نه فقط به اين دليل كه بهمن كشاورز از چهره‌هاي فعال صنف وكالت بوده، درگذشت او مايه تاسف است، كشاورز داراي سابقه عضويت در هيات‌مديره، رياست كانون وكلا و مديريت اتحاديه كانون‌هاي وكلا بود، اما اين همه هم مرگ او را غمناك‌تر نمي‌كند. آنچه درگذشت بهمن كشاورز را اندوهبار مي‌كند اين است كه او از جمله وكلايي بود كه براي مردم چهره‌اي شناخته شده بود. او وكيلي بود كه با متانت و درايتي كه در دفاع از كرباسچي نشان داد، به چهره‌اي مقبول در بين مردم تبديل شد؛ ويژگي ممتازي كه براي كمتر وكيلي قابل دستيابي است. اما درگذشت بهمن كشاوزر به دليل ديگري هم تلخ است؛ كشاورز از جمله وكلايي بود كه دستي در نوشتن داشت و آثار متعددي از خود به يادگار گذاشته است.
آيين نگارش حقوقي و كليات عملي علم حقوق، هنر دفاع در دادگاه‌ها، بررسي تحليلي قانون جديد روابط موجر و مستاجر، آسيب‌شناسي وكالت دعاوي، دفاع و استدلال شفاهي در دادگاه از جمله آثار اوست. از اين رو مي‌توان گفت درگذشت ناگهاني بهمن كشاورز رئيس سابق كانون وكلاي مركز (اسكودا)، حقوقدان و وكيل برجسته در سن 75 سالگي و بر اثر ايست قلبي، حوزه وكالت را در اندوه فروبرد.
بهمن كشاورز صبح ديروز در بيمارستان مهرداد تهران درگذشت. مراسم ترحيم بهمن كشاورز وكيل برجسته پايه يك دادگستري روز شنبه 7 ارديبهشت از ساعت 14 الي 15:30 در مسجد نور تهران واقع در ميدان فاطمي برگزار مي‌شود. تاريخ دقيق مراسم تشييع اين حقوقدان برجسته كشورمان هنوز مشخص نشده و به محض مشخص‌شدن زمان خاكسپاري اطلاع‌رساني خواهد شد. هرچه باشد تحمل مرگ بهمن كشاورز چندان آسان نيست و تنها در حضور مردم و همه كساني كه با فعاليت‌ها و آثار او آشنا بوده‌اند، قابل تحمل خواهد شد كه «مرگ چنين خواجه نه كاريست خرد».
**حقوقدان و وكيل مستقل
روز گذشته در ميان خبرهاي مختلف از برداشتن معافيت‌هاي تحريمي آمريكا گرفته تا تصويب طرح اقدام متقابل ايران برابر آمريكا و... رسانهها خبري را منتشر كردند كه همه را در بهت، حيرت و تاسف فروبرد. خبر اين بود كه دكتر بهمن كشاورز حقوقدان و وكيل پايه يك و سرشناس دادگستري به‌دليل ايست قلبي درگذشت. پس از جست‌وجويي كوچك مشخص شد كه خبر صحت دارد و دكتر كشاورز ساعت 7 صبح در بيمارستان مهرداد تهران به‌دليل ايست قلبي دعوت حق را لبيك گفته و به رحمت خدا رفته است.
در اين راستا كريم كشاورز فرزند دكتر بهمن كشاورز در گفت‌وگو با رسانهها اظهار كرد: «پدرم به‌علت عارضه قلبي دار فاني را وداع گفت.» كشاورز از مدافعان سرسخت استقلال وكلا و دستگاه قضائي بود و همواره در گفت‌وگو با رسانهها و يادداشت‌هايي كه منتشر مي‌كرد در مورد مسائل مختلف نكات حقوقي فراواني را توضيح داده و متذكر مي‌شد. وي همواره بر برداشت درست و تعبير صحيح از قانون تاكيد مي‌كرد و از معدود افرادي بود كه در حيطه ديگري جز مسائل حقوقي وارد نمي‌شد و اگر در مساله‌اي سياسي، حقوقي به استدلال مي‌پرداخت همواره اين قيد را كه بُعد ديگر قضيه را بايد از كارشناس مربوطه جويا شد، به‌كار مي‌برد.
