند. تنها مشكل عمده در حال حاضر وضعیت محله قدیمی و سنتی «سعدیه» است كه از بافت سنتی و بسیار قدیمی بهره می برد و در جریان سیلاب های اخیر آسیب های جدی و زیادی دیده است، اكنون بیشترین توجه برای اسكان و بهبود وضعیت معیشتی این منطقه صورت می گیرد، امیدواریم با برنامه ریزی و مساعدت دولت و ارگان ها هر چه زودتر شاهد رفع خسارت ها و بازگشت شرایط اولیه باشیم.

** دلایل بروز سیل در شیراز
رضایی در پاسخ به دلایل بروز سیل و اظهارات متفاوت و ضد و نقیضی كه در این باره به وسیله كارشناسان مطرح می شود، بیان داشت: متاسفانه افراد از ظن خود و به دور از مسایل دقیق كارشناسی در ارتباط با دلایل بروز سیل در شیراز مباحثی را عنوان می كنند كه خیلی از آن ها صحت ندارد و غیركارشناسی است، برپایه مشاهدات و پژوهش های میدانی در كنار ورودی شیراز یا همان دروازه قرآن، رود بزرگی جهت عبور آب و تخلیه سیلاب وجود داشته كه در سال های گذشته و بنا بر ضرورت شهری این مسیر تبدیل به راه و جاده شده است در این میان باید اشاره كرد كه در زیر این مسیر جاده ای، لوله ای به قطر 1.6 متر تعبیه شده بود كه متاسفانه به دلیل عدم لایروبی و وجود گل ولای فراوان كه سیلاب با خود به همراه داشته، این لوله دچار گرفتگی شده و نتوانسته بود، عبور جریان را به خوبی انجام دهد.

در مورد وضعیت برخورد خودروها در این منطقه نیز باید عنوان كرد به دلیل شیب زیادی كه دروازه ورودی شهر دارد، آب و سیلاب شتاب تندی گرفته و باعث برخورد و صدمه به خودروهای زیادی كه در آن منطقه در حال عبور و مرور بوده‌اند، شده است، از این رو توجه و لزوم مسیر جایگزین و بازدید مداوم برای مسیرهای تخلیه آب از جمله الزاماتی بود كه می بایست پیش از ورود مسافران به شیراز و جلوگیری از این میزان خسارت انجام می گرفت.

پژوهشم**9280**2059**9131