آخرين اظهارنظر وي را مي‌توان در كانال تلگرامش ديد كه مي‌گويد: «سخن پاياني اينكه اگر بپذيريم همگان حق دفاع دارند -كه دارند و بايد بپذيريم- آنگاه به اين نتيجه مي‌رسيم كه وكيل بايد تا جايي كه ممكن است دستي را كه براي كمك به سوي او دراز مي‌شود بگيرد، مگر در يك مورد و موردي است كه وكيل نسبت به آن ذهنيت منفي دارد و بيم آن مي‌رود كه اين ذهنيت منفي او را در مرحله‌اي از دفاع، از به‌كارگرفتن تمام توان براي دفاع از موكل بازدارد. وا... اعلم.»
آخرين پستي نيز كه مرحوم كشاورز در صفحه شخصي خود در اينستاگرام قرار داد، متضمن همين مساله بود جايي كه آورده است: «كساني كه دنبال شعار به اميد روزي كه هر ايراني يك پروانه وكالت داشته باشد! هستند بايد به بلايي كه بر سر حقوق مردم مي‌آورند انديشه كنند.» كشاورز همواره در پايان تمام سخنان و يادداشت‌هاي خود قيدي را به اين مضمون مي‌آورد كه: «وا... اعلم».
**بهمن كشاورز كه بود؟
بهمن كشاورز متولد سال 1323، ابتدا در دبيرستان البرز و بعد از آن در دبيرستان دارالفنون و بعد در رشته قضائي دانشگاه تهران و پس از آن فوق‌ليسانس جزا در دانشگاه ملي سابق و بالاخره در رشته فوق ليسانس حقوق خصوصي در دانشگاه شهيد بهشتي (ملي سابق) تحصيل كرد. بلافاصله بعد از سربازي در سال 1350 پروانه وكالت گرفت و مشغول كار وكالت شد و هيچ‌گونه شغل آزاد ديگري نداشت. پدرش نيز نويسنده و مولف و مترجم بوده و كار دولتي نداشت.
كشاورز به‌عنوان رئيس كانون وكلا، همسر و دو فرزند دارد كه هر دو فرزند وي نيز وكيل دادگستري هستند. كشاورز به‌عنوان چهره‌اي اصلاح‌طلب و رئيس اسبق اتحاديه سراسري كانون‌هاي وكلا شناخته مي‌شد كه ارتباط خوبي با رسانهها و مطبوعات داشت. او با وجود گفت‌وگو‌هاي متعدد همواره تلاش مي‌كرد خط قرمز‌ها را لحاظ كند و به همين دليل به‌عنوان چهره‌اي رسانه‌اي شناخته مي‌شد.
وي لحني محافظه‌كارانه داشت و از چارچوب ادبيات حقوقي خارج نمي‌شد و در يادداشت‌هايي كه براي برخي روزنامه‌ها مي‌نوشت يا در گفت‌وگو با رسانهها از واژگاني استفاده مي‌كرد كه براي شهروندان غيرآشنا با علم حقوق نيز قابل‌فهم باشد و به همين خاطر مخاطباني بسيار گسترده‌تر از موكلان خود داشت. كشاورز از سال 77 كه وكالت غلامحسين كرباسچي را به‌عهده داشت، به چهره‌اي شناخته‌شده تبديل شد. گزارش جلسات اين دادگاه از تلويزيون پخش مي‌شد و مردم مانند يك سريال جذاب يا مسابقه فوتبال آن را دنبال مي‌كردند.
منبع: روزنامه آرمان؛ 1398.02.04
گروه اطلاع رساني**9370**2002
تهران- ايرنا- آنچه درگذشت بهمن كشاورز را اندوهبار مي‌كند اين است كه او از جمله وكلايي بود كه براي مردم چهره‌اي شناخته شده بود. او وكيلي بود كه با متانت و درايتي كه در دفاع از كرباسچي نشان داد، به چهره‌اي مقبول در بين مردم تبديل شد؛ ويژگي ممتازي كه براي كمتر وكيلي قابل دستيابي است.